Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
چاك : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
درز و شكاف دو پهلوي پيراهن و ارخالق.
چاك، درز، شكاف، بريدگي.
صداي دريده شدن و چاك خوردن.
مجازاً به معني جذب و تمايل. (گلّه‌زن) (← چاق2) چاكاچاك (çakaçak)
شكافهاي متوالي، ترك ترك.
آواز به هم خوردن شمشيرها. چاكّانا (çakkana)
نوعي سبد كه از برگ نخل سازند و داراي سوراخهاي ريز ريز است.
مجازاً به معني آدم تنبل. چاك توتماق (çak tutmaq)
پسنديدن، انتخاب كردن. (گلّه‌زن) چاكّيمى توتمادي. (مورد پسند من قرار نگرفت.) چاكلاماق (çaklamaq) = چاك وورماق (çak vurmaq)
چاك دادن، پاره كردن. چاك يئمَك (çak yemәk)
شكاف برداشتن، ترك خوردن.
پاره شدن، دريده شدن

چاكّوش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چكش، وسيلة كوبيدن يا كشيدن ميخ. (اصل كلمه «چكيش» از مصدر «چكمك» (كشيدن) است.) چاكّوشلاماق (çakkuşlamaq)
چكش زدن.
مجازاً به آرامي لنگيدن حيوان را گويند. چاكّوشلو (çakkuşlu)
نام طايفه‌اي از ايلات قشقايي

جاكَت : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (فر) ژاكت، نوعي جامه كه دامن آن تا زانو برسد

جال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
ريزش آب، جاري شدن آب. (← جار1) جالاتديرماق (calatdırmaq)
روان ساختن، جاري كردن.
متمايل كردن، سوق دادن. جالاماق (calamaq) = جالانديرماق (calandırmaq)
متمايل كردن، سوق دادن.
روان كردن، جاري ساختن.
پاشيدن آب، ريختن آب.
وادار كردن، تحريك كردن. جاوشديرماق (calaşdırmaq)
متمايل كردن. (← جالاماق) جالاقلاماك (calaqlamak)
جاق و جوق كردن مايعات.
جاري ساختن، سوق دادن. جالاقّ-و-جولوق (calaqq-o-culuq)
صداي جوشيدن و به هم خوردن مايعات. جالانماق (calanmaq)
جاري شدن، روان شدن.
متمايل شدن سوق داده شدن. جال ائتمَك (cal edmәk)
جاري كردن، روان ساختن.
ريختن. جال-جال (cal-cal)
صداي جوشش آب. جال وئرمك (cal vermәk)
ريختن، با عجله و شتاب ريختن

جال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
تلّه، دام. (← چال1)

چال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
لانه، آشيانه. ‌‌‌چال ائتمَك (çal etmәk)
آشيان ساختن، لانه كردن.
جايي را براي كمين كردن در نظر گرفتن، شناسايي كردن، زير نظر داشتن.‌‌

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
پيسه، دو رنگ، سفيد و سياه، اسبي كه به رنگ سفيد آميخته با قرمز باشد. چالارْتْماق (çalartmaq)
پيسه كردن، چشم را برگرداندن، بيرون زدن چشم از حدقه، دو رنگ شدن چشم. چالارماق (çalarmaq) = چلَرمَك (çәlәrmәk)
پيسه شدن، بيشتر ديده شدن سفيدي چشم، چشم از حدقه بيرون زدن. چالانديرماق (çalandırmaq)
چشم غرنبه نشان دادن، زل زل نگاه كردن. چالَكي (çalәki)
مرغابي سياه، نام پرنده‌اي شبيه مرغابي. چالماق (çalmaq)
به رنگي متمايل شدن. آغ چالير. (به رنگ سفيد متمايل است.) چاليق (çalıq)
گويا پرندة دورنگي است كه در كنار رودخانه‌ها زندگي مي‌كند. مورچاليق چايدان چاليق، كومّوجا كاكام چيت آرخاليق

چال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
گودال، چاله، جاي گود. چالا (çala)
چاله، گودال. چالا پـوك (çala pük)
چاله پوك، خالي، تهي. چالا-چوقّور (çala-çuqqur) = چالا-چولا (çala-çula)
چاله چوله، گودالها، فرو رفتگيها. چالاق (çalaq)
چاله، گودال. چاوگاه (çalagah)
مخفي گاه، جايگاه مخصوص. چالا گوْر (çala gor)
چاله گور، مدفون، پنهان. چالون (çalun)
گودال. چالونَك (çalunәk)
كلبه، آلونك

