Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
قول : تورکجه فارسجا - قشقایی

(4)
صداي قورقور، صداي غلغل قليان و امثال آن. قولّاج (qullac)
پك سخت به قليان و مانند آن زدن. قولّاجلاماق (qullaclamaq) = قولّاج وورماق (qullac vurmaq)
پكهاي متوالي به قليان زدن. قول-قول (qul-qul)
غلغل، صداي كشيدن قليان. قول-قوله (qul-qulә)
غلغله، سر و صدا و ازدحام. قولوپ (qulup)
صداي غلغل آب يا افتادن چيزي در آب.
به مقدار يك بار فرو بردن و بلعيدن آب يا مايعات ديگر

قول : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
غلام، نوكر.
نوكر قوي هيكل، تنومند زوردار. قولازلانماق (qulazlanmaq) = قولايلانماق (qulaylanmaq)
خود را براي حمله آماده كردن. قولام (qulam)
غلام، برده. قول چوْماق (qul çomaq)
قلچماق، نوكر چماق به دست. قولدور (quldur) = قولّور (qullur)
قلدر، قلچماق، زورگو. (گروهي ريشة اين كلمه را «قوْلتور» از بن قديمي «قوْلماق» (خواستن) به معني كسي كه همه چيز را براي خود مي‌خواهد مي‌دانند.) قولدورلوق (quldurluq)
قلدري، زور گويي. قول-و-قره باش (qul-o-qәrә baş)
نوكر و كنيز، عوامل و نوكران، اطرافيان خان يا پادشاه. قوللار آغاسى (qullar ağası)
مهتر غلامان، رئيس غلامان. قوللوق (qulluq)
خدمت، نوكري، خدمت كردن.
حضور و پيشگاه.
باج، پول يا مالي كه به مأمور ماليات داده مي شد. قوللوق ائدمك (qulluq edmәk)
خدمت كردن. قوللوقچو (qulluqçu)
خدمتكار، خادم، نوكر. قوللوقچولوق (qulluqçuluq)
خدمتكاري، مستخدمي. قولو (qulu) = قولوم (qulum)
غلام، نوكر. قولوم چاقماق (qulum çaqmaq) = قولوم چوماق (qulum çumaq)
قلچماق، قلدر

قول : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
غول، ديو. قولَك (qulәk)
غولك، مترسك

قول : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
عميق، گود، گودال. قولدوروم (quldurum)
عميق، گود

قولا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: اين كلمه به شكلهاي «قولاه» و «قولاي» هم بيان مي شود؛ و با اين معاني معمول است
ساده، آسان. بو سؤز ديله قولا (قولاي) گلير. (اين سخن به زبان آسان مي آيد.)
زمين صاف و هموار. يزدِ خاسّينگ قولاه دوزو ملـَر قوْيــون گلــر قــوزو
شايسته، نيكو و خوب. بير ناقولا آدام دير. (آدم ناقلا و نادرستي است.)
نزديك، آماده و در دسترس. سحَره قولاي ائودن چيخدی. (نزديك بامداد از خانه بيرون رفت.)

