Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
دوچار : تورکجه فارسجا - قشقایی

: دچار، گرفتار. (اصل كلمه «توش» (روبرو)، آنچه در روبرو قرار گيرد)

دود : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
فعل امر از مصدر «دودماق» (گرفتن، دستگير كردن) (← دوت، توت) دوداق (dudaq)
وسيلة گرفتن غذا، لب. دوداق ساللانماق (dudaq dallanmaq)
آويزان شدن لب و لوچه، اخم كردن، قهر كردن. دودغون (dudğun) =

دود : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
دود اجاق، دوده. دودمان (dudman) = دودومان (duduman)
دودمان، خاندان، آنانكه اجاق و سمبل روشنايي پدران بوده‌اند. دودومان چكمك (dudman çәkmәk)
پدر همه را در آوردن، نابود كردن

دود : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
دود، دخانيات. دودون (düdün) = قره دودون (qәrә düdün)
به رنگ دود، تيره و تار. دوده (düdә)
به رنگ دود، كبود رنگ. دوده اشَّك (düdә әşşәk)
الاغي كه اطراف دهان و صورتش كبود رنگ باشد. دوده‌مه (düdәmә)
دود، بخار غليظ.
رنگ دود، رنگ تيره

دود : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
فعل امر از مصدر «دودمك» (پشم زني، پاك كردن و از هم جدا كردن تارهاي پشم.) (← ديد2) دودمه (düdmә)
پشم پاك، پشم زده شده. دودولْمك (düdülmәk)
زده شدن پشم، پاك شدن پشم. دودولو (düdülü)
پشم زده شده، پشم پاك

دود : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
صداي دميدن در سوت يا ني. دود-دود (düd-düd)
صداي دميدن در ني و امثال آن. دودوک (düdük)
توتك، ني لبك، ني كوچك. دودوکچـو (düdükçü)
ني لبك زن، آنكه ني لبك نوازد

دودنوق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: گرفته، ناراحت

دودوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
نام حشره‌اي به رنگ خاكستري شبيه سوسك.
مجازاً كسي كه به هر جايي سرك مي‌كشد

دودورغا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: در قديم نام قبيله‌اي از اوْغوزها بوده است. دودورغا آت (dudurğa at)
اسبي كه متعلّق به طايفة دودورغا باشد؛ اين گونه اسب در ايلات قشقايي اسب زرنگ و مشهوري نبوده؛ بلكه تنبل و كند رو و گاهي چموش به شمار مي‌رفته است

دوغ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ف) دوغ. دوغو (duğu)
دوغي، رنگ قهوه‌اي باز كه در رنگ آميزي آن از دوغ استفاده مي‌شود. (گروهي معتقدند كه ريشة كلمه از «دوْغماق» (زايش) است به اين اعتبار كه دوغو (دوْغو) از رنگ قهوه‌اي زاييده و توليد شده است.) دوغوْو (duğov)
دوغاب، مخلوطي از آب و دوغ يا آب و ماست

دوگ : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بدوز. (← دوک) دوگمه (dügmә)
دكمه، تكمه. دوگور (dügür)
بافتني زبر و برجسته، ضخيم و ناصاف. دوگوردو (dügürdü)
نوعي پارچة ضخيم و مرغوب كه داراي بر جستگيهاي زيبايي است. دوگور-دوگور (dügür-dügür)
رگه رگه، برجسته برجسته.
زبر و ناصاف. دوگون (dügün)
گره.
مشكل، سختي. دوگونلو (dügünlü)
گره دار، داراي گره و پيچ.
مشكل، پيچيده و بغرنج. دوگونله‌مك (dügünlәmәk)
گره زدن، با گره بستن

دوگبَر : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ديگ

دوگدور : تورکجه فارسجا - قشقایی

: دكتر، پزشك

دوگو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: برنج، گياه كوبيدني. (ريشة كلمه از مصدر «دؤيمك» يا «دؤگمك» (كوبيدن) است. ← دؤگ ، دؤگو) دوگو دؤيمَك (dügü döymәk)
برنج كوبي.
نام آهنگي مطابق آهنگ كوبيدن برنج به صورت دسته جمعي.
فوران آب چشمه كه با ماسه همراه باشد. دوگو دومّالاغى (dügü dummalağı)
قارچ برنج، نوعي قارچ كه از بهترين نوع قارچ به شمار مي‌رود. دوگولْجَك (dügülcәk)
برنجك، نام گياهي با گلهاي صورتي