چال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(4)
فعل امر از مصدر «چالماق» (نواختن، گزيدن و نيش زدن) چالاغان (çalağan)
نوعي از انواع بازهاي شكاري.
نيش زننده، گزنده.
نوازنده، مطرب. چالاق (çalaq)
چاوک، چابك و سريع. چالاقلانماك (çalaqlanmak)
حركت و تقلّا كردن. چاوک (çalak)
چاوک، پرجست و خيز، چابك و سريع. چالاماز (çalamaz)
نام نوعي حشره كه نمي تواند بگزد. چالان (çalan)
نوازنده، ساز زن.
نيش زننده، گزنده.
تكان دهنده، هم زننده. چالان-چاغيران (çalan-çağıran) = چالانچى (çalançı)
نوازنده، مطرب.
مجازاً به كسي كه مسئوليّت امري را به عهده دارد، گفته مي‌شود. چال-چاغير (çal-çağır)
نواختن موسيقي، مراسم جشن و عروسي. چال-چاوک (çal-çalak)
نام گياهي خاردار كه بعد از خشك شدن «ساری تيكان» ناميده مي‌شود. چالديراتى (çaldıratı)
به سرعت، به تندي و عجله. چالديرماق (çaldırmaq)
وادار به نواختن كردن، نوازانيدن.
مجازاً به معني درد سر دادن، اذيت كردن. چالدی-قاچدی (çaldı-qaçdı)
از انواع بازيهاي دسته جمعي كودكان. چالْغى (çalğı)
مطرب، نوازنده.
آلت موسيقي، ساز.
در هر رج قالي به تعداد ضربات شانة قالي بافي يك «چالغي» مي‌گويند.
مسموميت غذايي. چال گچيرْت (çal gәçirt)
قزن قفلي، نوعي گره مخصوص در قالي بافي. چالما (çalma)
مسموميت غذايي، دل به هم خوردگي. چالماق (çalmaq)
نواختن، ساز زدن.
نيش زدن، گزيدن.
مخلوط كردن، هم زدن.
ضربه زدن، كتك زدن.
مايه زدن بر شير جهت تهيّة ماست.
تكان دادن، به جنبش و چالش در آوردن.
دزديدن، ربودن.
طلوع كردن آفتاب يا ماه.
به تار و پود قالي شانه زدن و بافتن.
آب كشيدن و شستن.
حرف زدن. گپ چالما. (حرف نزن)
بر زمين زدن، شكست دادن رقيب. اونو چالدی يئره. (او را بر زمين زد)
چشم زخم وارد كردن. بئله‌سيني چالديلار. (به او چشم زخم رساندند.) چالما-يوْلْما (çalma-yolma)
كاري را نيمه تمام انجام دادن. چالى (çalı)
نوعي درختچة خاردار با گلهاي صورتي يا سفيد كه به آن تنگز هم مي‌گويند.
ساقه‌هاي خاردار درختاني مانند سدر و امثال آن. چاليب-چاغيرما (çalıb-çağırma)
جشن و شادي، مراسم عروسي و جشن. چاليش (çalış) = چاليشْت (çalışt)
فعاليت، جنبش و چالش.
جنگ و دعوا، ستيز و چالش. چاليشان (çalışan)
كوشا و فعّال. چاليشديرماق (çalışdırmaq)
به كار و فعاليت واداشتن.
به دعوا و ستيزه تحريك كردن. چاليشقان (çalışqan)
كوشا و فعّال. چاليشما (çalışma)
سعي، كوشش و تلاش. چاليشماق (çalışmaq)
تقلّا و كوشش كردن.
دعوا كردن.
برخورد داشتن، معاشرت داشتن. چاليشيم (çalışım)
كوشش و تلاش.
معاشرت و برخورد اجتماعي. چالغينْتي (çalğıntı)
بيماري ناگهاني، حمله و صرع. چاليق (çalıq)
فعّال، پرتلاش و پر تحرّك. چاليق آت. (اسب سركش و چابك) چاليقلانماق (çalıqlanmaq)
فعاليت و كوشش كردن. چاليك (çalık)
بازي الك دولك. چاليم (çalım)
چالش، تقلّا. چاليمسيز (çalımsız)
بي تلاش، كم جنب و جوش، دست و پا چلفتي. چالينديرماق (çalındırmaq)
نوازانيدن، امر به نواختن كردن.
سر دواندن، به درد سر انداختن. چالينْماق (çalınmaq)
نواخته شدن.
نيش زده شدن، گزيده شدن.
زده شدن ماية ماست به شير.
مخلوط شدن، هم خورده شدن.
فعاليت داشتن.
شباهت داشتن. (در مورد رنگها)

