Multilingual Turkish Dictionary

Arin Turkish Etimology Dictionary

Arin Turkish Etimology Dictionary
BASTIRMAQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

yatıştırmaq.
iki tikə götürüb, aclığı bastırdı.
uzaqlaştırmaq.
önləmək. durdurmaq.
üstələmək. üstün göstərmək.
qıyıqlamaq. parçanın qırağın qıvıraraq tikmək. vermək. soxmaq. itələmək.
cəvabın bastırmada gecikmədi.
demədən, birdən, xəbərsiz gedmək, yox olmaq.
birdən başlamaq, gəlmək.
boğmaq. batırmaq.
bu gurultu radyo səsin boğur.
qəmləmək. əngəlləmək. durmuşlamaq. tormuzlamaq.
gəvşətmək. qavşatmaq. üstələmək. yenmək. qazanmaq. aparmaq. qələbə çalmaq. qalib gəlmək.- araba gürültüsü, radyonun səsin boğur.
yolda yağmır bastırdı.
içə qıvıraraq bastırılan yan tikiş: qıyıq. basqı.- bir nərsənin qırağın işləmək, bastırmaq: qıyılamaq. qıraqlamaq. qıymalamaq. aşıllamaq.
nərsəni, kimisəni çox geridə, dalda bıraqmaq, bastırmaq, unutturmaq: kölgədə buraqmaq. kölgələmək.- saka basdırmaq, düşürmək: qamandırmaq. inandırmaq. qandırmaq. qayırmaq. aldatmaq.- binövrə basdırmaq: qabaltamaq. dabanlatmaq. təkləmək.
birdən bastırmaq, saldırmaq: indirmək. endirmək

BASTIRMAQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

basdırmaq.
bax > basturmaq.
< bəs. bəsi. (: qida). yeditmək. bəsləmək.
birinin, nərsənin əl ayağın basıb yatırmaq. tutub saxlamaq.
oğrunu badırdı.
döğdürmək. taptadmaq.
qılınc, pıçaq basdırmaq.
ayağa qaldırmaq. yavaş yerimək.
qömmək.
yatışdırmaq. toxdaştırmaq. təsgin vermək.
yel yağmuri yatışdırdı.
sıxıb əzib yerləşdirmək.
asma yarpaqları küpə basdırdıq. söndürmək.
yanqın basdırıldı.
yanqın basdırı: basdırı: atəşnişani.
basmaq. kük yatırmaq. quluçqa oturtmaq.
iki toyuq basdım.
tuzla, saman, çəmənlə basdırılıb hisə, günəşə verilib qurudulan ət, nərsə.
qısmaq. sıxışdırmaq.
əzdirmək. yox etdirmək. bısdırmaq. tıxışdırmaq. sıxışdırmaq.
ölüknü yerqə basdırdılar: ölüyü toprağa qömdülər

BASTOL : Arin Turkish Etimology Dictionary

tapanca

BASTON : Arin Turkish Etimology Dictionary

(< basmaq). çəlik. çubuq. dəyənək. qoldayaq. asa. qılmay. sopa. qulov dayağ

BASTON : Arin Turkish Etimology Dictionary

boqston. pustan. > postan (fars). bürkük, şişik. yelin. əmcək

BASTU : Arin Turkish Etimology Dictionary

basut. yoğurd çalmaq üçün ağac

BASTUQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

soxduq

BASTUM (LATİN) : Arin Turkish Etimology Dictionary

baskterya (qırek). baton (fırans) < baston. dəyənək

BASTURMAQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

batsırmaq. bastırmaq. qapatmaq. sındırmaq. üstələmək. tıqturmaq. tıqtırmaq.
üstələmək. qələbə çalmaq. təsgin vermək

BASTURUQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

böyük aba. yapuq. çapuq. yenqsiz cul. kəpəng. yapıncaq. yağmurluq. uzun gəbə.
toqulqa. toqum. palan. çul. heyvan palası.
yuvurqan. yumurqan. yoğurqan. yorqan. örtük

BASU : Arin Turkish Etimology Dictionary

bası.
dəmir toxmaq

BASUC : Arin Turkish Etimology Dictionary

basqı. təzyiq

BASUQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

> pasox. cəvab. basılıb soxulan nərsə.
bazuq. qolun ən yoğun, qalın güclü gəmiyi

BASUQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

basıqan. basqan. yastaban. əzən. əzü. zülmedən. qapız. qaplız. qalbız. qaqız. qaqlız. ürəksiz. daşbağır. bağırdaş. qaxbaş. qaragüc. qasmaçı. qırmaçı. qasmac. qırmac. qıtmac. zalim. üzgən. üzən. üzgəyən. doğrayan. döğən. öştülüm. öctülüm. zorlayan. zorbayan. zoban. gücləyən. qıyan. qıycıyan. qırpayan. çeğnəyən. çiğnəyən. rəhmsiz

