Multilingual Turkish Dictionary

تورکجه فارسجا - قشقایی

تورکجه فارسجا - قشقایی
ائشَّك : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
خر، الاغ، درازگوش.
مجازاً به معني كودن و نا فهم. (از مصدر «ائشمك» كه در تركي قديم به معني يورغه رفتن بوده. ← اشّك) ائشّك تورپو (eşşә turpu)
نام گياهي شبيه ترب با گلهاي زرد. ائشك قوْدوغو (eşşәk qoduğu)
كرّه خر.
نوعي رتيل، حشره‌اي از عنكبوتيان. ائشك كه‌وه‌ني (eşşәk kәvәni): نوعي بوته شبيه بوتة كتيرا، از انواع كتيرا. (فا)

ائت : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
فعل امر از مصدر «ائتمك» (انجام دادن)
ريشة مصدر «ائتيرمك» و «ائتيشمك» (رسيدن) ائتدي (etdi)
عدد هفت
(در) (← يئت، يئتدي) ائتديرمك (etdirmәk)
به انجام كاري وادار كردن. ائتمك (etmәk)
انجام دادن، كار كردن.
نسبت دادن، منتسب كردن. قوْنشونگو اوْغرو ائتمه. (همساية خود را به دزدي منتسب مكن.)
تشخيص دادن. بيربيردن ائتمير. (از هم تشخيص نمي‌دهد.) ائتمه‌لي (etmәli)
انجام دادني، كردني. ائتمه‌يه (etmәyә)
نكند، نباشد، نكند خداي نكرده …، ممكن است. ائتير (etir)
فعل امر از مصدر «ائتيرمك» (رسيدن) ائتيرتمك (etirtmәk)
رساندن. ائتيرمك (etirmәk)
رسيدن، فرا رسيدن.
رسيدگي كردن، سرپرستي كردن. ائتيشديرمك (etişdirmәk)
رساندن، به هم رسانيدن.
ابلاغ كردن، اعلام كردن. ائتيشمك (etişmәk)
رسيدن، به هم رسيدن.
اطّلاع داشتن، واقف بودن.
رسيدگي كردن، سرپرستي نمودن. ائتيك (etik)
رسيده، به زمان زايمان نزديك شده

ائو : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
فعل امر از مصدر «ائومك» (نشت كردن.) ائوديرمك (evdirmәk)
چكاندن، قطره قطره ريختن. (← اوْو2، اوْودورماق) ائومك (evmәk)
نشت كردن، ترشّح كردن، چكيدن

ائو : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
خانه، منزل. ائوجيق (evciq) = ائوجيك (evcik)
خانة كوچك، خانه‌اي كه كودكان براي خود سازند
ائوسيز (evsiz)
بدون خانه، كسي كه خانه ندارد.
مجرّد، كسي كه زن و بچّه ندارد. ائوسيزليك (evsizlik)
بي خانمان بودن، آوارگي و سرگرداني. ائولَنديرمك (evlәndirmәk)
متاهّل كردن، زن گرفتن براي كسي.
كسي را صاحب خانه و زندگي كردن. ائولَنمك (evlәnmәk)
همسر گرفتن، ازدواج كردن. ائولي (evli)
متاهّل، داراي زن و بچّه.
صاحب خانه، داراي خانه و مسكن. ائوي يانيق (evi yanıq)
خانه سوخته، خانه خراب

ائي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(3)
فعل امر از مصدر «ائيمك» (خم كردن) (← اه‌ي 2) ائيلاق آلماق (eylaq almaq)
ساكن شدن، در جايي پايدار ماندن. گلن ائيلاق آلماز، گئدن گئري گلمز. (آنكه متولّد مي‌شود، پايدار و جاودان نمي‌ماند و آنكه مي‌ميرد هرگز زنده نمي‌شود.) ائيلان (eylan)
سرگردان، آواره. ائيلان-وئيلان (eylan-veylan)
آواره و سرگردان. ائيلَنمَك (eylәnmәk)
خم شدن.
متمايل شدن.
توجّه كردن، مورد تفقّد قرار دادن.
فرمودن، نشستن

