Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
چارشوْو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: رخت خواب پيچ. (شش)

چاش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چپ چشم

جاشير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: جاشير، نام گياهي از تيرة چتريان كه معطّر و خوشبو است و بر دو نوع است كه نوع بهتر آن مورد مصرف خوراك انسانها ونوع دوّم غذاي حيوانات است. (اصل كلمه از «چادر» از مصدر چاتماق (به هم رسيدن) است؛ چون شكل اين گياه مانند چادر و چتر است. ← چادير، چت، چتير)

چاشير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام گياهي از گياهان علوفه‌اي. (← جاشير)

چاشناخماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: اصطكاك ايجاد شدن. (← چاخ، چاخناشماق)

چاشنى : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
كلاهك فلزي كه در ته آن مقداري مادّة منفجره در داخل فشنگ باشد تا در هنگام اصطكاك منفجر شود.
غذاي فرعي كه با غذاي اصلي خورده شود، مزه، چاشني

چاشقاماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
لرزيدن و متشنّج شدن.
مضطرب و مات و مبهوت گشتن.
بي ميل شدن نسبت به غذا. (ريشة كلمه از مصدر «چاشماق» (شاشماق) به معني مضطرب شدن است.) چاشقانديرماق (çaşqandırmaq)
به هم زدن، بر هم زدن و مخلوط كردن. چاشقين (çaşqın)
مات، مضطرب، حيرت زده.
مغرور، پرخاشگر

چاشْت : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
زمان بين صبح و ظهر. (ساعت 9 تا 10 صبح)
غذايي كه بين صبحانه و نهار خورده شود. چاشتا خورده (çaşta xurdә)
مجازاً به معني لوس و ننر. چاشتا خوْو (çaşta xov)
خواب چاشتگاه، خواب قيلوله. چاشتاليق (çaştalıq)
غذاي چاشتگاه، صبحانه

چاشخوْر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: رو سري زنانه. (← چاخچور)

چات : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
فعل امر از «چاتماق» (رسيدن يا به هم بستن.)
ابتداي درّة كوه كه در آنجا دو طرف درّه به هم رسيده باشند.
درز، شكاف، ترك، بريدگي.
مقابل، روبرو. چاتا اوْخورماق (çata oxurmaq)
مثل سگ پارس كردن، ياوه سرايي. چاتارغا (çatarğa)
ابتدا يا انتهاي درّة كوه. چاتاشديرماق (çataşdırmaq)
به هم رساندن.
وادار به جفتگيري كردن حيوانات. چاتاشماك (çataşmak)
به هم رسيدن.
جفتگيري جانوران گوشتخوار، خزندگان، حشرات و … چاتاق (çataq)
شكافتگي سُم حيوان، بيماري تب برفكي.
وسيلة بستن، بند، طناب. چاتال (çatal)
تب برفكي، شكافتگي سُم حيوان. (در اصل به معني چنگال و سُمِ پا) چاتالاماك (çatalamak)
به بيماري تب برفكي دچار شدن.
لنگيدن، لنگان لنگان رفتن. چاتاللى (çatallı)
حيواني كه به بيماري تب برفكي مبتلاست.
تنبل، تن پرور.
لنگ، فلج. چاتاليق (çatalıq)
تب برفكي. چاتان (çatan)
آنكه به مقصد رسيده.
به بند كشنده، آنكه دست و پاي ديگران را ببندد. چاتداق (çatdaq)
شكاف، درز، ترك. چاتديرماق (çatdırmaq)
رساندن، رسانيدن.
بار و بنه را بستن و بار كردن. چاتديريلماق (çatdırılmaq)
رسانده شدن، ابلاغ شدن.
بسته شدن بار و بنه. چاتلاق (çatlaq)
محل شكاف، جاي درز، درز، ترك. چاتلاماق (çatlamaq)
شكاف برداشتن، تركيدن، منفجر شدن.
مجازاً به معني زاييدن جانوران گوشتخوار مثل
سگ، گرگ و امثال آنها. چاتما (çatma)
سه پايه، سه چوب كه به شكل هرم به هم بسته شده باشد، چاتمه.
پايه، پاية چادر، چوبدستي بلند و ستبر.
عمل به هم رسيدن، شيوة پيوستگي. چاتما-چاليق (çatma-çalıq)
چاتمه و لوازم آن.
همساية نزديك و ديوار به ديوار.
بلند قامت، بلند بالا. چاتماز (çatmaz)
نارسا، ناكافي. چاتمازليق (çatmazlıq)
كمبود، نارسايي. چاتماق (çatmaq)
رسيدن، به مقصد رسيدن، نايل شدن.
بستن بارهاي دو لنگه، جفت كردن، بار و بنه را بستن و بار كردن.
پُر كردن، انباشتن. اوْجاغى اوْدوندان چاتدی. (اجاق را پُر از هيزم كرد.)
چين و چروك ايجاد كردن، ابرو در هم كشيدن.
كافي بودن، كفايت كردن.
چاتمه كردن، به صورت سه پايه در آوردن تفنگ و امثال آن.
متّصل شدن، به هم پيوستن، به هم بستن. چاتما-قانات (çatma-qanat)
همساية نزديك. چاتى (çatı)
بند، طناب، رسن. چاتيش (çatış)
عمل رسيدن و نايل شدن.
شيوة بستن بار و بنه. چاتيشديرماق (çatışdırmaq)
به هم رساندن، به هم بستن و وصل كردن.
رسانيدن، به كفايت رساندن.
دسته جمعي بار و بنه را بستن. چاتيشما (çatışma)
اتّصال، به هم رسيدن.
عمل مقاربت حيوانات گوشتخوار. چاتيشماق (çatışmaq)
كافي بودن، كفايت كردن.
به هم رسيدن. چاتيق (çatıq) = چاتيك (çatik)
رسيده، به هم پيوسته و متّصل.
بار و بنة بسته شده. چاتيلماق (çatılmaq)
رسيدن.
بسته شدن بار و بنه.
چين و چروك ايجاد شدن در پيشاني.
پُر شدن، انباشته شدن.
تركيدن، شكافته شدن. چاتيلى (çatılı)
بسته شده، بار و بنة به هم بسته شده.
رسيده، به مقصد رسيده.
دست و پا در بند، به زنجير كشيده شده.
تركيده، شكافته شده.
پر شده. چات يئر (çat yer)
زمين چاتي، زميني كه معمولاً داراي تركيبات آلمينيومي است

