Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
قيج : تورکجه فارسجا - قشقایی

فعل امر از مصدر «قيجماق» (به هم ساييدن دندانها) قيجاماق (qıcamaq)
دندانها را به هم فشردن، دندان غروچه. قيجانماق (qıcanmaq)
روي هم ساييده شدن دندانها.
تحريك شدن و حالت تهاجم و حمله گرفتن. قيجقيرْتْماق (qıcqırtmaq) = قيجقيرماق (qıcqırmaq) = قيجيرْتْماق (qıcırtmaq)
حركت كردن، در رفتن.
مجازاً به معني مردن، فوت شدن.
تحريك كردن، برانگيختن.
فرياد كشيدن.
تخمير شدن، ترشيدن. قيجى (qıcı)
نام بوته‌اي كه از ريشة آن به عنوان پودر لباس شويي استفاده كنند و با آن لباس را بسايند. قيجيش (qıcış) = قيجيش-قيجيش (qıcış-qıcış)
خارش، تحريك، انگيزش. قيجيشماق (qıcışmaq)
روي هم ساييده شدن دندانها.
احساساتي و عصباني شدن. قيجيق (qıcıq) = قيجيق-قيجيق (qıcıq-qıcıq)
تحريك، حسّاسيت، انگيزش. قيجيماق (qıcımaq)
تحريك شدن، شهواني شدن.
دندانها را روي هم ساييدن.
ترش شدن، ور آمدن، ترشيدن. قيجينماق (qıcınmaq)
(← قيجانماق)

قيچ : تورکجه فارسجا - قشقایی

پا، ستون بدن.
قدم، گام.
پايه، ستون. قيچ ائدمك (qıç edmәk)
بلند قامت شدن، كشيده و بلندتر شدن قامت نوجوان. قيچ تَتْمَك (qıç tәtmәk)
لغزيدن و سُر خوردن پا.
موقّتاً به كسي يا جايي سر زدن. قيچ ديرّاماق (qıç dırramaq) = قيچ ديرّيماق (qıç dırrımaq)
پا را جلو گذاشتن، مصمّم شدن. قيچ قوْيماق (qıç qoymaq)
قدم نهادن، پا را بر روي چيزي گذاشتن.
عازم شدن، حركت كردن. قيچ-و-قوْل ائدمك (qıç-o-qol edmәk)
دست و پاي كسي را خُرد كردن.
بزرگتر و بلندتر شدن، قد كشيدن نوجوان. قيچ وئرمك (qıç vermәk)
پا دادن، شانس رو آوردن و قدرت يافتن. قيچي قابلى (qıçı qablı)
آنكه كفش پوشيده و پا برهنه نيست. قيچى يالين (qıçı yalın)
پا برهنه.
فقير و بيچاره

قيچاغاز : تورکجه فارسجا - قشقایی

دخترك. (← قيز1، قيز جاغاز)

قيجي گچّي : تورکجه فارسجا - قشقایی

نوعي بز اهلي كه از بزهاي معمولي كوچكتر است

قيد : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قيد-قيد (qıd-qıd)
لفظي كه در هنگام قلقلك كردن كودكان گويند. قيديق (qıdıq)
قلقلك. قيديقلاماك (qıdıqlamak)
قلقلك كردن. قيدی-قيدی (qıdı-qıdı)
قلقلك كردن.
نق زدن، غرولند كردن

قيف : تورکجه فارسجا - قشقایی

صحراي گسترده، دشت وسيع

قيغ : تورکجه فارسجا - قشقایی

پشكل، فضلة گوسفند، شتر، خرگوش و … (← قيييق)

قيه : تورکجه فارسجا - قشقایی

قيه، سر و صدا، فرياد. (← قيق) قيهابالاماق (qihabalaq) = قيه چكمك (qih çәkmәk)
فرياد كشيدن، جيغ كشيدن. قيهه (qihә) = قيهه-گالا (qihә-gala)
سر و صدا، فرياد. قيهه‌لشمك (qihәlәşmәk)
به صورت دسته جمعي داد و فرياد كشيدن. قيهه‌له‌مك (qihәlәmәk)
فرياد كشيدن، سر و صدا كردن. قيه-هابالاق (qih-habalaq) = قيه-هوْباباق (qih-hobalaq)
فرياد و سر و صداي توأم با هلهله و شادي

قيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

عميق، گود. (← قول1)

قيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
فعل امر از مصدر «قيلماق» (انجام دادن) قيلماق (qılmaq)
انجام دادن، اجرا كردن، به جا آوردن.
تدبير كردن، انديشيدن. درديمه بير چارا قيلمادی. (براي درد و ناراحتي من چاره‌اي نينديشيد.) قيليق (qılıq)
قلق، روش، مرام

قيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
مو، موي آدمي يا جانوران و حيوانات.
مدفوع نوزاد در روزهاي اوّل تا سوّم. (به اعتبار كم و باريك بودن) قيل آپارماق (qıl aparmaq)
مو بردن استخوان، شكستگي ريز برداشتن استخوان. قيلبيز (qılbız)
موي ژوليده، موي سيخكي و شانه نشده.
زبر، خشن. قيلبيزلانماق (qılbızlanmaq)
راست شدن موي بدن بر اثر ترس يا تعجّب فراوان. قيلپاز (qılpaz)
قلپان، نام گياهي از خانوادة چمن. قيلپازلانماق (qılpazlanmaq)
چسبيدن گياه قلپان به لباس يا بدن.
مجازاً از جاي خود جهيدن و حركت كردن. قيلپان (qılpan)
قلپان، نام گياهي از خانوادة چمن كه مثل موي چسبنده بر لباس مي‌چسبد.
اخگل، پوسته و سيخكِ گندم، جو، برنج و … قيلتيق (qıltıq)
شورة سر، سبوسة سر. قيل چاتماق (qıl çatmaq) = قيل چالماق (qıl çalmaq) = قيلينان چاتيشماق (qılınan çatışmaq)
خيلي نزديك شدن، به اندازة مويي نزديك شدن. قيل چالدی دوشه. (نزديك بود بيفتد.) قيلچيق (qılçıq)
اخگل، سيخك گياهان.
موي خيلي باريك و كوچك.
ترشّحات چشم كه بر اثر ورود مو يا چيزي در چشم ايجاد شود. قيلچيقلى (qılçıqlı)
برنج پوسته دار، برنج پاك نشده. قيل دوْوال (qıl doval)
نوعي كفش گيوه‌اي از جنس موي بُز. قيلسيز (qılsız)
بدون مو، كم مو. قيل قورد (qıl qurd)
كرم (انگل) مويي، نوعي انگل كوچك. قيل قويروق (qıl quyruq)
نام پرنده‌اي خاكستري رنگ كه داراي 2 دُمِ از هم جداست. (ايناقلو)
مجازاً به اسب هم مي‌گويند. (قره يارلو) قيل كؤرپـوسـو (qıl körpüsü)
پُل نا مرئي، پل خيلي باريك. قيز قيل كـؤرپـوسـو دير. (دختر مانند پلي نا مرئي است كه عده‌اي از آن عبور مي‌كنند؛ به اين مفهوم كه ممكن است چندين خواستگار از او تقاضاي ازدواج كنند.) قيللانماق (qıllanmaq)
مو در آوردن، مو سبز شدن.
آلوده شدن غذا به مو و امثال آن. قيل‌له‌يين (qıllәyin)
به اندازة يك مو، خيلي كم، به مقدار اندك. اين واژه به صورتهاي
«قيل‌له‌يين»، «قيللَن»، «قيللَنجه»، «قيللَنچه»، «قيل‌له‌يينجه»، «قيل‌له‌يينچه»، «قيلَن»، «قيلَّن»، «قيلَنجه»، «قيلَنچه» و … هم بيان مي‌شود. قيللى (qıllı)
مو دار، پُر مو.
آلوده به مو، كثيف. قيلليجه (qıllıcә)
مو دار، جانور وحشي مو دار. قيلماق (qılmaq)
دستة مو، بسته‌اي از موي بُز. قيل-و-قيرتيش (qıl-o-qırtış) = قيل-و-قيلتيش (qıl-o-qıltış) = قيل-و-قيلتيق (qıl-o-qıltıq)
مو و آنچه با مو و آلودگيها همراه باشد، اسباب و لوازم به درد مخور.
مو و شورة سر. قيل وورماق (qıl vurmaq)
خيلي نزديك شدن.
بسيار شبيه بودن. قيليج (qılıc)
شمشير. (قيل (مو) + اوج (نوك) = قيلوج (آلتي كه نوك آن مانند مو باريك و تيز باشد) قيليق (qılıq)
قلق، مگسك تفنگ كه بايد به اندازة مويي سنجيده شود. قيلينْج (qılınc)
شمشير.
پا، آن قسمت از پا كه در داخل كفش جا مي‌گيرد. قيلينجيم قابدان چيخَر. (بايستي پايم را از كفش در آورم.) قيلينْگه (qılıngә) = قيلينگـی (qılıngı)
بلند بالاي لاغر اندام، ضعيف و لاغر