BASUR : Arin Turkish Etimology Dictionary

bax > basır

BASUR : Arin Turkish Etimology Dictionary

basır.> bəvasil

BASURMAQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

bax > basırmaq

BASUROTU : Arin Turkish Etimology Dictionary

basır otu > bəvasil dərmanı

BASUT : Arin Turkish Etimology Dictionary

bax > basıt.
yardım. yardımçı. arxa. qoruyan.
dəmir toxmaq.
basqın.
zalim. yapan

BASUT : Arin Turkish Etimology Dictionary

bastu. yoğurd çalmaq üçün ağac

BASΙM : Arin Turkish Etimology Dictionary

çərtik. aqsent. çaldιrι. çaldιrι. çərtimək. çarpı

BASΙRΙLMAQ : Arin Turkish Etimology Dictionary

bәsilmәk

BAŞ : Arin Turkish Etimology Dictionary

(# boş. ).
bilgi. ağıl
aşa gələndə var, başa gələndə.
anlam. alğılam. anğılam. salt. salıt. içərik. içirlik. içlik. gəbə. yük. qapsam. içərim. içində olan. toplan. qapsam. baş. iç. öz. məğz. zat. möhtəva. məfhum. məzmun. mə;ni. mə;na.
ağayu. ağa. kişi. insan. adam. şəxs.
əğil. əğl. anlaq.
sanı. düşünmə. yad. beyin. hafizə. zehn. ağıl. fikr. fikir.
oy. oyun. fikr.
qarın. iç. qafa. könül. ağıl.
zirvə. təpə. üstüq > estiğ > setiğ (fars). kərəmpə.
başlama, çıxış yeri.
yol başı.
başqan. rəi;s. başbuğ. elbaşı. eləbaşı. boyrat. rəhbər.
dənə. ədəd.
üç baş sığır.
uc. uclardan biri.
köprü başı.
bir nəyin çevrəsi, ən yaxını.
evləri bulaq başında.
kəndi. öz. zat.
bu işi başından ata bilsən. ağıl. zəka.
ön bölüm.
gəminin başı.
başaq.
buğdalar baş tutddu.
güdük. pişəva.
başqan. rəi;s. idarəçi.
başlama. mətlə;.
saprış (sapılıb, birgəşən yer). rə;s.
duruq. doruq (
< durmaq.
< tuqur. toqur: düğün.).
bəy. rəis. əmir. hakim. vəli. ağa. bos. əmir. rəis.
başlıq. əçə. əcə.rəis.
başaq. ağıl.
bir.
həfdə başı: həfdənin birinci günü.
görər. aşar. açar.
bəy. bay. qulluqlu. qulluq yiyəsi. buyruqlu. böyük görəvli kimsə.
nəxost. ibtida. əvvəl. birinci.
təpə.
əmir rə;s. baş.
məbdə;. mənşə;.
müqəddəm.
fəhm. zəka. düha. zəka.
dahi. zəkalı.
göğüs. yükə. tur. dur. sədr.
züka. dahi.
şad. şef. başa. paşa. ağa. doruq. birinci sıra. başta gedən. başlıq. başçıl. lider. öndər. başqan. yönətici.
baş datmaq: qalxmaq. üsyan.
baş gəlmək: dikinə gedmək. dik gəlmək. muxalifət edmək. qafa tutmaq. tərsə durmaq.
baş örtüsü: sərpitmə. çəmbər.
baş qoşmaq: baş başa vermək. oydaşlıq. fikir birligi yapmaq.
baş qusmaq: baş vermək. başaqlanmaq.
başdamar: ana kök.
baş sağlığı: əsənlik.
başın beşikdən çıxar: bir balaca düşünə bilirsənmi ?.
başdan ayağa: baş aşa. hər bir başa. adam başına.
al. ilk. başlanğıç.
başdan: aldan.
yayın başından: al yaydan.
yazbaşı # yazsonu.
böyük. kələ.
baş çüçə: kələ çüçə. böyük çüçə.
öncəlik. ortaya çıxış. çıxış. doğuş. oluş. qaynaq. kan. əvvəl.
yara. yaranın baş verməsi.
saç.
çalvaş baş: kötü daranmış saç.
təpə. uc.
məmə ucu.
baş başa: uc uca. uzunasına.
iğnə, qazıq ucu.
ana. kök. kötük. əsas.
ana yasa: qanun əsasi.
ana pitik: ana dəfdər.
başda olan kəpək. qonaq.
qop. təpə.
baş yazısı: gətir. qədər. gələn.
saltər. baş buğ.
qafa. dam. çatı.
ağırbaş: tölək. dölək. təmkinli. vüqarlı. mətin.
baş qulağın aparmaq: qərəqulaq edmək.- yaşa yaşa, gəlmədən başa.
alanbaş:
alan yönətən, dolandıran. meydançı. meydan dolandıran.
sərkargər.
kargərdan.
arvadın ipi boş qalsa, çıxıb oturur başda.
qoşabaş qoşbaş. xoşbaş: evli. başqalı. müzdəvəc. (# yalabaş: yalbaş: qarabaş: subay. mücərrəd. ).- baş pəncərə: qafa pəncərə: təpə pəncərə: pəncərələrin üst bölümündə yerləşən kiçik pəncərə. qapışqa. tapışqa.
baş vermək: başlamaq. başlanmaq. başdanmaq. faş olmaq. çıxmaq.
baş yeritmək: baş, kəllə, ağıl işlətmək.
başaşağ: yenic. yenci. firutən.
başa qaqma: başa vurma: minnət.
insanın ya gərək saçı ola, ya başı, ya pulu.- başına iş açdırmaq: işi yoxuşa sürmək: olmasın (yaramaz, naşıyana) kimi davranıb, güc duruma düşmək, soxulmaq. güclük çıxarmaq.- boydan baş: bitik. bütük. bütün. bitin. dolu. kəmsiz. yetgin. tükəl. tutuş. kəmallı. mükəmməl. kamil.
dikbaş: dikqafa: qara damaqlı. qara dadaqlı. qara başlı. inadçı. qaqnaz. qaqanaz.
əşirətbaşı: kətxuda elbəyi.
üsbaş: əğinbaş. əyinbaş. geygeçim. qiyafə.
göybaş: iri, göy çiçək çeşiti. yalavac çiçəyi. peyğəmbər gülü.
iki baş: öncə sonra. əvvəl axər.
iş boynuna, başa, ayağa düşmək: kəndisi çözməyə gərəkinmək. kəndisi uğraşmaqdan başqa yolu qalmamaq.
kağalbaşlı: kağılbaşlı: çağılbaşlı: pırtlaşıq, daranmamış, dağnıq saçlı.
baş atıb yuxlamaq: qafanı vurmaq. qafayı vurmaq. yatmaq.
baş içi: başaç. qafaç (< qafa içi) beyin. məğz.
başı tüstüləmək: qafanı çəkmək: qafayı çəkmək.
başı tüstüləmək: qafanı çəkmək: qafayı çəkmək.
xoruz, quşun başında olan kəvrək ət: tac. ibiğ. ipik. pipik. qalpaq. çalpaq. çalbağ. balçaq. başlaq. qıqırdaq. qaqırdaq. qaqırt. qaqart.
qan çanağlı baş: dəli dumanlı baş.
sının (qəbrin) baş yanına tikilən daş: qafadaşı qapadaşı. başdaşı.
kütbaş: qaqırtı. qapsalaq. kavsalaq. çavsalaq. qapsa. qanmaz. qıtqafa. qıt başlı. qıt ağıllı. qıtanlaq. qıtan. qanğıra. qandıra. qaqlaq. kal. qaqabaş. avanaq. kəndini bəğənmiş. bilgisiz. düşüncəsiz. anlamaz. budala. qafası üşük, uyuşuq. qanğırıq. qanırıq. qaqrıq. sadə. abdal.
qaxbaş: daşbağır. bağırdaş. ürəksiz. qapız. qaplız. qalbız. qaqız. qaqlız. basıqan. basqan. basuq. çeğnəyən. çiğnəyən. doğrayan. döğən. gücləyən. qırpayan. qıyan. qıycıyan. öctülüm. öştülüm. yastaban. zoban. zorbayan. əzən. əzü. üzgən. üzən. üzgəyən. zülmedən. qaragüc. qasmaçı. qırmaçı. qasmac. qırmac. qıtmac. zalim. rəhmsiz.- qancabaş: qançabaş: altı, səggiz qoş kürəkli, dar, uzun qayıq çeşiti.
qırtabaş: qırıq. qırt. qart. abdal. axmaq. ənayi. çaşlaq. qaşalot. qaşalat. çağalat. dümbələk. salaq. qapsalaq. kavsalaq. çavsalaq. səfeh. sərsəm. ayran dəlisi. ayran ağızlı. ayran budalası. salaq. salça. saçıq. cacıq ( < saçmaq). alqın. ənayi. dalyaraq. bacarıqsız. alabaş. sərsəm. aldavıl. andavıl. qamqalat. qapqalat. qayta. görgüsüz. dargöz. qısgöz. qıtgöz. koryat. bön.- qıtbaş: görgüsüz. dargöz. qısgöz. qıtgöz. dayazgörülük. korgörülü. qıs görülü. qaba saba.
yuxulubaş: başı soyuq. qaba saba. özənsiz. tullağan. dərdərik. həvərə. inciksiz. nəzakətsiz.
baş yan, tərəf: qabaq
qabağda oturan kimdir.- baş tası: baş kasası: qapaq. qabaq tası. qafa tası. qapaq. başın üst bölümü. cümcümə.- başı açıq, örtüsüz: qababaşlaq.- başın üst bölümü: qabaq tası. qafa tası. qapaq. baş tası. baş kasası. cümcümə.- qabaq başına patlamaq: qabaq birinin başında patlamaq: başqalarının oldutlarından, etdiklərindən kəsərə (zərərə) düşmək, uğramaq.- nərsənin ən iyisi, başda gələni, bəlli başlısı: qabadayısı.