قولاق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
گوش، وسيلة شنوايي. (ريشة كلمه از
قو = كو (صدا) + لاق (پسوند مكاني) يعني صداگاه، درست شده است.)
قطعه‌اي از هر چيز كه به اندازة يك گوش باشد. بير قولاق چؤره‌ك وئر. (تكّه‌اي نان بده.)
نام نقشي در گليم و جاجيم.
گوشه و كنارة چيزي. قولاغا گيرَن (qulağa girәn)
در گوش رونده، هزار پا. قولاغى آردی گئنگ (qulağı ardı geng)
پس گوش فراخ، حرف نشنو. قولاغى آغير (qulağı ağır)
سنگين گوش، نا شنوا. قولاغى تيز (qulağı tiz)
تيز گوش، آنكه سريع بشنود. قولاق آردی (qulaq ardı)
پشت گوش، بناگوش.
حرف نشنوي، بي توجّهي. قولاق آردی ائدمك (qulaq ardı edmәk)
حرف را نشنيده انگاشتن، به سخن ديگران توجّه نكردن. قولاق آسماق (qulaq asmaq)
گوش گرفتن، گوش دادن.
اطاعت كردن. قولاق توْزو (qulaq tozu)
بن گوش، بنا گوش. قولاق جينگيله‌مك (qulaq cingilәmәk)
صدا دادن و جينگ جينگ كردن گوش. (به اعتقاد قدما آنكه گوشش صدا دهد، كسي او را ياد مي‌كند.) قولاق چالماك (qulaq çalmak)
گوش تكان دادن حيوانات.
مجازاً به مفهوم از روي نا آگاهي چيزي گفتن. قولاقدان ايراق (qulaqdan iraq)
دور از گوش، اصطلاحي است به اين مفهوم كه از اين حرفها زده نشود و گوش از اين حرفها نشنود. قولاق قيرْپْماق (qulaq qırpmaq)
گوشها را تيز كردن، شديداً دقّت كردن. قولاق قيزماق (qulaq qızmaq)
واهمه داشتن، ترسيدن. قولاق كسمك (qulaq kәsmәk)
گوش بريدن، اخّاذي كردن. قولاق كسمه (qulaq kәsmә)
عمل گوش بري و اخّاذي. قولاق كسَن (qulaq kәsәn)
گوش بُر، اخّاذي كننده.
آنكه گوشهاي مجرم را ببرد، فرّاشباشي، شكنجه‌گر حكومت. قولاقلاشماق (qulaqlaşmaq)
در گوش همديگر نجوا كردن، با هم پچ پچ كردن. قولاقلاماك (qulaqlamak)
گوش كسي يا حيواني را گرفتن.
كسي را به شنيدن وادار كردن.
مجازاٌ به معني غلبه كردن و چيره شدن. اينگار شئر قولاقلاميش. (گويي بر شير چيره شده.) قولاقلى (qulaqlı)
حيوان گوش دار، الاغ. قولاق مورّ ائدمك (qulaq murr edmәk) = قولاق موزّ ائدمك (qulaq muzz edmәk)
گوشها را تيز كردن، با دقّت تمام گوش دادن. قولاق ياتيرْتْماق (qulaq yatırtmaq)
گوش را خواباندن.
سخت مشغول كاري بودن.
به سرعت تاختن با اسب

قولْف : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قفل. (ريشة كلمه از مصدر «کولمك» (بستن) است. ← قول6)

قول‌هاي : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قول‌هه‌ي (qulhәy)
صوتي است كه در هنگام جدا كردن گوسفندان از همديگر بيان مي‌شود

قولّاب : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قلّاب، خميده، كماني شكل. قولّابا (qullaba)
قلّابه، چنگك، هر چيز خميده و حلقه مانند. قولّابى (qullabı)
قلّابي، تقلّبي، كج و نا درست

قولْپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
صداي غلغل.
جرعه‌اي از آب. (← قول4، قولوپ) قولْپ ائدمك (qulp edmәk)
جرعه‌اي را سر كشيدن

قولومّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قلنبه، در هم فرو رفته

قوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
صداي افتادن در آب، صداي آب در درون چيزي ديگر. قوم-قوم (qum-qum)
صداي افتادن در آب.
غرولند، سر و صداي خفيف. قوم-قومَّگ (qum-qummәg) = قوم-قومّه (qum-qummә)
قمقمه، ظرف آبخوري مسافر

قوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
شن، سنگريزه، سنگ كوچك، ماسه بادي، ماسة ريز.
نام شهر قم كه در جايي كويري قرار گرفته است. قومار (qumar) = قومّار (qummar)
قمار، بازي برد و باخت. (اوّلين نوع بازيهاي قمار با سنگريزه انجام مي‌گرفته) قومار باز
قمار باز. قومار بازليق (qumarbazlıq)
قمار بازي. قومّارا قچَّر (qummara qәççәr) = قومار قچَّر (qumar qәççәr)
نوعي بازي كودكانه كه با سنگريزه انجام مي‌گيرد. قوم داشى (qum daşı)
سنگ نرم، سنگ ماسه. قومسار (qumsar) = قوملاق (qumlaq) = قوملوق (quluq)
شن زار، ريگزار. قوم-قومَّك (qum-qummәk) = قوم-‌قومّه (qum-qummә)
نوعي از انواع سوسمار كه به رنگ خاك و ماسه است. قوملو (qumlu)
داراي شن و ماسه، ريگزار. قومو (qumu) = قومّو (qummu)
نوعي بيماري كه كودكان از خوردن ماسه به آن دچار مي‌شوند.
آنكه به خاطر خوردن خاك و ماسه بيمار شده باشد. قومو اوْلماق (qumu olmaq)
دچار بيماري شن خوردگي شدن. قومورلانماق (qumurlanmaq)
فرو ريختن و به شن و ماسه تبديل شدن ساختمان و امثال آن. قومورماق (qumurmaq)
فرو ريختن و آوار كردن ساختمان، ويران كردن، به شن و ماسه تبديل كردن. قومورولماق (qumurulmaq)
آوار شدن، ويران شدن ساختمان. قومورولو (qumurulu)
آوار شده، ويرانه، خرابه. قوموز (qumuz)
سنگريزة گرد و گلوله شكل.
گنبد، گنبدي شكل. قوموزه (qumuzә)
گلولة نخ و هر چيز كه به شكل گلوله باشد، گنبدي شكل. قوم يئره سو تؤكمك (qum yerә su tökmәk)
آب در ماسه ريختن، آب در هاون كوبيدن، كار بيهوده انجام دادن

قوماش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قماش، طاقة پارچه يا كالاي گرانبها. قوماشماق (qumaşmaq)
لذّت بردن چشم از منظرة زيبا. (← قاماشماق)

قومبارا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خمپاره

قومپا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: غنچة گل. (← گومپ)

قومپوز : تورکجه فارسجا - قشقایی

: قمپز، متكبّر، خودخواه

قومرال : تورکجه فارسجا - قشقایی

= قومورال (qumural)
رنگ قهوه‌اي. (← قوْنق، قوْنقور و قوْمرال)

قون : تورکجه فارسجا - قشقایی

: غرولند، غنّه، پچ پچ، آواز در بيني. قونّا (qunna)
غنّه، سر و صداي خفيف، غرولند، پچ پچ. قونّا وئرمك (qunna vermәk)
غرولند كردن، پج پج كردن. قونّ-و-قون (qunn-o-qun)
غرولند، پچ‌پچ. قونوشماق (qunuşmaq)
با هم پچ پچ كردن، به ‌آرامي با هم صحبت كردن. قونّولاماك (qunnulamak)
غنّه دادن، غرولند كردن

قوپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
مرغ كرك، نازا، بي‌ثمر. (← قوب) قوپ اوْلماق (qup olmaq)
كرك شدن مرغ

قوپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
از پيشوندهاي نادر تركي كه مفهوم كثرت و كمال را مي‌رساند. قوپ-قورّو (qup-qurru)
كاملاً خشك، خشك خشك.
كاملاً خالي. قوپ-قومورال (qup-qumural) كاملاً قهوه‌اي، قهوه‌اي سير

قوپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
صداي انفجار.
صوتي است كه در هنگام ورود آدم شوم و نا مقدّس گفته مي‌شود. قوپّونان چيخدی. (با شومي و نحوست تمام وارد شد.) قوپ اولدوزو (qup ulduzu)
ستارة شوم، ستارة نحس، ستارة دنباله دار

قوق : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
(اين كلمه در اصل به معني فاخته (كبوتر كوكو) است؛ امّا به تنهايي در تركي قشقايي معمول نيست.)
صداي قدقد كردن كوكو و پرندگان.
صداي سرفه. قوقّو (quqqu)
كبوتر كوكو، فاخته. قوقّولاماك (quqqulamak)
با صداي بلند سرفه كردن.
قدقد كردن

قوق : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
تك و تنها، تنهاي تنها. قوق اوْتورماق (quq oturmaq)
روي دو پا نشستن و سكوت كردن. قوقّولو (quqqulu)
به تنهايي، تك و تنها

قور : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1) = قورّ (qurr)
اخته، عنين، مردي كه بيضه نداشته باشد. قورّ ائدمك (qurr edmәk)
اخته كردن.
عبوس نشستن. قورّ اوْتورماق (qurr oturmaq)
عبوس نشستن. قورّوم پوف (qurrum puf) = قورّوم دنگ (qurrum dәng) = قورّومساق (qurrumsaq)
قرمساق، بي‌عرضه، جاكش، ديوث. (آنكه احساس مردانگي‌اش از بين رفته.)