چالاق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چلاق، لنگ. (← چوْل2، چوْلاق)

جالدوز : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (تر-ف) جوالدوز، نوعي سوزن بزرگ. (← جوْوال، جوْوالدوز)

جالى : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چراغ توري و توري چراغ نفتي. (← جار2)

چالما : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
مسموميت غذايي. (چال4)

چالما : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
نام گياهي با برگهاي پهن و پرز دار. (← چاپلا)

چالْپ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر «چالْپْماق» (به زمين زدن، تقلّا كردن، به آب كشيدن) (← چارپ، چيرپ و چال4) چالپاتماق (çalpatmaq)
به آب كشيدن.
آشفته حال كردن، خراب كردن.
بر زمين زدن. چالپاشماق (çalpaşmaq)
با هم تقلّا كردن، بحث و زد و خورد كردن. چالپاشيق (çalpaşıq)
به زمين خورده، آشفته و پريشان حال. چالپاق (çalpaq)
آب راكد، آب ايستاده. چالپالاماق (çalpalamaq)
آب كشيدن لباس، چنگ زدن و لباس شستن. چالپالانماق (çalpalanmaq)
پخش شدن آب راكد به اطراف، پاشيده شدن آب.
به آب كشيده شدن. چالپماق (çalpmaq)
تقلّا كردن.
بر زمين زدن حريف در كشتي.
بر خورد كردن با زبانه‌هاي آتش. چالپوْو (çalpov)
آب راكد، مرداب، باتلاق

چالپا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام گياهي با برگهاي پرز دار و پهن. (← چاپلا)

چالْخ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر «چالخاماق» (آب كشيدن، به زمين زدن، به هم زدن) (← چاخ، چالْپ، چال4) چالخاتديرماق (çalxatdırmaq)
آب كشيدن. چالخاتماق (çalxatmaq) = چالخالاتديرماق (çalxalatdırmaq)
به هم زدن و آب كشيدن لباس، ظروف و … چالخالاما (çalxalama)
عمل هم زدن و به آب كشيدن. چالخالاماق (çalxalamaq) = چالخانديرماق (çalxandırmaq)
به آب كشيدن.
هم زدن مشك دوغ و امثال آن.
به زمين زدن حريف مقابل. چالخالانماق (çalxalanmaq)
به هم خوردن، تكان خوردن مشك، خيك و … چالخاماج (çalxamac)
مخلوط آب و ماست كه پس از هم زدن به شكل دوغ در مي‌آيد. چالخاماق (çalxamaq) = چالخْماق (çalxmaq)
آب كشيدن. (← چالخالاماق) چالخينتى (çalxıntı)
آبي كه با آن چيزي را شسته باشند، آب كثيف

جام : تورکجه فارسجا - قشقایی

: جام، كاسه، پياله. جامّى (cammı)
جام، كاسه

چام : تورکجه فارسجا - قشقایی

: سرما، سرماي شديد. (← چم1) چام وورماق (çam vurmaq)
از سرما كرخ شدن، خشك شدن درختان باغ به خاطر سرماي شديد

جاما بوزورگلو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: جامه‌ بزرگي، نام طايفه‌اي از ايل عمله

چامچيرغا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نوعي تازيانه، تركه يا شلّاق تر و مرطوب كه با آن خطاكاران را كتك زنند. (ريشة كلمه از مصدر «چالماق» (زدن) است.)

چامير : تورکجه فارسجا - قشقایی

= چامور (çamur)
گِل، گل و لاي، لجن. چامير چكن (çamır çәkәn)
شُل بُر، نام حشره‌اي كه معمولاً در زمينهاي مرطوب حفره‌هايي مي‌كند و ريشه و شاخة گياهان را مي‌خورد. چاميرلاق (çamırlaq)
جايگاه و محل گل و لاي. چاميرلاماق (çamırlamaq)
گل آلود كردن، گل مالي كردن. چاميرلانماق (çamırlanmaq)
گل آلود شدن. چاميرلى (çamırlı)
به گل و لاي آلوده شده. چاميرليق (çamırlıq)
جايگاه و محل گل و لاي

چاميش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چموش، نا آرام. (در مورد اسب ، قاطر و الاغ به كار مي‌برند. ← چم2، چميش)

جامّازا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: جمّازه، شتر رام شده و سواري، شتر تندرو. جامّازالى (cammazalı)
شتر سوار، جمّازه سوار

چامپا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چمپا، نام نوعي برنج مرغوب