قيوف : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قيليفْت (qılıft)
غلاف، پوشش، جلد

قيليج : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قيلينج (qilinc)
شمشير. (← قيل1، قيليج) قيليج چالماق (qilic çalmaq)
شمشير زدن، با شمشير جنگ كردن.
مجازاً پشتيباني و حمايت كردن. قيليجـَك (qilicәk)
نوعي شانة قالي بافي كوچك كه براي بافتن بافته‌هاي كم عرض به كار مي‌رود. قيليجلَمه (qiliclәmә)
مانند شمشير حمايل كردن

قيم : تورکجه فارسجا - قشقایی

فعل امر از مصدر «قيممَك» (تكان خوردن، چشمك زدن در اثر نور زياد) (← قيم2)

قيم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
جنبش، جهش، حركت، تكان.
پارة آتش، جرقّه‌اي كه از انفجار گلوله در هنگام شليك اسلحه بجهد.
كار و فعاليت. قيم آلتيندان قاچدی. (از زير كار در رفت.) (← قيپ و قيو) قيم آلتينا قوْيماق (qım altına qoymaq)
به كار واداشتن. قيمچينماق (qımçınmaq)
براي حمله يا انجام كاري آماده شدن. قيم-قيم (qım-qım)
جنبش، تكان، لرزش. قيم-قيم ائدمك (qım-qım edmәk)
تكان خوردن، جنبيدن. قيمماق (qımmaq)
تكان دادن، لرزاندن، پلكها يا يكي از چشمها را منحرف كردن. قيميشديرماق (qımışdırmaq)
دندانها را روي هم كشيدن، دندان غروچه كردن. قيميش-قيميش (qımış-qımış)
لرزش و جنبش، تحريك و هيجان. قيميشماق (qımışmaq)
به هيجان آمدن، به جنبش و حركت در آمدن.
چشمك زدن به خاطر نور زياد.
دندانها را روي هم كشاندن، دندان غروچه كردن. قيميشيق (qımışıq)
جرقّه، روشنايي كه از آتش بجهد. قيميق (qımıq)
جرقّه، شرارة آتش.
جنبندة كوچولو، شپش ريز. قيمّيلاتماق (qımmılatmaq)
جنباندن، تكان دادن. قيمّيلاشماق (qımmılaşmaq)
با هم تكان خوردن و جنبيدن. قيمّيلاماق (qımmılamaq)
تكان خوردن، جنبيدن. قيمّيلانما (qımmılanma)
تكان مخور.
عمل جنبش. قيمّيلانماق (qımmılanmaq)
تكان خوردن. قيمّيلايان (qımmılayan)
جنبنده، متحرّك. قيمّيل-قيمّيل (qımmıl-qımmıl)
جنبش، حركت و تكان. قيم يئمك (qım yemәk)
جنبيدن، تكان خوردن