ائي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
خوب، بهتر. (← يئي) ائيلاق (eylaq)
ييلاق، جاي خوب و خوش آب و هوا. (← يئي، يئـيلاق و ياي3، يايلاق)

ائي : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
از اصوات ندا، اي، يا، ايا. ائي واي (ey vay)
اي واي، افسوس، از علائم تأسّف. ائيها (eyha)
صوت فرا خواندن اسب، صدايي كه باعث برگرداندن و فرا خواني اسب شود

ائيله : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «ائيله‌مك» (انجام دادن، عمل كردن) ائيلنمك (eylәnmәk)
انجام شدن، انجام گرفتن

ائيمه : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خيك دوغ يا ماست

ائيمور : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
ايمور، نام قبيله‌اي از قبايل 24 گانة قديم تركان كه ايل فارسيمدان شعبه‌اي از آنهاست

ائين : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
وجود، هيكل، اندام. ائينينه باخ. (به هيكلش نگاه كن.)
مشابه، شبيه و مانند. (مشابهت اندام) (شكل قديمي كلمه «اگْن» و «اه‌ين» است.) ائيناق (eynaq)
با اندام و متناسب، خوش قامت.
شاداب، سرحال.
رنگين، مزيّن و مرتّب. ائيناقلي (eynaqlı)
شاداب و سرحال.
نام طايفه‌اي از ايل عملة قشقايي. ائينه گلمك (eynә gәlmәk)
جلوه كردن، مهم به نظر رسيدن

ائيشيك : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
خارج از خانه.
اسباب و لوازم منزل. (← ائش، ائشيك)

ائيوا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ميوه يا درخت به. (← هايوا)

ائيوان : تورکجه فارسجا - قشقایی

: ايوان، سالن

ائيوَز : تورکجه فارسجا - قشقایی

: نام يكي از ياران كوْر اوْغلو كه قسمت عمده‌اي از داستان را تشكيل مي‌دهد و ارتباطي با كلمة «عوض» ندارد. (اصل كلمه آي + واز = ماه سفيد، سفيد رو.)

ائيز : تورکجه فارسجا - قشقایی

: خواهش، التماس. (← ائز) ائيز ائدمك (eyz edmәk)
التماس كردن

ائز : تورکجه فارسجا - قشقایی

: فعل امر از مصدر «ائزمك» (له كردن) (← از) ائزمك (ezmәk)
ساييدن، كوبيدن و له كردن.
پوسيده كردن، كهنه كردن.
ذوب كردن، آب كردن.
عشوه فروختن معشوق به عاشق.
كم كردن وزن بدن، لاغرتر كردن. ائزيلمك (ezilmәk)
پوسيده شدن، كهنه شدن.
ساييده شدن، نرم شدن.
آب شدن دل عاشق براي معشوق و غمزه كردن معشوق براي عاشق.
لاغرتر و نحيف تر شدن

فابّارا : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ف) فوّاره، جهش آب از پايين به بالا. (← پا2، پابّارا)

فال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(2)
گذاشتن تخم مرغ در زير پاي مرغ، جوجه پروري

فال : تورکجه فارسجا - قشقایی

(1)
فال، طالع بيني. فالچى (falçı) = فالگير (falgir)
طالع بين. فالچيليق (talçılıq)
عمل طالع بيني. فال-فالى (fal-falı)
آنكه متوسّل به تفأل و طالع بيني گردد، دو دل، مشكوك و ناراحت. فال وورماق (fal vurmaq)
فال زدن، طالع بيني

فاميل : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) فاميل، اقوام، دودمان

فانى : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع) فاني، ناپايدار، موقّتي

فاق : تورکجه فارسجا - قشقایی

:
باز و گشاده، دهان باز.
شكاف قلم

فار : تورکجه فارسجا - قشقایی

= فارّ (farr)
صداي پرش پرندگان، صداي دميدن. فار-فارّى (far-farrı)
پير خرف و ياوه گو. فارّيلاماق (farrılamaq)
به گوش رسيدن صداي پرش پرندگان

فاريق : تورکجه فارسجا - قشقایی

: (ع)
فارغ، تمام.
فارغ، خلاص، آزاد. فاريق اوْلماك (farıq olmak)
تمام شدن.
آسوده و خلاص شدن