Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
چيچَك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: آبله

جيد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: جدّ، جدّي. (در تركي قديم به معني چوب و حصير چوبي بوده.) جيدال (cidal)
جدال، دعوا، ستيز. (در اصل وسيلة دعوا) جيدير (cidir)
نام گياهي با ساقه‌هاي بلند و باريك و در عين حال محكم و مقاوم كه از آن جارو سازند.
هر چيز بلند بخصوص چوبدستي بلند و ستبر.
نا صاف، خشن و زبر.
بسرعت، شتابان.
لخت و عريان.
مسابقة دو. جيديران (cidiran)
شتابان، با سرعت، در حال جهش و پرش.
نامي از نژاد اسبهاي ايلات قشقايي. جيدير وورماق (cidir vurmaq)
به اسهال افتادن، اسهال گـرفتن. (لك كشكولي) جيديريك (cidirik)
در حال جهش و پرش، شتابان.
لخت و عريان

جيد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: جد، جدّي. (← جيد) جيديريق (cıdırıq)
شتابان، در حال جهش و پرش

چيد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چوب باريك. (← چيد و چوْت) چيدَم (çidәm)
از گياهان پيازي

چيد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چوب باريك، چوب كوچك، پوستة چوبي. (در تركي قديم به معني حصير و خانه‌اي كه از حصير سازند.) چيدار (çıdar)
طناب، رسن، بندي كه از رشته‌هاي پشمي يا حصيري سازند. چيدارلاماق (çıdarlamaq) = چيدار ائدمك (çıdar edmәk)
با طناب بستن. چيدارلى (çıdarlı)
بسته شده، در بند. چيدام (çıdam)
از گياهان پيازي با چوب باريك. (← آل4، آلا گؤزه‌نه‌ك) چيدلاماق (çıdlamaq)
شكستن تخمك، پسته و امثال آنها. چيد مئخي (çıd mexi)
ميخ چوبي مخصوص چيق و آلاچيق. (شش) (← چيغ، چيغ مئخي)

جيفه : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
مردار، جسد گنديدة حيوان.
انبوهي از كنة حيواني يا حشراتي چون شپش. جيفه پرست (cifә pәrәst)
خسيس، لئيم الطّبع

چيفْت : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
دكمه.
قفل، وسيلة بستن.
عمل بستن، جفت كردن و بستن. (← جـوفت) چيفْت-و-چين (çıft-o-çin)
جمع و جور كردن و بستن، بسته بندي كردن اسباب و لوازم

جيغ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
جيغ و داد، سر و صدا، فرياد

جيغ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
از علائم كوچكي و تصغير. (← جيق2) جيـغالا (ciğala) = جيغَله (ciğәlә) = جيغيل (ciğil)
پسرك، جوانك. جير-جيغيل (جوانكها، بر و بچّه‌ها) جيـغيل قارغا (ciğil qarğa)
كلاغ كوچك و رنگارنگ كه به آن «آلا قارغا» هم مي‌گويند

چيگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: تنفّر، اشمئزاز. (← چي2) چيگيرَتْمَك (çigirәtmәk) = چيگيرَنْديرْمَك (çigirәndirmәk)
متنفّر كردن، بيزار كردن. چيگيرَنْمَك (çigirәnmәk)
متنفّر شدن. چيگيره‌مك (çigirәmәk)
بي ميل شدن، بي رغبت و متنفّر گشتن

چيغ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
جيغ، صداي داد و فرياد. چيغ چكمك (çığ çәkmәk)
فرياد كشيدن. چيغير (çığır)
فعل امر از مصدر «چيغيرماق» (فرياد كشيدن) چيغير-باغير (çığır-bağır) = چيغير-بغير (çığır-bәğir)
داد و فرياد، شيون و زاري. چيغيرْتْماق (çığırtmaq)
به داد و فرياد واداشتن، گرياندن. چيغيرْقان (çığırqan)
فرياد زننده، كودكي كه زياد داد و فرياد كند. چيغيرماق (çığırmaq)
سر و صدا كردن، فرياد كشيدن، با جيغ و داد گريه كردن. چيغيريش (çığırış) = چيغيريشما (çığırışma)
فرياد، سر و صدا.
شيون و عزاداري توأم با سر و صدا. چيغيريشماق (çığırışmaq)
دسته جمعي فرياد كشيدن و سر و صدا كردن. چيغيريق (çığırıq)
فرياد، سر و صدا

