Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
دير : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
تلفّظي از كلمة «تير» (هر چيز بلند و نوك تيز) (به تنهايي كاربرد ندارد.) ديرسَك (dirsәk)
آرنج.
تپّه، هر چيز برآمده و نوك تيز.
دانه و جوشي كه روي پلك چشم بيفتد. (← ايت، ايت ديرسگي) ديره‌جك (dirәcәk)
ستون، پاية بلند.
دستة هاون، هاون. ديره‌ك (dirәk) = ديرّه‌ك (dirrәk)
تيرك، پاية بلند و بزرگ.
توانايي و قدرت. ديره‌ك كرتْمه (dirәk kәrtmә)
علامتي را كه بر ستون حك كرده باشند.
اصطلاحاً دختر نوزادي كه در هنگام تولّد به نام پسري نامزد شده. ديره‌مَك (dirәmәk)
تكيه دادن بر ستون

دير : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
فعل امر از مصدر «ديرماق» (پاره كردن، دريدن) ( ← ديل3) ديرماق (dırmaq)
دريدن، پاره كردن.
چيدن، قطع كردن. ديرّه (dırrә)
خاردار، ساقة خاردار درختان.
نام درختچه‌اي خاردار شبيه نسترن. ديره‌مك (dırәmәk)
چيدن ميوه و امثال آن. ديروْو (dırov)
درو، بريدن غلّه. ديرين (dırın)
گردنه، قسمتي از كوه كه دريده شده، گردنة كوچك كوه

دير : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1): هست، وجود دارد

ديراغى : تورکجه فارسجا - قشقایی

: به دنبالش. (قنقري خلج)

ديراق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
كتف، شانه.
شانه، وسيلة شانه كردن سر. (قنقري خلج)

ديرازا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ف) درازا، طول. ديرازاما (dırazama)
راه طولاني، دشت وسيع و گسترده

ديرديم-ديرديم : تورکجه فارسجا - قشقایی

: صداي پاي اسب در هنگام يورتمه رفتن

ديريم-ديريم : تورکجه فارسجا - قشقایی

: صداي پاي اسب در هنگام يورتمه رفتن

ديرينگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
صداي زنگ يا به هم خوردن ظروف.
درنگ، لحظه. ديرينگله‌يين (diringlәyin)
لحظه‌اي، به اندازة يك بار شنيده شدن صداي زنگ. ديرينگيله‌مك (diringilәmәk)
صداي ظروفات به گوش رسيدن

ديرينْگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
درنگ، لحظه، وقت كم

ديرينْگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
زمين سفت و محكم

ديرْك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: زمين صاف و سفت، سفت

ديرناق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
ناخن. (از كلمة «تير» (نوك تيز) درست شده.)
سُم، سم حيواناتي چون قاطر.
نام نقشي در گليم. ديرناق اوجـو (dırnaq ücü) = ديرناق اوسـتـو (dırnaq üstü)
نام يكي از آهنگهاي شاد در موسيقي قشقايي. ديرناق گؤزو (dırnaq gözü)
محلّ اتصال ناخن و گوشت.
نوعي بيماري در ناخن، زخم و جراحتي كه در كنار ناخن دست يا پا ايجاد شود

ديرّانماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
با حالت خزيدگي بالا رفتن، مثل (بالا رفتن گربه از ديوار.)
با جدّيت به كاري پرداختن.
استقامت و پايداري كردن. ديرّی (dırrı)
موجود جاندار، زنده.
شاداب و سر حال.
سريع، زود.
مجازاً به معني غذاي نپخته و نيم پز. ديرّی باش (dırrı baş)
سر زنده و شاداب.
چابك و زرنگ.
آگاه و هوشيار. ديرّيتماق (dırrıtmaq)
زنده كردن، جان بخشيدن. ديرّی جان (dırrı can)
جاندار، آدميزاد. ديرّی دانگى (dırrı dangı)
دانة نپخته، غذاي نپخته. ديرّی-ديرّی (dırrı-dırrı)
زنده، در حال زنده بودن و جان داشتن.
زود زود، به سرعت. ديرّيل بَشَر (dırrıl bәşәr)
بشر، آدميزاد. دير يئمك (dır yemәk)
جنبيدن، تكان خوردن، حركت كردن

ديرْس : تورکجه فارسجا - قشقایی

: عيب، نقص، تزلزل. ديرس يئمك (dırs yemәk)
نقص پيدا كردن.
تكان خوردن

ديرْت : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از «ديرتماق» (ماليدن) (← دورت) ديرْتينماق (dırtınmaq)
خود را به كسي ماليدن، به منظور شهوتراني به ديگران تنه زدن

ديش : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
دندان.
دندانه.
نيش حشرات.
نام نقشي در قالي و گليم كه به شكل دندانه است. ديش اوسـتـونه باسماق (diş üstünә basmaq)
كتمان كردن، مخفي نگه داشتن. ديش ايتّيتمك (diş ittitmәk)
دندان تيز كردن، طمع ورزيدن. ديش دانگيسى (diş dangısı)
آش يا غذايي كه مركّب از آرد، لوبيا، نخود و عدس باشد و معمولاً به كودكاني كه براي اوّلين بار دندان شيري در مي‌آورند، مي‌خورانند. ديش-ديش (diş-diş)
دندانه‌دار، مضرّس. ديشَرمك (dişәrmәk)
جوانه زدن گياه. ديش سايماق (diş saymaq)
دندان كسي را شمردن، كسي را امتحان كردن و نقطة ضعفش را پيدا كردن و به او توجّه نكردن. ديش قيجاماق (diş qıcamaq) = ديش قيجيشماق (diş qıcışmaq) = ديش قيميشماق (diş qımışmaq) = ديش قينجْماق (diş qıncmaq)
دندان غروچه كردن.
به انجام كاري تمايل داشتن. ديشلَمه (dişlәmә)
عمل گزيدن و نيش زدن.
چاي تلخ، چاي بدون قند. ديشله‌مك (dişlәmәk)
گزيدن، نيش زدن.
به دندان گرفتن، جويدن و خوردن. ديشلي (dişli)
داراي دندان.
مضرّس، دندانه دار

ديش : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
خواب، رؤيا. ديش گؤرمك (diş görmәk)
خواب ديدن، به رؤيا آمدن. ديش يوْرماق (diş yormaq)
خواب را تعبير و تفسير كردن

ديشي : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
ماده، مؤنّث، مادينه.
جنس نرم و غير خشن. ديشي داش (dişi daş)
نوعي از سنگهاي آهكي كه به راحتي شكسته شود

ديسكينمك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: چندش ايجاد شدن، ناگهان يكه خوردن و لحظه‌اي لرزيدن. (← ديك1، ديكسينمك)

ديشَرمك : تورکجه فارسجا - قشقایی

: گره زدن در قالي. (← دؤشور، دؤشورمك)

ديو : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
ريشه، بن. (← ديب)

ديو : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
ديو، هيولا. ديوان (divan)
ظلم، ستم.
ماليات اجباري. ديويري دؤنمك (diviri dönmәk)
زشت شدن، بد عمل و گناهكار شدن، از اعمال نيك رويگردان

دييه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ديه، جريمة شرعي

دييار : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
ديار، سر زمين.
آن قسمت از مكاني كه ديده شود، آشكار، معلوم. دييار اوْلماق (diyar olmaq)
آشكار شدن، ديده شدن