Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
شاخ : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
شاخ، شاخ جانوران يا حيوانات.
شاخه، شاخة درخت. (از اسم صوت
شاق‌ شاق … درست شده است.)
در قديم به معني «بازو، دست بلند و دراز» بوده است. شاخا (şaxa)
شاخة درخت.
شاخه، شعبه، دسته. شاخا سورمك (şaxa sürmәk)
جوانه زدن، شاخ و برگ در آوردن. شاخا-شاخ (şaxa-şax)
شاخ به شاخ، مقابل هم، روبروي هم. شاخالانماق (şaxlanmaq)
داراي شاخ و برگ شدن. شاخ چيخارْتْماق (şax çıxartmaq)
شاخ در آوردن.
متمرّد و خود مختار شدن.
رسوا شدن. شاخ-شاخ ائدمك (şax-şax edmәk)
ستيزه جويي، دعوا طلبي. شاخ-شانا (şax-şana)
بازو و شانه نشان دادن، ستيزه جويي.
سرزنش، ملامت. شاخ-شانا گؤرسَدمك (şax-şana görsәdmәk)
بازو و شانه نشان دادن، خود را براي دعوا آماده كردن، ستيزه طلبي. شاخ شيويدي (şax şividi)
نوعي بخيه زدن، دوختن به شيوة زيگزاگ. شاخ عربي (şax әrәbi)
نام نقشي در قالي. شاخلاشماق (şaxlaşmaq)
به همديگر شاخ زدن، با هم دعوا كردن. شاخلاماك (şaxlamak)
شاخ زدن. شاخلى (şaxlı)
حيوان شاخدار.
درخت شاخه دار.
آدم موذي و نادرست. شاخلى بؤجوک (şaxlı böcük)
نام حشره‌اي از قاب بالان. شاخماق (şaxmaq)
جرقّه زدن، شاق-شاق كردن و برق زدن. شاخناشماق (şaxnaşmaq)
اصطكاك ايجاد شدن، به هم خوردن و صدا كردن

ساخلا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «ساخلاماق» (نگه داشتن) (ريشة فعل از «ساغ1» (سالم نگه داشتن) است.) ساخلاتديرماق (saxlatdırmaq)
به وسيلة ديگري نگهداري و محافظت كردن.
ممانعت و جلوگيري كردن.
موقّتاً زنداني كردن. ساخلاتماق (saxlatmaq)
(← ساخلاماق) ساخلادان (saxladan)
نگهدارنده، محافظ.
سرپرست. ساخلاشديرماق (saxlaşdırmaq)
به صورت دسته جمعي نگهداري كردن. ساخلاما (saxlama)
عمل حفاظت و نگهداري. ساخلاماق (saxlamaq)
نگهداري كردن، حفظ كردن.
مخفي كردن، مخفي نگه داشتن.
جلوگيري و ممانعت كردن.
حمايت و پشتيباني كردن.
ذخيره كردن، پس انداز كردن.
موقّتاً زنداني كردن. ساخلانماق (saxlanmaq)
نگهداري شدن.
ممانعت شدن. ساخلانيلماق (saxlanılmaq)
حفظ شدن، نگهداري شدن.
متوقّف شدن، جلو گيري شدن.
مخفي نگه داشته شدن.
سرپرستي شدن، تحت مراقبت قرار گرفتن. ساخلايان (saxlayan)
حفاظت كننده.
قيّم، سرپرست.
جلو گيري كننده.
پنهان كننده، مخفي كننده. ساخلوْو (saxlov)
زندان، بازداشتگاه.
نگهبان، پادگان نظامي

ساخليم : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خوشة انگور. (← سال، سالْخ، سالخيم)

ساي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
فعل امر از مصدر «سايماق» (شمردن)
شمار، عدد، شمارش. سايا (saya)
خوب، مشهور، معروف. (فا) سايار (sayar)
فعّال، آدم زرنگ (ساي (مشهور) + ار (مرد) = سايار.) سايا ياغ (saya yağ)
روغن حيواني، روغن برگزيده و ممتاز. (فا) ساياق (sayaq)
خط سياقي، رياضيات سياقي كه از انواع رياضي نگارشي قديمي به شمار مي‌رود.
فهيم، هوشيار، آن‌كه حساب و كتاب داند. سايديرماق (saydırmaq)
به وسيلة ديگري شمردن. سايسيز (saysız)
بي‌شمار، بي‌اندازه. سايغى (sayğı)
شمارش، تعداد. سايغيش (sayğış)
عمل شمردن، شمارش تعداد. سايماز (saymaz)
غير قابل شمارش، بي حساب و كتاب. سايماق (saymaq)
شمردن، شمارش كردن.
به حساب آوردن، اهميّت دادن به كسي.
تك تك كردن، جدا نمودن و شمردن.
تصوّر كردن، فرض كردن. ساييلماق (sayılmaq)
شمرده شدن، محاسبه شدن.
فرض شدن، تصوّر شدن.
به حساب آمدن، محترم شمرده شدن.
تك تك و جدا شدن. ساييلى (sayılı)
شمارش شده