bu malın ən qabadayısı neçədi.- papaqlı baş, içdən yaş: qabadəri. qabapost. üzdən doluq, içdən pozuq. dolu qanlı, çürük canlı. gözdə eyik (yaxcı), içdən yenik (çürük). iri yarı olduğunda, cansız, sağlıqsız kimsə. duruşlu, içi boş kimsə.- quşbaşı: qalya. qayla. qeylə. qiymə. qıyma.
mallabaş: ağ, yuvarlaq qabaq.
qadıbaşı: qadınbaşı: qızılbaş. alalə. lalə.
mənlik (qurralıq) azarı sənin başıva girib.
üs baş: qapama. üz göz. gey geycək. geycək taxım.
bir qapama geyim paltar.
baş görəndə daşdır, aş görəndə başdır. (acgöz geriçi, mürtəce;, dikdator).
aclıq baş itirdər, diş itildər.
içdə, başda düşünüb dönüşürkən, duyulub sezilirkən işlənən dil: düşünmə, sanğama, iççil, mə;nəvi dil. iç dil.
kimsənin tək başına, yekə başına asılı olan yaşam, nərsə: iç. öz. başqaq.
başına əkşimə: muzahim. başağrısı.
qarınca başı: qumlu topraq.
qaranfilbaş tütün: incə yapraqlı tütün türü.
uzun boylu, başı iri piləklərlə ( pullarla) örtülü, pozucu, kəsənli, zərərli heyvanları yediyi üçün tarıma (əkinə) yararlı, toxusuz, zərərsiz ilan: qarayılan. qarailan.
yekə baş malqara: qara mal.
qara baş: qara yapıldaq. qara qanmaz: çox qanmaz. vurdumduymaz.
qarabaş:
kəçüş. kəşiş. keşiş. rahib. (evlənmədiyi üçün bu adı almış).
evlənməmiş: evlənmək istəməyən kimsə.
papazlıqla başpapazlıq arasında olan orun, dərəcə.
çıtlambıc quşu.
qara başlıqlı, börklü kimsə.
başı qara sarıqlı kimsə. seyyid.
bənəfşə, bənövşə çiçəyi. mor çiçəyi.
qışa, soyuğa dayanıqlı sərt buğda.
boşa gedən, puka çıxan güllə. koravana. qaravan.
quşların qaraciyərinə düşən, öldürücü kəsəl.
bilgidən, bilimdən başı boş olan gənc: qara yaşıl.
iri ağızlı, qaramtıl, başı böyük çoban iti çeşiti: qarayaxa.
aybaşı olmaq. gününü görmək.
başın, ağlın itirmək: qarıqmaq. qarıqlamaq. səfehləmək < sapaqlamaq. sayaqlamaq. alızlamaq. yavalamaq. gicəlmək. mat qalmaq. yavalaştırmaq. gicəltmək. mat qoymaq. qafalamaq. kafalamaq. kavalamaq (< kav). savıqlamaq. savsıqlamaq. boçalamaq. boşalamaq. boşbaşlamaq. başıboşlamaq. qanmazlamaq.
öz başına, özgür olmaq: qarşanı görüşəni olmamaq. müstəqill olmaq.
daşı yox, başı çox.
başına iş açmaq: güc duruma soxmaq. kələk qılmaq, qurmaq. corab hörmək.
qax baş: qurumuş qafalı.
aybaşı olmaq: gününü görmək.
başkeçəşi: başkeçişi: başdan keçən.
gövəl başlı ördəyim, axşam gəlsən evdəyim.
gün başına: hər bir gün üçün.
günü dağ başında: çətinliklə keçinmək, yaşamaq.
göz var, başda var: göz görər, baş düşünər.
göz var başdadır, baş var gözdədir: kişi var gördüyünün üzərində düşünər, kişidə var, gördüzünə, düşünmədən inanır.
aybaşı olmaq: gününü görmək.
baş göstərmək: tapılmaq. tapdaqmaq. zihur edmək.- başa salmaq: başattırmək. bildirə bilmək.
baş devrimi aş devrimi, öz devrimi üz devrimi, içim devrimi, biçim devrimi.
başabaş: gözəgöz. canacan. qanaqan. qisas.
başdan edmək, qoğmaq: savıştırmaq. savsaqlamaq. qulağ ardı edmək.
başdan savmaq: əkmək. geridə bıraqmaq. atlatmaq. sıçramaq. sıçratmaq. itirtmək.- başı unlu, gələn yeri, dəğirman.
göl başı: gələgən. gölə axan çay.- baş yazı: başdan keçənlər. başa gələnlər. geçit. sərquzəşt.
göl başı: gələğən. suyn gölə tökülən, qoyulan yeri.
başından keçirmək: könül gəzdirmək.- dikəbaş: qınzır. qıncır. domuz. doğuz. donğuz. tərs. gödən. sırtıq. üzdən gedməz. qara astar. qarastar. inad.
kütbaş: qımbıl. kəmbil. qapsalaq. kavsalaq. çavsalaq. qapsa. qanmaz. qıtqafa. qıt başlı. qıt ağıllı. qıtanlaq. qıtan. qanğıra. qandıra. qaqlaq. kal. anlamaz. qavramaz. düşünməz.
baş ərdirmək: ağıl ərdirmək: anlamaq.- əl əldə, baş başda: dəğişən bir nərsə.
bozbaş: bön. avanaq. anayı.
anayı dümbələyi: çox avanaq, səfeh.
əllibaşı: əllilik qurupun başı.
yuvarlaq başlı: almabaş.
qorxduğu başına gəlmək: düşündüyü gerçəkləşmək.
sözbaşı: bismillah.- nərsənin başına toplanmaq, üşüşmək, yığışmaq: çöküşmək.- iri yuvarlaq başlı topuz: çomaq < > çoqmaq. çoqmar.- baş çəkmiş: boy vermiş. uca. ulu.
baş vurdurmaq: tük kəstirmək.
baş aşağı: yoxuş aşağı. eniş.- baş aşaq olmaq: devrilmək. çevrilmək. evrilmək.
baş başa vermək: qoşa yatmaq.
baş dönmə: baş dönməsi. baş gicəllənməsi.- baş kasası: qafa tası.
baş kəpəyi: saç kəpəyi.
baş örtüsü: burcaq.- baş vermək: baş vurmaq: baş çıxarmaq: türəmək. törəmək.
baş yazısı.üz yazısı. alın yazısı.- baş, üz çevirmək: uzaqlaşmaq. ıraqlaşmaq. ırılmaq.
başa salmaq, düşürmək: söktürmək. qamandırmaq. inandırmaq. qandırmaq. mültəfit edmək. girdirmək.
başa vurmaq: bitirmək. sonlandırmaq. qurtarmaq.
başa vurulmaq: sonlanmaq. bitinmək. qurtanmaq.
başı avcunda, qoltuğunda: könüllü. yol əri. fədayi.
başı boş: yələ. yelə. başına.- başı gedmək: sıxılmaq. darıqmaq. darnıqmaq. darqınmaq. darıqmaq. yorulmaq.
başı yerdə: düşgünbaş. yarıqbaş.- bəlli başlı: tanınan. adlım.
el başı: başbuğ.
huş başın yığmaq: toparlanmaq. yığınmaq. cəmlənmək. düzənlənmək.
iğdə baş: sapaq. qapsalaq. kavsalaq. çavsalaq. səfeh. sarsağ.
iki başlı ox: yasıc.- kəllə baş ayaq olmaq: şaşırmaq. alıqlaşmaq.- başı yelli, havalı: şişgin.
qazan baş: şişik baş.
yanı başında: yanbayan. qucax qucağa. çox yaxın.- yeni başdan: yenidən. genə. dubarə.
üçbaşlı: üç bucaq.
başıl düşman, başsız dosdan yeğdir.
başıl iki kərə aldanmaz.
başıl körpü gəzərkən, dəli suyu aşmış.
başıla mal nədir, başsıza kan nədir.
başıl uslu: ağırbaş, daşqınsız kimsə.
başılı dalı qoyma, başsızı başa qoyma.
başıla mal nədir, başsıza kan nədir.- başıl körpü gəzərkən, dəli suyu aşmış.
başıl ol, dəli sanılsan belə.
başılı dalı qoyma, başsızı başa qoyma.- başlı sözün başsıza söylətir.
ağır başlı: ciddi.
atdım başına: çox sıx olaraq.
baş almaq: danışmaq. düşüncəsin sormaq.
başı almamaq: inanmamaq.
baş almaz: olmasın nərsə. ağla sığmaz. şaşırdıcı.
baş almaz işə düşdük.
başın itirmək: düşünəməmək.
baş dəfdəri: yaddaş dəfdəri
baş ərdirəməmək: baş çıxaramamaq. anlayamamaq. sındıramamaq.
baş, əl əyağın lələsidir: baş öndərir, ayaq yürnədir: baş aparır, ayaq çatdırır.
baş xəsdəsi: dəli.
baş qılavuzu: yol göstərən. yolaç.
baş tapılsa, yol azılmaz. baş tapılsa, yol tapılar.
baş kimdəsə, var onda.
baş vermək: ağıl qoymaq.
baş, daşa dəyə dəyə öğrənir.
başı yetməmə: düşünə bilməmək.
başda qalmaq: unutmamaq. başda saxlamaq.
başdan çıxartmaq: unutturmaq.
başdan çıxmaq: unutmaq.
başı itirtmək: çox şaşırtmaq.
başın çatmayan, daş dəlir.
başa girəni işləmə, yetən ağacı daşlama.
başın tapmaq: oyanmaq. ayılmaq.
başı yerində: olqun. dəngəli kimsə.
başın itirmək: çox qorxmaq, şaşırmaq.
başı dınqıl: huş eləməyən.
başdan çıxmaq: başın, ağlın itirmək. başın çaşmaq.
başı donmaq: şaşqınlığa uğramaq.
başı ərmək: ağlı çatmaq.
ilkinbaşı: tanrı.
başı qarışmaq: şaşmaq.
başa keçmək: anlamaq. aydınlanmaq. düşünmək.
başı olan, olan olmaz işə qarışmaz.
başı sağ: sağduyulu.