چيغ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
چيق، پرده مانندي كه از چوبهاي باريك ني سازند. چيغدی (çığdı)
رشتة نسبتاً ضخيمي كه در فرشبافي تارهاي فرش را به هم وصل كند. چيغليق (çığlıq)
ني مخصوص جهت درست كردن چيق و آلاچيق. چيغ مئخي (çığ mexi)
ميخ چوبي بلند كه در ابتدا و انتهاي آلاچيق بر زمين كوبند. چيغه (çığә)
محصور شده، آنچه در اطرافش چيق كشيده شده

جيغا : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
پر خروس و پرندگان ديگـر كه به صورت تاج بر سر كودكان يا پادشاهان نصب مي‌شد.
بلندي، تپّه، كوه كوچك. (ريشة كلمه از مصدر «چيخماق» (روييدن، بالا آمدن و صعود كردن) است.)

چيغا : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
تپّة سنگي، كوه سنگي كوچك.
نام اصلي شهر «صغاد» فارس. (ريشة كلمه از مصدر «چيخماق» (صعود كردن و بر بالاي كوه رفتن) است.)

جيغال : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
داد و فرياد كننده، جر زننده.
حيله گر، مكّار، زيرك و با هوش. (← جيق3)

جيغاللي : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام طايفه‌اي از ايل ششبلوكي و تيره‌اي از طايفة قره‌يارلو

چيگيل : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چوب سر خميدة چوگاني شكل كه چوپانان براي دستگيركردن دامهاي خود از آن استفاده مي كنند. (← چؤن، چؤيگن)

چيگيني : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چگني، نام طايفه‌اي از ايل عملة قشقايي

جيگر : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
جگر، جگر سياه يا سفيد.
مجازاً به معني شهامت و دليري. (اصل كلمه «جيقَر» از ريشة «جيق» (قسمتهاي داخلي بدن) است. ← جيق) جيگر باشى قايناماق (cigәr başı qaynamaq)
ترش كردن، ترشّحات اسيد معده را احساس كردن. جيگر بند (cigәr bәnd)
مجازاً به معني فرزند عزيز و دلبند. جيگرلي (cigәrli)
شجاع، دلير و نترس. جيگري داغلى (cigәri dağlı)
داغدار، دردمند، عزادار. جيگري قان (cigәri qan)
خون جگر، ناراحت، عصباني

جيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
صدا، جيك، صداي زير و ظريف. جيك-جيك (cik-cik)
صداي زير و ظريف پرندگان، صداي جيك جيك پرندگان. جيك وورماق (cik vurmaq)
جيك زدن، صدا كردن. جيكّيله‌مك (cikkilәmәk)
جيك جيك كردن پرندگان

جيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
طرف مقعّر قاب (استخوان زانو) جيك-و-بوک (cik-o-bük)
نام نوعي قاب بازي است؛ البتّه طرف مقعر (فرو رفته) قاب را جيك و طرف محدّب (برجستة) قاب را بوك (بوک) مي‌گويند.
مجازاً به معني اضطراب، تشويش و نگراني.
مجازاً به معني اسرار و افكار ظاهري و باطني يك فرد. جيك-و-بوکه دوشمك (cik-o-bükә düşmәk)
به تشويش و اضطراب افتادن

جيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
از پسوندها يا پيشوندهاي اسمي كه نشانة تصغير و كوچكي است؛ و به شكلهاي جيق، چيك، چوق، جوک و چيق ديده مي‌شود. مانند
ائوجيك (خانة كوچك) جيك-جاندار (جيك-جاناوار)
جانوران كوچك، حشرات

چيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
از پسوندهاي تصغير. ديلچيك (زبان كوچك)

چيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
چك چك، صداي ريزش آب.
صداي زير پرندگان. چيك-چيك (çik-çik)
جيك جيك، صداي پرندگان. چيكّوْو (çikkov)
چك چك آب، چكّة آب، آب چشمه‌اي كه خيلي كم باشد. چيك وورماق (çik vurmaq)
پريدن دل، هوس كردن، حريص شدن دل براي ديدن كسي يا خوردن چيزي

چيكيرْد : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ماهيت، اصل، لب مطلب. (اصل كلمه «چيقيرد» (از بن «چيق» (درون و آلات داخلي بدن) است. (← چيق) چيكيرديني چاخارْتْماق (çikirdini çaxartmaq)
به اصل قضيه پي بردن