دوغول : تورکجه فارسجا - قشقایی

= دوغولو (duğulu)
گرد، كروي، به شكل توپ. دوغول-دوغول (duğul-duğul)
چيزهاي گرد و كروي شكل

دوغولو : تورکجه فارسجا - قشقایی

: دوقلو، همزاد. (ريشة اين كلمه از «دوْغماق» (زاييدن) و به معني همزاد است؛ كلمات دوقلو، سه‌قلو و
در ادبيات فارسي غلط مصطلح است.) (← دوْغ، دوْغولو)

دوغوزدورماق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
بيدار كردن.
بلند كردن، ايستانيدن. (← دور 1، دورغوزدورماق)

دوه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: از اصوات تعجّب (طايفة دنگيزلي) دوه-دوه (düh-düh)
صداي ني‌لبك و امثال آن

دوك : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
توقّف، ايست.
شك و ترديد، دودلي. دوك آلماق (duk almaq)
توقّف كردن، ايستادن.
مشكوك شدن، مردّد گشتن. دوكان (dukan)
محل توقّف و خريد، دكان، مغازه. دوكانچى (dukançı)
مغازه دار، دكاندار. دوكانچيليق (dukançılıq)
دكانداري، مغازه داري. دوكاندار (dukandar)
دكاندار، مغازه دار. دوكاندارليق (dukandarlıq)
مغازه داري. دوكچاماق (dukçamaq) = دوكسوخماق (duksuxmaq) = دوكسوقماق (duksuqmaq) = دوك وورماق (duk vurmaq) = دوك يئمك (duk yeәk)
توقّف كردن، ايستادن.
مشكوك شدن

دوک : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «دوکمك» (دوختن) (← تيك1) دوكمه (dükmә)
دكمه

دول : تورکجه فارسجا - قشقایی

: بيوه، زن يا مرد بيوه. دول آرواد (dul arvad)
زن بي شوهر. دول كيشي (dul kişi)
مرد بي همسر

دولاق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: گرد و خاك. (← دوْل1، دوْلاق)

دولدول : تورکجه فارسجا - قشقایی

: دُلدُل، نام اسب حضرت علي‌ (ع). دولدول سوْوار (dudldul sovar)
دلدل سوار، مجازاً حضرت علي (ع)

دوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
(ف)
دُم.
دنبال. دومّاز (dummaz)
خرماي نورس، خرماي نوبر. (مركّب از
دوم (دُم) + باز (رسيده) در اين زمان انتهاي كلّة خرما رسيده و خوشمزه شده است.) دومّازا (dummaza)
دُم غازه، بيخ دُم و ميان دُم، استخوان ميان دم حيوانات. دوم بوز (dum buz)
مانند دُم بُز، هر چيز راست و سيخكي كه مثل دم بز قائم و سيخكي باشد. دومّوكول (dummukul)
دُم به كول، عقرب. دومّو گوْو (dummu gov) = دومِّ گوْوو (dumme govu)
دم گاوي، چوبدستي ستبري كه بر سر آن پوست دم گاو كشند و به عنوان چماق از آن استفاده كنند

دوم : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
صداي دام دوم.
هر چيز بالا آمده، تپّه، بلندي. (← توم) دومّالاق (dummalaq)
قارچ. انواع قارچها عبارتند از
داغ دومّالاغى، آرپا دومّالاغى، دوگو دومّالاغى، بوغدا دومّالاغى، قيزيل دومّالاق و ….
پشتك، وارو. دومّالاق آشماق (dummalaq aşmaq)
پشتك زدن، وارو زدن. دومّالاقوْچ (dummalaqoç)
عمل پشتك زدن. (از دومّالاق (گرد و كروي) + اوچ (بپر) درست شده) دومَّك (dummәk)
تمبك، طبل كوچك. دومّالْماق (dummalmaq)
به بالا آمدن قسمتي از زمين يا هر چيز ديگر، جهيدن و از جا پريدن. دومماق (dummaq)
بالا آمدن، از جا پريدن. دومماليق (dummalıq)
حالتي كه سر بر زمين باشد و باسن رو به بالا. دومّورغا (dummurğa)
طبل، دهل. دومّولاق (dummlaq)
قارچ. دومّولو (dummulu)
دمبلي، صداي تمبك يا نقارة كوچك