baş qoymaq: baş əğmək: qəbul edmək.
başlını biliyidən, iyidi biləyindən tanı.
başına əsmək: durmadan qərara gəlmək.
bəlalı başı, ayaq daşır.
başına düşmək: xatırlamaq.
başına qoymaq: kəsinləşmək.
başına tırp əkmək: alaya almaq.
başına uymaq: bildiyin yapmaq.
başından kerçirmək: düçünmək.
başından gücənmək: ağıl qıtlığı olmaq.
başını qoprmaq: çox etgiləmək.
başın pozmaq: dəlirtmək.
başın çalmaq: qamandırmaq. inandırmaq. qandırmaq.
başı qaçırtmaq, oynatmaq: dəlirtmək. çıldırmaq.
baş qılavuz: ağababa. ağbaba. üst yönətci.
başa yatmaz. başagirməz. qeyrimə;qul.- başı almamaq: fikri çatmamaq.
başı başqa yerdə olmaq: fikri başqa yerdə olmaq.
başına əsmək: fikrinə gəlmək, taxılmaq.
baş dəngəsi pozqun: ixtili həvass.
başına soxmaq: anlatmaq. bəlirtmək. hali edmək.
başında tutmaq: ağlında saxlamaq.
başını çalmaq: fikrin qapamaq.
başından çıxartmaq: unutmaq.
baş qulaqla dinləmək: iyicə anlamağa çalışmaq.- balığ başdan qoxar: pozulma yuxardan başlar.
baş gəlmək, qalxızma, qaldırmaq: başınmaq. qarşı durmaq. inadçılıq edmək.
baş göz edmək: evərmək. evləndirmək.- baş göz edmək: evləndirmək. evərmək.- başçavuş: astsubay. üstçavuşdan sonra olan qonum, dərəcə.- başçuxaçı: çuxaçıların başı.- başgədikli: astsubaydan yüksək qonum, dərəcə.- balığı başından avlamaq: balığ başından avlanır: işi başından, kökündən sağlam özünə gəlir. harda olduğun anlır. tutmaq.
başın daşa vurmaq: boşuna işləmək. qanmaza öğüd vermək. baltanı daşa vurmaq.
başoyunçu: başaktör.- başçavuş: başəfəndi. başqardiyən. başnigəhban.- başdənətci: başyönətci. başmürəbbi. başmuraqib.- başəsər: şahəsər.- başı balta ağzı kimi düz (gəmi): baltabaşı.- başı üsdə suya dalmaq: şirzələmək. şirzə gedmək. balıqlamaq.
başıpozuqca: düzənsizcə. usulsuz.- başkatib: başəfəndi.- başqardiyən: başçavuş. başəfəndi. başnigəhban.- başmuraqib: başdənətci. başyönətci. başmürəbbi.
başmürəbbi: başdənətci. başyönətci. başmuraqib.- başnigəhban: başçavuş. başəfəndi. başqardiyən.
başyönətci: başdənətci. başmürəbbi. başmuraqib.
baş qoymaq, vermək: bir uğurda, yolda ölümü gözə almaq.
baş köşə, quşə: baş yer. törə. sədr.
baş sallamaq: təslim olmaq. qəbul edmək.
baş çələngi edmək: baş tacı edmək: baş üstünə qoymaq: çox dəğər vermək.
baş üstündə yeri olmaq: çox dəğər vermək.
baş vergisi: kişi vergisi.
baş vurmaq:
baş kəsmək.
muraciət edmək.
baş qırılır, börk içində, qol qırılır, kürk içində: saxlı, gizli tutma.
baş yarmaq: iti, sərt davranmaq.
baş yeli: başı boşluq. havayılıq.
baş yemək: öldürmək.
başa baş gəlmək: əşit, dəng olmaq.
başa çıxarmaq:
sonuclandırmaq. nəticələndirmək.
aşırı dərəcədə oxşamaq, şımartmaq.
başa çıxmaq:
üstün gəlmək. gücü yetmək. başarmaq. müvəffəq olmaq.
aşırı dərəcədə oxşanmaq, qırcanmaq, şımarmaq.
başa gürəşmək.
başa keçmək:
başqan, qılavuz olmaq.
ön sırada yer almaq.
başa gələn, xoşa gəlir: başa gələn, çəkilir.
başa gəlmək:
kötü duruma qalmaq.
sona ərmək.
başa çıxmaq.
başa gəlməz iş olmaz: kişi hər çeşit olayla qarşılaşabilir.
başa gürəşmək: birinciliyə çalışmaq.
başa həsir yaxmaq: üzüntüsün dışa vurmaq.
başa qaqmaq: bir qılınan iyiliyi üzə çırpmaq.
başa sarmaq: başına sarmaq: üstün, müsəllət edmək.
başa varmaq:
sonuclanmaq. nəticələnmək.
başaca götürmək. bitirmək. sonuclandırmaq. nəticələndirmək.
başa yazılan: alnyazısı.
başı altından çıxmaq: biri yönündən qurulmaq, pılanlanmaq.
başı aşağı olmaq: utanmaq. məhcub olmaq.
başı bağlı: adaqlı.
başı dumanlı:
vurqun. aşiq.
əsrik. çalqın. çanğıl. qanğıl. qandıl. qanşaq. qayşaq. çəntil. qəndil. kəndil. çəltik. çəllək. əsrik. əsrük. kefli. tutuq.- başı xoş olmamaq: sevməmək. xoşlanmamaq.
başı qabax: saçı yox. keçəl. kəl.
başı ilə oynamaq: ölümcül işələ uğraşmaq.
başı önündə: uslu. uylu. çəkik. çəkingən. tərbiyəli. müəddəb.
baş açıq ayaq yalın: dağnaq durum.
baş açmaq: bir işə çox istəkli olmaq.
baş ağrısı: toxat, çətin soru.
baş ağrıtmaq: didirtmək. toxatlamaq.
baş alamamaq: bir cür özün qurtaramamaq.
baş almaq: baş kəsmək.
baş aşağı gedmək: sürəkli olaraq pisliyə, kötülüyə gedmək.
baş ayaq, ayaq baş olmaq: böyük qarışıqlıq aralanmaq, araya çıxmaq.
baş bağlamaq:
başaqlanmaq.
bir yerə bağlanmaq.
baş başa, başda başa: üst qural (əsli qanun) içində olaraq, bir sıra içində birbiriniə tab; olmaq.
baş başa qalmaq: iki kişinin təhləməsi.
baş başa vermək: bir araya gələrək uzun boylu görünmək.
baş çəkmək:
başında durmaq. öndə gedmək. qılavuzluq, yolbaşlıq edmək.
ayrılmaq. ayrı yol tutmaq.
baş qaldırmaq. ayaqlanmaq. bulağamaq. üsyan edmək.
baş dillə dartılır.
baş edəməmək: baş çıxaramamaq. üstəsindən gələməmək. açamamaq. həll edəməmək.
baş əğmək: müti; olmaq.
baş əldə ikən: yaşarkən. sağkən. dirirkən.
baş edmək:
başarmaq. qalib gəlmək.
başı ilə bəlirtmək, işarə edmək.
baş gedincə, ayaq durmaz: baş hara ayaqda ora.
baş göstərmək: ortaya, araya çıxmaq. bəlirmək. zihur edmək. meydana gəlmək.
baş göz edmək: evlənmək.
baş göz yarmaq: əlinə üzünə bulaştırmaq. bacarmamaq. başarmamaq.
baş gözü: görnüşü. zahiri.
baş yazar: sər dəbir.
baş kəsmək: əğilmək. təslim olmaq.
baş ayaq bəlli olmamaq: dolandıran, dolanan bəlli olmamaq.
baş qoşmaq
canla başla bir işi görmək.
yarışmaq. rəqabət edmək.
öndərlik edmək.
başı sıxışmaq: para sıxıntısı olmaq.
başı daşa gəlmək: sıxıntıya düşmək.
başımla bir: baş üsdə. buyruq olsun.
başın başı, başında başı var: iş bir kişidə bitməz.
başına buyruq: öz başına. özbaşdaq.
başına buyruq olmaq: öz başına, özbaşdaq olmaq.
başına gələn həkim olur: bir durumla qarşılaşan onun çıxar yolunda öğrənir.
başına əkşimək: istənilməz durumda olmaq.
başına iş açmaq: olmasın kimi davranıb, güc duruma düşmək.
başına qaynar su tökülmək: olmasın durumla qarşılaşmaq.
başına vurmaq: sərsəmləmək.
başına yıxmaq: sorumluğu birinə atmaq, yükləmək.
başında durmaq: özü güdmək.
başında qavaq yelləri əsmək: dəliqanlılıq edmək.
başından aşmaq: çox işi olmaq.
başdan atmaq:üzərinə almamaq. qaçınmaq. savmaq.
başından böyük işlərə girmək: gücü yetmiyəcək işə qalxışmaq.
başında keçirmək: qarşılaşmış olmaq.- başından savmaq: atlatmaq.
başını alıb gedmək: ayrılmaq. uzaqlaşmaq. ıraqlaşmaq. ırılmaq.
başını bağlamaq: evləndirmək. evərmək. baş göz edmək.
başını dinləmək: yalnız olub dinlənmək.
başını əzmək: kötülük yapa bilmiyəcək duruma salmaq.
başını gözünü yarmaq: başarıqsız davranmaq.
başını istəmək: ölümün istəmək.
başını oda yaxmaq: başına iş açmaq.
başını bağlamaq: evərmək. evləndirmək. baş göz edmək.
başını soxmaq: barınacaq yer tapmaq.
başını daşdan daşa vurmaq: çox ökünmək, peşman olmaq.
başını yemək: ölümün, yoxluğun sağlamaq.