چاو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چو، شايعه. (گلّه‌زن ← چوْو) چاووش (çavuş)
سر و صدا كننده، درويش يا صوفيي كه سر و صدا و مرثيه خواني كند. (در قديم به جلوداران خوانين و پادشاهان چاووش مي‌گفتند كه با سر و صدا و هياهو خبر آمدن آنها را اعلام مي‌كردند.) چاووشلوق (çavuşluq)
چاوشي كردن

چاخ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «چاخماق» (دو چيز را به هم زدن، اصطكاك ايجاد كردن. ← شاخ) چاخان (çaxan)
تملّق، چاپلوسي.
متملّق، شارلاتان و حقّه باز. چاخاناق (çaxanaq)
آتش زنه، كبريت. (بيات) چاخديرماق (çaxdırmaq)
سنگها را به هم زدن و جرقّه ايجاد كردن.
آتش كردن اسلحه، شليك كردن.
بر زمين كوبيدن. چاخماق (çaxmaq)
آتش زنه، سنگ يا فلز چخماق.
چاشني تفنگ، سوزن تفنگ.
كبريت كشيدن و آتش زدن.
ميخ بر زمين كوبيدن.
برخورد دو چيز كه جرقّه ايجاد كند. چاخماق داشى (çaxmaq daşı)
سنگ چخماق. چاخناشديرماق (çaxnaşdırmaq)
به هم زدن، اصطكاك ايجاد كردن.
مردم را به هم زدن و تفرقه بين روابط ديگران ايجاد كردن. چاخناشماق (çaxnaşmaq)
به هم خوردن، تلاقي كردن.
دعوا كردن، درگير شدن.
متشنّج و متحوّل شدن وضع مزاجي، تهوّع داشتن. چاخناشيق (çaxnaşıq)
متشنّج، هيجان زده. چاخير (çaxır)
مي، شراب، آنچه انسان را متحوّل و متشنّج كند. چاخيشماق (çaxışmaq)
با هم برخورد كردن.
با هم شوخي كردن. چاخينْج (çaxınc)
كبريت، آتش زنه. (بيات)

چاخارديلماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: در آورده شدن. (← چيخ ، چيخارديلماق)

چاخارْتْماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: در آوردن. (← چيخ ، چيخارتماق)

چاخچور : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
نوعي جامة گشاد زنانه.
روسري زنانه

چاخمير : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چپ چشم، احول، بد قيافه

چاي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
رودخانه، رود.
سرما، سردي. چاي‌ داشى (çay daşı)
سنگ رودخانه، سنگ صاف و صيقلي. چاي سؤگودو (çay sögüdü)
نوعي درخت بيد كه در كنار رودخانه‌ها مي‌رويد. چايلاق (çaylaq)
محل رودخانه، رودخانه و كناره‌هاي آن. چايلاق داشى (çaylaq daşı) = چايلان داشى (çaylan daşı): سنگ صاف و صيقلي كه معمولاً در كنار رودخانه‌ها ديده مي‌شود. چايير (çayır)
نام نوعي چمن كه در كنار رودخانه‌ها مي‌رويد

چاي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
تلفّظي از كلمة «چالآ» = «چوْلآ» (پخش شدن بو در هوا) چايمان (çayman)
سرما خوردگي، زكام. چايى اوْلماق (çayı olmaq) = چاييماق (çayımaq)
دچار سرما خوردگي شدن.
آسيب ديدن درخت بر اثر سرماي شديد

چايان : تورکجه فارسجا - قشقایی

: هزارپا. (← چييان)

جايداق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
بلند قامت، بلند بالا و باريك اندام.
چابك و سريع.
لخت و برهنه. (← جلّاق)

جايناق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چنگال پرندگان شكاري. (← چان، چانگال)

جاز : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام بوته‌اي كه به آن «آغجا قوْووق» هم مي‌گويند. (هـونـوگان. ← آغ1، آغجا قوْووق)

عجَب : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
از علائم تعجّب.
عجيب و شگفت آور.
خوب، نيكو و پسنديده.
مضحك، خنده دار

جبَّل : تورکجه فارسجا - قشقایی

: انبوه، فشرده، سنگين، فراوان. (← جه‌وه‌ل) جبَّل سورو (cәbbәl sürü)
رمه و گلة فراوان

چبيش : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چپش، بز يك ساله. (اصل كلمه از ريشة «چاپ» و به معني پر تلاش و پر تقلّا است. ← چپيش)