ساي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
فعل امر از مصدر «ساوراماق» در تركي قديم به معني هذيان گفتن. (به تنهايي رايج نيست.) ساياخلاماق (sayaxlamaq) = ساياقلاماق (sayaqlamaq)
در خواب حرف زدن. سايرى (sayrı)
هذيان‌گو، مريض، بيمار. سايريليق (sayrılıq)
بيماري، مرض. ساييق (sayıq)
هذيان، در خواب حرف زدن.
آگاه، هشيار. ساييقلاما (sayıqlama)
هذيان گويي، در خواب حرف زدن. ساييقلاماك (sayıqlamak) = ساييلماق (sayılmaq)
در خواب حرف زدن، هذيان گفتن.
چرت زدن و بيدار شدن. ساييلا-ساييلا (sayıla-sayıla)
در حال چرت زدن و راه رفتن، با بي حالي و افتان و خيزان حركت كردن

شاي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: شادي، خوشحالي. شاي-و-شيوه‌ن (şay-o-şivәn)
شادي و شيون، مجالس شادي و عزاداري. شاييق (şayıq)
شايق، مايل، با شور و شوق

شايلى : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام طايفه‌اي از ايلات قشقايي

ساز : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
بن مضارع مصدر «ساختن» فارسي كه در تركي قشقايي نيز معمول گشته و به معني سالم و تندرست به كار مي‌برند. سازلاشديرماق (sazlaşdırmaq)
اصلاح كردن، بهبودي بخشيدن.
آماده كردن، تدارك ديدن. سازيماق (sazımaq)
سازگار بودن، با ديگران ساختن و با صلح و صفا زندگي كردن

ساز : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
ساز، آلت موسيقي. سازچى (sazçı)
نوازنده، ساز زن

ساژ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: تابه، تاوة نان پزي. (← ساج)

سازاق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
سوز سرما، باد سرد و سوزنده. (← سوز، سوزاق)
جوش صورت، تاول، برجستگي و جوشي كه در پلك چشم مي‌افتد. (← ايت، ايت ديرسَگي)

سبيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

: آواره، سرگردان. سبيل-و-سرگردان (sәbil-o-sәrgәrdan)
آواره، متواري و سرگردان

صبير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
صبر، حوصله.
عطسه كردن؛ به اعتقاد قدما اگر در هنگام شروع كار يا مسافرت از بين جمع كسي عطسه كند، بايستي صبر كرد و در انجام آن كار تأخير نمود. صبير گلمك (sәbir gәlmәk)
صبر آمدن، عطسه كردن. (اگر يك بار صداي عطسه شنيده شود، بايستي در انجام كار صبر كرد و اگر دو بار شنيده شد، گويند كه «جخت» آمده و در انجام كار بايد تعجيل كرد.)

سبَق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
دشت صاف و گسترده، دشت وسيع.
جايي كه پناهگاه نداشته باشد و باد در آنجا بيشتر بوزد

سبَته : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
لاغر و استخواني.
استخوان، اسكلت، بدنه.
لانه، آشيانه

سچ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «سچمك» (انتخاب كردن) (← ساچ2، ساچماق) سچمك (sәçmәk)
انتخاب كردن، برگزيدن.
جمع كردن و چيدن.
جدا كردن. سچمه (sәçmә)
منتخب و برگزيده.
ساچمه، گلولة كوچك. سچمه‌لي (sәçmәli)
قابل انتخاب. سچَن (sәçәn)
انتخاب كننده.
جمع كننده.
جدا كننده. سچيلمك (sәçilmәk)
انتخاب شدن. سچيلي (sәçili)
برگزيده و منتخب. سچيم (sәçim)
نحوة گزينش و انتخاب

شد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: شاد، خوشحال. (← شت) شدَنْبو (şәdәnbu)
شب انبو، نام گياهي معطّر. شدوْو (şәdov)
شاداب، تر و تازه، آبدار

شدّه : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
نوعي كتيرا كه از آن مهره و منجوق درست مي‌كردند و به همين مهره‌ها هم شدّه مي‌گفتند.
واحد شمارش مهره‌هاي مرواريد، الماس و … شدّه كه‌وه‌ني (şәddә kәvәni)
گَوَن شدّه، نوعي گَوَن كتيرا

شدّاد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از پادشاهان عربستان كه گويند در روي زمين بهشتي ساخت كه در آن كاخي قرار داشت؛ اوّلين بار كه مي‌خواست وارد كاخ شود، اجل فرا رسيد و جان او را گرفت

صدَف : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
صدف، صدف مرواريد.
ناخن دست يا پا.
پولك

صدَقه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
صدقه، خيرات.
قربان شدن، فدا شدن، قربان صدقة كسي شدن

سئ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «سئمك» (خواستن) (← سئو، سئومك)

سئچمك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: انتخاب كردن. (← ساچ2، ساچماق)

شئه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ترشّح، اسهال. شئه وورماق (şeh vurmaq)
ترشّح كردن، اسهال ريختن

سئهْبورْد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ف) محرّف سياه بُرد، سياهك گندم، از امراض نباتي كه گياهاني چون گندم به آن دچار مي‌شود