başının çıxarına, çarəsinə baxmaq: öz sorusun, çətinliyin açmağa, həll edməyə çalışmaq.
başının ağrısına, dərdinə düşmək: öz soruları, çətinliklərindən dolayı, başqalarıynan ilgilənməmək.
başının ətini yemək: güclə, zorla istəmək.
başda gəlmək: ən önəmli.
başdan aşağıya, ayağa: bir başdan başa, hammısı, tamamiylə. bütüniylə.
başdan aşmaq: çox artıq olmaq.
başdan başa: bir ucdan bir uca.
başdan çıxarmaq: yoldan çıxarmaq. başdan edmək. iğfal edmək.
başdan çıxmaq: azmaq.
başdan qara gedmək: nə olacağını saymayıb baş alıb gedmək.
başdan savma, sovma: başdan edmək. özənsizcə davranmaq. e;tina edməmək.
başaraçı: araçıların başı.- başbarmaq: əl ayaqda olan ən qalın yoğun barmaq.- başkatib: başyazman.- başmal: başmaya. anamal. anapara. sərmaya. kapital.- başmaya: başmal. anamal. anapara. sərmaya. kapital.- başöğrətmən: ilk okul başı, müdürü.- başölkə: üstləyən, hakim ölkə.- başpara: yelli, nəfəsli çalaqıcların ağza alınan bölümü.- başsavçı: yarqıtay (ali məhkəmə) savçısı, vəkili.- ilk okul başı, müdürü: başöğrətmən.- baş bölümü: baş bölgəsi.
başına çırpmaq: qaxınclamaq. gözünə soxmaq.- quruh başı: bölük başı. qolçu. qolbaşı.
alt başında: başı altında: elə yanında.
aş başa daş: çörək qazanma güclüyü.- bal başı: balın iyi, arın, yaxcısı.
baş barmaq: badam barmaq.- baş çəkmək: barlağlamaq. barlağamaq. yoxlamaq. gözatmaq.- baş əğməz: uzlaşmaz. alışmaz. uymaz. tutmaz. düşməz. yarıqmaz.- baş öğrətmən: atabəy.- baş vurmaq, çəkmək: barlamaq. barğalmaq. yoxlamaq.- başa çəkmək: dibinə dək içmək.
başdan başa:
a;dan zıya: yönəli. hər yönlü.
başı boş: qəmsiz. əngəlsiz.- başı boşluq: baş yeli. havayılıq.
başı yastı ilan: kəpik ilan: kəfcək ilan.
başına gedən: qeydsiz. tərxan.
bu başdan ol başacanlı: boya boy. qıran qırana: qırnaqdan qırnaqa. kəran ta kəran.
dağların başı, təpəsi, ulğamı, gərişi, kötəli. qullə.- ən başda: ən öndə. birincilik. qəhrəmanlıq. şampiyonluq. əvvəl olma.
gürəş birincilikləri.
əğin baş: geyim keçim. əğin eşik. geyim. qapsaq.
yalnızbaşına: yekə başına. tək başına.
başı topuzlu çomaq: gürz bozdoğan.
başın, başın, ağlın itirmək. başın çaşmaq: dəlirmək. çaldırmaq. çıldırmaq.- bir başdan bir başa: başından sonuna dək. boydan boya.
bir başına: tək başına. kimsəsiz.- bir sürcən atın başı kəsilməz: kimsə bir suçla öldürülməz.- bir yasdığa baş qoymaq: iyi pisi paylaşan qoca qarı.
bir yerdə iki baş olmaq: bir küllükdə iki xoruz.
min ilin başı: çox az, seyrək. nadirən.
tabur başı: minbaşı.
başından bəri: başından. başdan. binadan.- böylə başa, böylə darax: daha iyisi yaxışmaz, yaraşmaz.
öz başına ötürməmək: boş bıraxmamaq.- çiban başı: çətinlik, sıxıntı qaynağı, mə;dəni.
dağ başından duman əksik olmaz: uca yerdəkinin başı, sıxıntısız olmaz. bitməz.
dağ başı:
uzaq yer.
zorbalığın söz sürdüzü yer.- əl əldə baş başda: uc uca.- kiçikbaş heyvanlarda, çiçək kəsəli: çalıq. qoyun uyuzu.
gurultudan, səsdən, çığrıntıdan başı şişmək: təbilə dönmək.
ən önəmli, bəlli başlı olan: başdaq. əhmiyətli. dayanaqlı. dayanıqlı. dayanımlı. dayanışlı.dayanğan. dayınaqlı. dayınıqlı. dayınımlı. dayınışlı.dayınqan. dayanan.
ayırbaş: (değişim, mubadilə).baş başa. başa baş. pay paya. paya pay.
baş almaq: basalmaq. dirsəlmək. dikəlmək.
huş başı itirmə: dalqa keçirmə. dəğişdirmə. qarışdırma. çalışdırma.- baş göt olmuş. təh baş olmuş. devrik. çevrik.
devrik cümlə.- baş örtüsü: yaşarp. yeşərp. eşarp (< yaşmaq: örtmək). yaşmaq.- başa vuruş: toxunaq. bitiriş. sonlanış. qurtarış. qutarış.
başdan aşağı: tamamı. dib doruq.
ölübaş: duyqusuz.
susaq baş: könlü susamış. arzılı.
kötü, başdan savma iş: dəvə tımarı, tumarı.- başı bulutlarda gəzmək: dalqa keçmək. alay edmək. alaylamaq. ciddi olmamaq.
başı soyuq: boş tutan. qanı soyuq. xunsərd. yüngül. dəğərsizin (dəğər verməzin). dalqaçı. soyuq duran, oturan.
başı, qanı soğuq: xunsərd. təlaşsız. dalaşsız. dalqaşsız. dalqaçsız. dalqıcsız. dalsıcsız. qıvrışsız. qıvırışsız. sə;ysiz. qoşuşsuz. çapışsız. çapıçsız. çalqışsız. çalışsız.
başına əsəni yapan: dəlipozuq. qapsalaq. kavsalaq. çavsalaq. səfeh. sapaq.
dəlibaşı: dəlilər dəlisi.
dəlinin gücünə bax, başına yox.
qızılbaş: dəli. könüllü. yol əri. fədayi.
dəli ilə çıxma yola, başa açar türlü bula (bəla): dəli ilə yoldaş, yolda poxuna bulaş.
baş vurmaq: təşəbbüs göstərmək. dənəyləmək. təcrübə edmək.- çomaxbaş: dəmirbaş. təpirbaş. dayaqbaş. baltabaş. qalınbaş. dirəkbaş. gücbaş. qanğırıq. qanğırıq. dikqafa. dikəbaş. qartlanğaz. qartlanmaz. gəməlməz. gəmalmaz. sərkiş. dirəngən. dirəncin. dirəncən. sırtıq. üzdən gedməz. qara astar. qarastar. inad. qara damaqlı. qara dadaqlı. qara başlı. inadçı. duraqlı. turan. duran. kəllə şəq. islatan. sulayan. müsirr. israrlı.
başında olaraq: rə;sən. doğruca.
doslar başına: bizə düşən iyiliklər, doslarada buyruq (qismət) olsun.
dos daşı baş yarmaz.- düşəverə yolu başa çatdırdıq: yıxıla qalxa, çətinliklə.
böyük başlı, gen ağızlı, yassı gövdəli, tikənli, dadlı, pullu piləkli balığ çeşiti: dülgərbalığı.
düşman başına: bizlərdən uzaq, qıraq.
qurumsaq başı: dümbük.- düşmandan iyilik, başdan gerilik: öclüsündən, düşmanından uğur bəkləyən, başdan pozuqdur.
başında, oyunda canlandırmaq: düş, xiyal qurmaq.- əl başı:
elbaşı: eləbaşı:
oyunda baş olan kişi.
ölüm gəldi cana, baş ağrısı mahana.- uzunbaş: sivirbaş: uzunqafa. uzunkəllə. biztəpə. aşağısına görə yuxarısı incə, sivri olan baş.
başdanqara: (
başı qara kiçik ötücü quş.
batma. yoxalma. məhvolma. qarışma. pərişan olma.
əsrik. kefli tutuq.).
baş patlatmaq: çox düşünmək. qafanı yormaq.
başı bulanmaq, sulanmaq: doğru, düzənli düşünməmək. qarışdırmaq. bunamaq. dincsizlik duymaq.
bəğənmədiyin daş, baş yarar, göz çıxarır: heç kimsəni kiçimsəməmək gərək.- öz başına buyruq: xanlıq. sultanlıq.- aylaqçının baş darğası: işsiz güsüzlərin başı.- ayrı baş çəkmək: topluluqdan kəndin ayıran, başqalayan.
baş örtüsü: atqı.- başa düşməyən: dilə düşməyən.
başdan çıxarmaq: yoldan çıxartmaq. saptırmaq. ayarmaq. ayartmaq. yayarmaq. yayrıtmaq. yozdurmaq. azdırmaq. qamandırmaq. inandırmaq. qandırmaq. iğfal edmək.
başdan çıxartmaq: ayartmaq. azdırmaq.
başıboş bıraqmaq: başdan atmaq. azdırmaq.- başdan atmaq: azdırmaq. başıboş bıraqmaq.- könüllə başla çalışmaq: içindən gələrək, böyük çaba (təlaş) göstərmək.- alna, boyuna, başa sarılan, böyük sarıq, şal: çəmbər. çənbər.- çox başlı işlərdən sonuc alınmaz: çatal qazıq yerə keçməz, batmaz.
yenğləri başına toplanmaq: qızmaq. qızınmaq. sınırlanmaq.- başa baş: qisas. əriş.- baş vurmaq: geri dönmək, gəlmək. dönüşmək. döngəmək. dönmək. çönmək. rücə;t edmək.
qış keçər, yaz dönər.- dikbaş: basağan. basavan. sırtıq. üzdən gedməz. qara astar. qarastar. inad.