قيمه : تورکجه فارسجا - قشقایی

قيمه، كنجه. قيمه-قيمه (qımə-qımə)
كنجه كنجه

قيم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
قيف

قيم-قيسّير : تورکجه فارسجا - قشقایی

نازا، كاملاً بكر و دست نخورده

قين : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قينْگ (qıng)
صداي باد معده، صداي زير.
زير، ماتحت، نشيمنگاه.
ريشه، بن. قينجيق (qıncıq)
ماده الاغي كه صداي زير دارد. قينديرغا (qındırğa) = قينّيرغا (qınnırğa)
گياه جارو، نام گياهي با ساقه‌هاي بلند و ريشة محكم كه در كنار چشمه‌ها، رودخانه‌ها و مناطق مرطوب مي‌رويد. قينگ (qıng)
صداي ناخوشايند.
مقعد، نشيمنگاه. قينگ-قينگى (qıng-qıngı)
كودك بهانه گير. قينگه (qıngә)
صداي ظريف، صداي گرية مداوم و آرام كودك بهانه گير.
صداي باد معده. قينگه وئرمك (qıngә vermәk) = قينگيلاماق (qıngılamaq)
گريه كردن كودك بهانه گير، صداي زير توليد كردن.
صداي باد معده به گوش رسيدن. قينگى (qıngı) = قينّى (qınnı)
خر كوچك، كرّه خر كه معمولاً صداي زير دارد

قينا : تورکجه فارسجا - قشقایی

فعل امر از مصدر «قيناماق» (سرزنش كردن) (ريشة كلمه از «قين» (شكنجه و عذاب. تر. قد) است.) قيناق (qınaq)
سر زنش، ملامت، عيبجويي. قيناماك (qınamak)
سرزنش كردن، ملامت كردن

قينْج : تورکجه فارسجا - قشقایی

فعل امر از مصدر «قينجمك» (كوبيدن و كندن.) قينجَغه (qincәğә)
نام بوته‌اي به شكل نيمكره كه داراي خارهاي تيز مي‌باشد؛ (گويي كه اين بوته كوبيده گشته و كوتاه شده.) قينجَك (qincәk)
بسيار كوچك، خيلي كم، به اندازة يك كنجه از يك لاشه. قينجه (qincә)
كنجه، كنجة گوشت و هر چيز كم يا كوچك. قينجه‌له‌مك (qincәlәmәk)
كنجه كنجه كردن، بريدن. قينجيق-قينجيق (qinciq-qinciq)
كنجه كنجه، تكّه تكّه

قينْج : تورکجه فارسجا - قشقایی

فعل امر از مصدر «قينجماق» (كوبيدن، كندن) (← قانْج و قنج) قينج-قاپاق (qınc-qapaq) = قينجاغا (qıncağa)
تسمه‌اي كه به ترك يا بغل زين اسب بندند. قينْجماق (qıncmaq)
كوبيدن، له كردن.
كندن، بريدن. قينجه (qıncә)
كنجه، بريده‌اي از گوشت. قينجه‌له‌مك (qıncәlәmәk)
كنجه كردن، خرد كردن. قينجيشديرماق (qıncışdırmaq)
كتك كاري و مشت و مال كردن.
دندانها را به هم فشردن. قينجيشماق (qıncışmaq)
روي هم كوبيده شدن.
به هم ساييده شدن دندانها.
عصباني و خشمگين شدن. قينجيق (qıncıq)
كوبيده شده، له شده.
كنده شده، بريده شده، كنجه، تكّه‌اي از گوشت. قينجيل (qıncıl)
سوختن و در هم فرو رفتن پشم، بوي سوختن پشم. قينجيلماق (qıncılmaq)
كوبيده شدن، له شدن.
بريده شدن، كنده شدن. قينجيلى (qıncılı)
كوبيده و له شده

قينديقلاماك : تورکجه فارسجا - قشقایی

قلقلك كردن. (← قيد)

قينگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

صداي زير، صداي باد معده. (← قين، قينگ) قينگ-قينگ (qing-qing)
سر و صدا، وز وز. قينگ-قينگي (qing-qingi)
كودك بهانه گير. قينگي (qingi)
خر كوچولو، كرّه خر. قينگيله‌مك (qingilәmәk)
وز وز كردن كودك، مدام گريه كردن كودك بهانه گير.
صداي خفيف باد معده به گوش رسيدن

قينّانماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

به آرامي كار كردن، يواش يواش كار كردن. (ريشة كلمه از «قيمّيلاماق» (جنبيدن) است.)