istədiyi işə, yerə, oyuna baş vurmaq: gəzib dolaşmaq. əşib eşmək. gəzib əğlənmək. fırdalaqmaq. pırdalaqmaq dırdalaqmaq.
başı yox, daşı çox: başı yox, çaşı çox(çaş: yanlış. səhv. xəbt).
başı olan, daş üzdə ev tikər.
eşşək başı:
sözü dinlənməyib, kiçimsənən kimsə.
mal başı. aşırı, qırılmaz baybaşlıq, inad.
aşda, başdı (qarınpa).
yersiz ötən xoruzun, kəsilər başı.
başın (ağlın) itirmək: (çaşıb, başın (ağlın) itirib, yer yetəsiz, qabaca, yöndəmsiz davranmaq: eşşəkləşmək. eşşəklənmək. daşaqlanmaq. dışaqlanmaq. ).
təndirdən çörək, çölmək, nərsə götürmək üçün, başı əğri uzun şiş: ərsin. əğsin.
başdan savmaq: yazıtmaq. azıtmaq. açıtmaq. uzaqlatmaq. olduğu yerdən, durumdan, istəkdən yayıtmaq, sapıtmaq.- başı dumanlı: yekəxana. başında böyük amaclar, bulutlar bəsləyən.
sınavlı, bilgili (aqah) kimsə, işini tək başına görər, aşar, açar: yol bilən, kərvana qatılmaz.- nərsiyə baş vurmaq: yoluna sapmaq.
kələk yoluna sapdı.
yoluna baş qoymaq: bir yolda, bütün varlığın vermək.
başda, saçda oluşan kəpək, qonaq: donra.- başı dimdiyə oxşar, yuvarlaq yelkən: qaqa burun.
ərkək ərkəkliyinin başı: ərəkək.
qızılbaş: uğraq. uğruq. geçmə. könüllü. yol əri. fədayi. dəli. dəlir. dəlirqan.
şeh güzgünü pasladar, çaxır başı yastatır, tanrı, çəkənlərə dərd verir, çəkməyincə yaşlatır. (yastatmaq: yatırtmaq).
yağıbaş: daşürək. qatürək. qınzır. qıncır. qancıq. qıncıq. yaman, pis düşman.
acın başı qarnında olur.
ağcabaş: bitgi adı.- səfehlik böyük kiçik tanımaz, alçaqlıq gələn başa yarımaz (səfehlik, sapıqlıq başlı başsız, ağıllı ağılsız bilmə, amma əksiklik hər kişinin işi değil.).
baş başa vermək: qafa qafaya vermək. iki kişi, kəndi aralarında qonuşmaq.
saqqalın ağına baxıb, yaş verib, ağsaqqal deyib baş verib.
söz ola kəsə savaşı, söz ola bitirə başı.- ağsaqqalın yaşına yox, ağsaqqalın başına bax.
baş qaldırmaq: qazan qaldırmaq. qarşıtınmaq. şuluqlandırmaq. şuluğ, üsyan, təmərrüd, şuriş edmək.
baş çıxaramamaq: yorumlayamamaq. qavrayamamaq qafası işləməmək. qafası basmamaq. qafası almamaq.
ağzın açan tutuldu, başı olan qurtuldu.
başı çağ, kök: içib işmədən əsrik. qafası iyi: qafası qıyaq.
başını, ağlını oynatmaq: çıldırmaq. geçiləri qaçırmaq.
kəsik baş, danışmaz.
qızılbaş, qanına gedər.
ağıl olsaydı baş içində, arzular çiçəklənərdi daş içində.
baş çıxaramaq: qafası işləmək. yorumlayamaq. qavrayamaq.- baş olmasın yaşlansın, çör çöb yeyib bəslənsin, nəyə dəyər, nəyə gərək.- başının taxcasında qurumlar qurdular.- başsızlar başa keçib, dibsizlər (götsüzlər) işə.
qırağına baxıb bez aldıq, başına baxıb göt aldıq, qarı savduq yağıya qaldıq. (yağıya: yağışa).- quyruq olub baş dalına düş, daş olub quyruğa düşmə.- ölücün başına, yaşına baxılır. (ölüc: qatil).- öz suyun tapar, dağ başında çıxan çinar.- sevgi yara bitirir, baş itirir.- uçurum başı, uçmaq öğrətir, dənizə dalma, üzmək öğrətir.- yaşamda baş gərəkdir, balqabaq yox.- başı gedmək, yorulmaq: qafası şişmək.
başı yorulmaq: qafası bulanmaq.
gərəksiz, çözülməmiş sorularla başın yormaq: qafası bulutlu. qafası dumanlı.
gəvəzələyib baş aparmaq: qafa ütüləmək. qafa şişirmək. qafa qazmaq, qazımaq. çox danışıb usandırmaq, sarsıtmaq, bıqdırmaq.
başından (xatirindən) keçməmək: sanılamamaq. düşünməmək. ağlına gəlməmək.
yol bilməz, baş əğməz, baş əğər, yol bilməz.
bozbaş: xaş.
qayabaşı: çoban türküsü, havası.
baş qulluqçunun yardımçıları: qapı elçəsi.
başı örtülü, çadralı qız, qadın: qapalı.
dəlini oynamağdada, gərəkli baş gərək.
hər yana baş vurmaq: qapı qapı dolaşmaq.
işləsə əl, baş, baş olar, işləməz əl, baş, boş olar.
qara başlı: qara damaqlı: qara dadaqlı: tərs. inadçı.- taxdabaş. təxdəbaş. qalbaş. kalbaş. qalbas. qalas. qabaş. qaba saba, yontulmamış, biçiksiz, düşüncəsiz kimsə.
başına iş açmaq: çalaqapa çəkmək. duzağa, dolağa salmaq.
başına (oyuna, fikrinə), ağzına qoymaq: daşlamaq. oxlamaq. yada salmaq. anıtmaq. andırmaq. hiss etdirmək. anıştırmaq. işarə edmək.ilqa; edmək.- baş tutması, gərçəkinməsi güc nərsə: ıraq. güc.
yaxınlarna, tanışlarına baş çəkmək yoluxdamaq. yaxuqdamaq. siləyərham (sileyi rəhm) edmək.- başı almamaq: başqamazmaq. alğamazmaq. alğımazmaq. alsamazmaq. andamazmaq. anğamazmaq. bəlikəməzmək. bəlkiməzmək. bulmazınmaq. duyqumazmaq. düşgəməzmək. düşgüməzmək. düşnəməzmək. düşünməmək. engəməzmək. fikr edməmək. görməsənmək. güvnəməzmək. ıraqsamaq. ıraqsanmaq. ırqasanmaq. uzaqsamaq. uzaqsanmaq. ıraq, uzaq görmək. keçəməzsəmək. qurqumazmaq. quşqumazmaq. duşqumazmaq. olmaz sanmaq. olmazanmaq. olmazınmaq. olmazsamaq. olmazsımaq. oysamazmaq. sanmazınmaq. taslamazmaq. ehtimal verməmək.
başda çətin olur hər iş, tələsmədən işlə, gör piş.- dadanma aşa, iş çıxar başa.
hankı başa qulluq edir, bəlli deyil: nə düşünür, bilinməz.
hər daş baş yarmaz: birbirinə oxşayışlı nərsələr bir sonuca yol açmaz.- hərkim gedir aşına, baxmır nələr gəlir başına.
xoruz başı kəsilir, tükü günə sərilir.- qılınc çəkib baş alır, arşın çəkib bez alır, yorulduysa yer alır.- ürək coşsa, göz yaşar, baş ikisə, xoş yaşar. (özgə işlərinə qarışmasa).
başı enli mıx: gül çivi. iğ. iğdə.
başın tutdum götü qaldı, götün tutdum başı qaldı.
başına baxıb göt alınmaz.- başınan onquranın ortası: boynun arxası. yensə yengsə > ənsə.- iki əl bir baş üçün: kişinin olanı özü üçün yaranmışdır.
incə işlərə başı ərmir, yoğun işdən başı çıxmır.
işbaşı: işbaşçı. iştayır. iştəğir. iş çevirən, aparan. aparcı. işverən. işkeçirən. işqoyan. işqoyqaran. işquran. işburan. işbuyran. işsalan. işsunan. işbaşıl. işbaşıq. işyiyəsi. karfərma.
işi başından aşmaq: çox işi, oyağı, uğrağı, uğrığı, məşqələsi olmaq.
işin başı: işin ən önəmli yeri.
keçəlin hər nəyi düzəlmişdi, qalmışdı baş darağı: bir gözənək (kiçik imkan) əlinə düşmüş, böyük işlərin düşünə, xiyalına qapılan kimsə. iş üç nala, bir ata qalmış.- öz başındakın qılmaq: yaşamın, varlığı sürdürmək yaşamın yaşamaq. yaşamın keçirmək. olduğun sürmək, yaşamaq.- pambıq ilə baş kəsir, iğnə ilə gor dəlir.
başa qoymaq: başqanmaq. əzbərləmək.
astar verib, üz alır, götün verib, baş alır.
baş açıq: gəviş > gəbiş. qabış. keçəl. saçsız.- baş açıq: qablaq.- baş ağrıtma: can sıxma. qılp qoyma. çürütmə. acıtma. sıxma. xorlama. bunaltma. qarışdırma. narahatçılıq vermə. qıcıqlama. qısıqlama. qısqıqlama. qasqıqlama. gərgitmə. dincsiz, dişsiz edmə. aramişin, asayişin pozma. əziyyət vermə. iza’c.- baş tərlik. təpə tərlik. taxa. taqqa.- başa qan axma kəsəli: qan alma. qana düşmə.- başa qoyulan çələng: çambaq. çapbıq. qambaq. tac.- başı qıvrım, uzun tüklü qoyun: qaqmalı.
başı yekə, şişik nərsə: qambaş. qanbaş. qaqbaş. qapbaş. çapbaş.- başın qan tutmuş: qanara. qanbeyin. dəliqanlı. görgüsüz.- başlıq düşdü, baş göründü: örtük düşdü, dan söküldü. dan sökdü, yandı gecə. sökərsə dan, sönər gecə. taqqa düşdü, kəl göründü.- çılpaq, lüt, örtüksüz, açıq, buynuzsuz, börksüz, baş, təpə, kəllə: çambaq. çapbıq. qambaq.
qambaq öküz.
qambaq keçi.
qambaq kişi.- elin başı: elbaş. bəytaş.
ərkək kişinin ərkəkliyinin başın örtən dəri, qapacıq:qapıq.
qapıq toyu: sünnət toyu. xətnə toyu. sünnət mərasimi.- gəlinlərin başına taxılan çələng: qaqma.
incə, yaylıq, yazlıq baş örtüsü: yasıtarası. kağızarası.
kişi başında (insan başında) pipik yerinə uzaran, ayrılan saç: kakil. < qaqıl. pərçəm.- könül endirən başalır (ucalır), baş endirən basalır (basılır).
qablamabaş: qaplambaş. düğməbaş. tökməbaş. mütəəssib. dügm. doqm.
qan başına sıçramaq: qan başına çıxmaq. sinirlənmək.
başı, kəlləsi qarşına: özü tərsinə. uyuz qafalı. qafasının dikinə. düşüncəsinin tərsinə.
başın qaldırıb qaqlanmaq: qaqa, dikə durmaq. qaqınmaq. qaqıcmaq. qaqışmaq. qanışmaq. qanıqmaq. qanıcmaq.
bəxtim ölüb qaxmır, ağzım aşa yatmır, yaşım başa çatmır.
qan başına qalxmaq. başı qanlaşmaq, qan tutmaq. qanğzımaq. qanğzamaq. qanğzanımaq. başın bulamaq.
qural buyumuş olandan bəri, ağız çatırsa aşa, baş daşa dəğir.
saçları tökülmüş, yada qıssa kəsilmiş baş: çambaq. çapbıq. qambaq.- yekə baş malqara: qambaş. qanbaş. qaqbaş. qapbaş. çapbaş.- yekəbaş: (- yekəbaş malqaranın böyük, iri aşığı: qalpasan. qalpanaz. (qal: böyük).yekəbaş.
yekəbaş malqaranın qatı, irisi: qatna. qatana. qatdana.- baş yer. yuxarı baş: törə: (- bir yerin ayrılmış olan törəsi, baş yeri, yuxarı başı: kəpəz. qəfəs. qapas.
şölən, toy quruldu, xanlar bəylər qapaza yerləşdilər.).- başına danışmaq: öz özünə, öz başına söyləmək.
başına qoymaq: yalnız buraqmaq.
başına buyruq:
qorxmaz. ökdəm. ökdən. quvvətli. batur. bağadur. qorxusuz. qəhrəman.
baş başdaq. xudmuxtarlıq.
baş götürmək: üz vermək.
baş vurmaq: üz tutmaq. istəmək.
baş qonağı otu: başın kəpəyinin dərmanı.
dirəkləri başbaşa düz.
baş yuxarıda: başı dikə. məğrur.
dikəbaş: kəllaş. qallaş. qalac. dikəş.
igit başı: bazarda, güzərdə gəzmə, yasağıçı başı- başa çıxmaq: qıvırmaq. bacarmaq. başarmaq. bəcərmək.
bunu qıvırdınsa, eşq olsun.
onuda qıvırarım.
başdan başa: ucdan uca: çoxdan aza. ifratdan təfritə.
bir başdan bir başa: bir ucdan bir uca: boyuna. bir yandan bir yana.
baş daşa gəlmək: başı daşa dəğmək: ötgünəcək, peşman olacaq bir sonuca gəlmək.
başı daşdan daşa vurmaq: ötgünmək. peşmanlamaq.
baş tərlik: təpəcik. taqya. taxya. başa taxılan, qoyulan kiçik şapqa.
dana baş: məngəfə. qalın qafa.
sıq baş. yuxarısı bol, gen, aşağısı dar olan.
başa taxılan tuğ: sarğuc. sorğuc. çələng.
su başı:
mənbeh. mənbə;.
mirab. topraqlara verilən suların bölünməsinn görəvlisi.
başdan soyuq sular tökülmək: əriyib su olmaq.
elə bir söz söylədi ki başımdan soyuq sular töküldü.
baş qonağı: tonğra. donğra. kəpək.
başa çəkmək: çevirib içmək.
başa qoyulan dəmir börk: toğulğa. tavulğa. miğfər.
başa vuran: toxunlı. toxnaqlı. sərtcə. güclü.
toxnaqlı düşüncə.
başa vurma: toxnaq. toqun. şəmatət. sərzəniş.
toxnaqa düşdük.
başdan dırnağa: təpədən dırnağa.
başdöl:
ilgəqol. iləri qol. təlayədar.
pişkisvət.
başı tas: cavlaq: daz. tasın içi, dibi kimi yavlaq, çıplaq, qılsız.
baş tası: baş kasası. cücümə.
başım dağıldı: sərsəm tutmaq, olmaq.
qababaşlıq: tuğyan. azqınlıq.
nərsəni başına dək duldurmaq: turuqlamaq. duruqlamaq. komalamaq. təpələmək.
ölçəyi duruqladı.
tomuz başı: sıraca (daül xinazir) xəstəliyi çeşitlərindən.
başı qapalı: qapalı baş: {
gizli. məhrəmanə. məktum.
çıxmaz. bünbəst.
mürtəce;. uzaq görüşü olmayan}.
gənəl, təməl, baş qapı: tümlə qapısı.
qapıçı başı.
qara baş:
subay (evlənməmiş) qalan çəküş.
yazda açan, gözəl qoxulu, mor bir çiçək.
başına qara sarıq bağlayan dərviş qollarından.
başa qoymaq. tutmaq.
dilək (niyyət) tutmaq.
biriynən sözü tutmaq.
başdan sovma: bürümə. qapma. qapalı. önəm verməksizin.
başı soyuq: yaldızçı. yalandan işçi. üstün görü işləyən. üstün gör işləyən. göz boyaçı. solayçı. qolayçı.
iki başlı: iki yanlı: qarşılıqlı.
qarşılıqlı sevgi.
sıxı baş: dar qafa.
baş yazı: qazıq. yazılmış. muqəddər.
qızaqlı qazıq: bədşans.
qazıqdan qaşmaq olmaz.
başa qaqmaq: minnət qoymaq.
başbakanın qulluğunda olan bir görəvçi: qara qulaq.
qızıl baş: fədayi.
başsız ayağsız: çaş baş. qarşı qurşı. baş göt.
dikbaşlı olmaq: yufqatmaq. yufqadmaq. yuvqalanmaq. yozlaşmaq.
qoca başı: bir hey;əti ümənanın başı.
qoçbaşı: qala almaqda işlənən bir yaraq.
quru başına: tək. yalın. yalnız.
quş başı: iri, böyük tikələnmiş nərsə.
quş başı qar.
quş başı kabab.
başucu: yatmış kişinin yastıq yanı.
baş aşağı gedmək: qəhqəraya uğramaq. təpəsi üsdə dönmək.
baş aşağı: göt baş: təpə üsti.
baş aşağı gedmək: təpəsi üsdə dönmək: qəhqəraya uğramaq.
baş bağlama: başlanma. başaqlanma.
baş buğ: sərkərdə.
baş görəvli. gədikli. nişanlı.
gədikli ağalar.
baş kənd. xanaqa. ölkə kürsisi: astana. paytəxd.
baş qulaq: baş qılıq. kəllə qulaq: qılıq. çəlim. çalım. heyə’t.
baş qulağı yerində: kəllə qulağı yerində: baş qılığlı. çalımı gözəl, biçimli.
baş oda: salon. sala. divan. evlərdə, yapılarda ən böyük oda. qoğuş. rəsmi yerlədə geniş böyük oda. tənəbi.
baş sağ olsuna gedmək: yasa gedmək.
baş sallamaq: başın tovlamaq. eşitməksizin dinləmək. alay keçirmək.
qızıl baş: şah ismayılın çəriklərindən bir bölüyünün adı.
baş göt: qarşı qurşı. başsız ayağsız. çaş baş.
baş başa: burun buruna. yaxından. qarşı qarşıya.
baş əsgi: bir yerin işçilərinin ən qədimisi.
baş qaldırmaq: gəmi azıya almaq.
baş qatmaq: oyalamaq. oynatmaq. dolamaq. yozmaq. iğfal edmək.
başa çıxarmaq: başarlamaq. biçərləmək. təsviyə edmək.
başa keçən. başa gələn: başlı.
başa: paşa. başda olan.
başdan atmaq: savuşdurmaq. qurtulmaq. dəf; edmək.
bu malı savuşdursan, başından savdın bəlanı sən.
başdan eləmək: savmaq. ötrüşmək. ötüştürmək. yumşaqlıqla keçrişmək.
ay canım mən bu qonaqları savıb sizə qoğuşaram.
başı pozuq çəri: qeyri müntəzəm əsgər.
başı soyuq: qeydsiz. ilişiksiz.
çox ilişiksizin biridir.
başı yüksək tutan: adqar. qaçağay.
bir çeşit qaya başı hava: varsağı.
huv başi: quşçi başı.
xan sarayının, ağalığın baş bitikçisi: bəylikçi: bəqlikçi.
kəl, uyuzun qafası: irik.
kötük kişi: baş kişi.
qoca başı: aqsaqqal.
sallabaş{
istər istəməz başı sallaq olan.
(at) yerirkən başın sallayan}.
yanı başında: pek yaxınında.
onun tükanı evi başındadır.
yol başı: ip ucu: sərriştə.
süt başı: ağız. kala.
yaşlı başlı: saçlı başlı. bitgin yaşa gəlmiş.
yaş baş: saç saqqal.
başotaq başı: yasaqcı başı. çarxacı. subaşı. baş çavuş. baş çukadar.
başörtüsü: yəmşək. tura.
baştan ayağa: boydan başa. təpədәn dırnağa. baştan sona.
baştan sona: baştan ayağa. boydan başa. təpədәn dırnağa.
başa vurmaq: başarmaq. təsviyə edmək.
baş aşağı: baştuban.
baş daşı: toka. sin daş.
baş edmək: başqarmaq.
baş əğmək: tapu. tapuğ.
baş qaldırmaq: uzamaq. boyun sunmaq.
baş tümən: baş tümən. başı aşağı.
aqbaş: baş çılpaq.
başaşına gəzib dolaşmaq: azıqmaq. azmaq. gicənmək (gicəlmək).
başdan çıxarmaq: azqurmaq. azdırmaq. çəkdən, həddən keçirmək. iğva edmək.
başı pozuq: çəri. çərən. səfeh. çəri. çərən. səfeh.
başı pozuq: qaraçərik. qara əsgər. qara sərbaz. adi əsgər.
başın ucu: tatraq.
başına, ucuna varmaq: başqarmaq.
iki başlı: çətəl. çatal.
kəndi başına: quruq başlı. yalınbaş. yalnız. tanqa. tənha.
başdan başa boydan boya, gedmək. bir boya gedmək, uzanmaq. boylamaq.
başdan başa: başayaq. boybaş. boydaş. uzunasına.
başı boş: boz baş. başı pozuq. ovbaş. başsız. başsız.
başı pozuq: açıqbaş.
başıboş:
ərqin. ərgin. irkin. subay. mücərrəd. bekar.
sanğı. sərsəm. təlbə.
başın tapmaq: tutalamaq. bacarmaq. yolun tapmaq. sərrişdə tutmaq.
baş əğən: yükünqüçi. ibadət edən.
baş kənd: ordu kənd. devlətin, xanların yerləşən kəndi.
baş yer: otru. dayancaq. astana. başkənd. paytəxd. mərkəz.
ölkə otrusu: ölkənin başkəndi.
başı ağ: başqıl. başqal. başlaq. qaşqa.
keçəl baş: qırbas ər.
cıqırıq baş: yuvarlaq qafalı.
baş almaq: qurtulmaq.
baş bilə girib dib bilə çıxmaq: qandırmaq. aldatmaq. altdan girib üstdən çıxmaq.
baş bolmaq: yarışda yenmək.
baş iy: baş iğ. qoca. ər.
baş qaqmaq: uyuqlamaq. içi qeçmək.
baş qusmaq: başqalanmaq. başaq vermək.
baş maqana: ana fikir.
baş onovmaq: baş qoymaq.
baş salır kişi: qüvənilir kişi.
baş taxtaqa atlanmaq: ölmək.
baş tamır: ana kök.
baş vurmaq: diz üstü çökmək. qapaqlanmaq.
başgün belə boş gən sayın: dəvamlı. çabuq çabuq.
baştöbən bolmaq:
üzqün olmaq.
utançtan başını qaldırmamaq.
başı bilə atlamaq, avlamaq: birini bir qonuda yənmək. önünə qeçmək.
başı bilə oyanmaq: qururunu qırmaq. şərəfini ləkələmək.
başı bolğan: ağıllı.
başı yetməqən: ağılsız.
başı çırpı sıypay: çox uzun boylu kişi.
başı qazan bolmaq: başı tubanqa girmək: qafası düşüncəylə dolmaq.
başı göygə yetmək: çox səvinmək.
başın yapmaq: işin doğrusunu saxlamaq.
başın yürütmək: kəndi halında yaşamaq.
başın qara tuban bas: üzülmək. dərt, sıxıntı içinə girmək. düşüncələrə dalmaq.
başın peç tutmaq: qömürdən zəhərlənmək.
başın salmaq: kəndini vermək. müptəla olmaq.
ol hadavus yaş içgiqə başın salqandı: o kötü qənç kəndini içgiyə verdi.
başın dibinə aylandırmaq: pozmaq. qarışdırmaq.
başın tutmaq: keçib gedmək. kəndini halında yaşamaq.
başın ulluqa kötürmək: kəndini böyük görmək. üstün görmək.
başın aygin bilməmək: çox sarxoş olmaq.
başına at vurmaq: yanılmaq.
başına avruv satıb almaq: qərək siz bir çıxarmaq.
başına baş avruv almaq: kəndinə iş çıxarmaq.
başına çapmaq: kömür qazı ilə zəhərlənmək.
başına ərgin edmək: sərbəst bıraqmaq. azat edmək.
başına qün çaxıra. üstünə yel qaqdıra aylanğan: hayırsız. faydası olmayan kişi.
baş dügər: qızağın qayan qısımlarını birbirinə birləşdirən parça.
başqa bolmay: eynən. tıpqı.
başqaca aytışda: bir başqa deyişlə.
baş tüp bil: içyüzünü bilmək.
baş sağlığı: qayğı söz.
qayğı söz bermək: baş sağlığı diləmək.
başı boş: qazaq. gəzək. avara. salsar. sərsəri.
qaqqıbaş:
ağlı qıt.
qafası yumurta kimi olan.
tək başına qalan: qoturbaş. yalnız qalan.
topraqbaş üy: topraq damlı ev.
baş maqana: ana fikir.
baş onovunmaq: yaşam haqqında qarar vermək.
baş salır kişi: güvənilir kişi.
baş taxdaqa altanmaq: ölmək.
baş tamır: ana kök.
baş vurmaq: diz üstü çokmək. qapaqlanmaq.
başı bilə oynamaq: qururunu qırmaq. şərəfini ləkələmək.
başı bolğan: başı olan. ağıllı.
başı yetməğən: ağılsız.
başı çırpı sıypay: çox uzun boylu kişi.
başı qazan bolmaq: başı tubanqa girmək: qafası düşüncələrlə dolmaq.
başı göyqə yetmək: çox sevinmək.
başın yapmaq: işin doğrusunu saxlamaq.
başın yürütmək: kəndi halında yaşamaq.
başın qara tuban basmaq: üzülmək. dərt, sıxıntı içinə girmək. düşüncələrə dalmaq.
başın peç tutmaq: kömürdən zəhərlənmək.
başın salmaq: kəndini vermək. müptəla olmaq.
ol qadavavus yaş içgiqə başın salqandl: o kötü gənc kəndini içgiyə verdi.
başın sözqə qaldırmaq: dediqodu qonusu olmaq. rəzil olmaq.
başın tütünə aylandırmaq: pozmaq. qarışdırmaq.
başın tutmaq: geçinib gedmək. kəndi halında yaşamaq.
başın ulluqa götürmək: kəndini böyük görmək. üstün görmək.
başın ayağın bilməmək: çox sərxoş olmaq.
başına at vurmaq: yalınmaq.
başına avruv satıb almaq: başına baş avruv almaq: gərəksiz bir işi yüklənmək. kəndinə iş çıxarmaq.
başına çapmaq: başına çıxmaq. kömür qazı ilə zəhərlənmək.
başına ərgin edmək: sərbəst bıraqmaq. azat edmək.
başına gün çaxıra, üstünə yel qaqdıra aylanğan: xeyirsiz. faydası olmayan kişi.
başına dayanmaq: ilgiləndirmək. alaqədər edmək.
başına daş bilə urqanca edmək: bilmədən üzmək.
başına dayanmaqan zatnı sorma: səni ilgiləndirməyən nərsəni sorma.
yol başçı: qılavuz.
nartüq baş: məkə qoçanı.
suv başı: bulağ qaynağı.
tav baş: dağın zirvəsi.
toyçu başı: əğləncəyi idarə edən kimsə.
üy baş: çatı. dam.
ağ başlı: alabaş.
baş iğ: qoca. ər.
başı bəlaya girmək: azab almaq. vırqına düşmək.
başın üst bölümü: təpə. tügərəy. dügerəy.
baştan başa: örəsinləyinə. örəsinə.
çaqmaqbaş: saçları qarmaqarışıq.
evin başı: üybaşçı. evbaşçı. qoca.
tabbaş: başında yara izi olan.
tək başına: ayrım. tək. ayrı. yalnız.
tək başına: ayrım. tək. ayrı. yalnız.
tılqambaş. dılqambaş: buynuzları aşağı doğru uzamış inək.
yolbaşçı: qılavuz. rəhbər.
ekip başı. qurub başı: zıvan.
baş eğdirmək. yegəndürmək.
baş cul: köləliktən azat olmaq üçün fidyə ödəmək.
başda kəlləşən, keçəl, tüksüz yerlər: qutuq.
başı bilə atlatmaq: birini bir qonuda yenmək. önünə geçmək.
baştöbünə bolmaq:
üzgün olmaq.
utançtan başını qaldıramamaq.
baş tüp: içüz. təfərrüat.
baş əğmək: önündə əğilmək. yükünmək. çökünmək.
qılmaybaş: başı bükülmüş, əğilmiş.
qımıcbaş: dazlaq.
başı boş: qalaq. sərsəri. avara

BAŞ : Arin Turkish Etimology Dictionary

başaq.
bəxt. şans. fürsət.
başım olsa, görəyim.
başsız qaldı, elim mənim.
baş bulub, cecim cırdıq.
baş bulmadan davranan, başı yerə ağnanar.
baş olsa, yaş olunur.
başım (bəxdim) çönüb tüplünür.
baş olmasa, baş qalmaz \\ yar olmasa, dad qalmaz.
eşək deyir, başım bulsa, sündürüdə su içqay mən.
yara.
bağrım başın qartadı: ürək yaramı açdı.
qafa. təpə. kəllə.
başa vurmaq: başaqa qaqmaq: başqa qaqmaq

BAŞA BAŞ : Arin Turkish Etimology Dictionary

başa baş. baş başa. ayırbaş. pay paya. paya pay. (değişim, mubadilə)