Multilingual Turkish Dictionary

Az Turkish Farsi

Az Turkish Farsi
UMUR : Az Turkish Farsi

: (ع) عمر، زندگاني، سنّ و سال

UN : Az Turkish Farsi

(1)
آرد
مجازاً به معني پودر و خرد و خمير. اونلو (unlu)
آلوده به آرد، آردي

UN : Az Turkish Farsi

(2)
دليل، سبب. (دميرچوماقلو) اوندورماق (undurmaq)
سنجيدن سخن، ابتدا فكر كردن و بعد سخن گفتن. اونوتماق (unutmaq)
سنجيدن، فكر كردن

ÜN : Az Turkish Farsi

:
صدا، فرياد، غوغا.
چهره، صورت.
پيش، جلو، مقابل.
توانايي و قدرت. (← اؤن) اون آلماق (ün almaq)
به طرفي رو كردن، به سويي رو نمودن و حركت كردن. اوندن گلمك (ündәn gәlmәk)
توانايي داشتن، از عهده بر آمدن. هر نه اونـومدن گليردي گؤردوم. (هرچه در توانم بود، انجام دادم.) اونو اوْ يانا (ünü o yana)
رو به آن طرف. اونو بري (ünü bәri)
رو به اين طرف. اونو بيديگار (ünü bidigar)
اصرار، الحاح، پافشاري. اونوتمك (ünütmәk)
فرياد كسي را بلند كردن، كتك زدن و گرياندن به طوري كه فرياد مضروب شنيده شود. اونوك (ünük)
كسي كه مردم از او رويگردان و متنفّر باشند. اونو گارى (ünü gari)
آن طرف، رو به آن سو.
آن طرفي، آن سويي

ÜNG : Az Turkish Farsi

(1)
پشم. (← يونگ) اونگول (üngül)
سبك و كم وزن (همانند پشم)
سبك و نا موقّر. اونگول آياق (üngül ayaq)
سبك پا، خوش قدم و مبارك. اونگوللشمك (üngüllәşmәk)
سبك‌تر شدن. اونگوللوک (üngüllük)
سبكي، كم وزني.
سبك و نا موقّر بودن. اونگول هلئي (üngül hәley)
نام نوعي آهنگ موسيقي با نواي پرشور و هيجان آور

ÜNG : Az Turkish Farsi

(2)
خوشة پروين. (← اولگر)

ÜNHӘR : Az Turkish Farsi

: هنر، مهارت و زرنگي. (← هـونَر)

UNUT : Az Turkish Farsi

= اونود (unud)
فعل امر از مصدر «اونوتماق» (فراموش كردن) اونوتدورماق (unutdurmaq)
سبب فراموشي شدن، فراموش كردن. اونوتما (unutma)
نسيان، فراموشي.
فراموش مكن. اونوتماق (unutmaq)
فراموش كردن، به ياد نياوردن.
تسلّي و آرامش دادن كودك شيرخواره. (← اوْو1، اوْووتماق) اونودولماز (unudulmaz)
فراموش نشدني، به ياد ماندني. اونودولماق (unudulmaq)
فراموش شدن، از ياد رفتن

UQQU : Az Turkish Farsi

: خواب، رؤيا. (← اوخ، اوخو) اوقّو باسماق (uqqu basmaq) = اوقّولاماق (uqqulamaq)
چرت زدن، خواب رفتن. اوقّوسوز (uqqusuz)
كم خواب، بي خواب. اوقّولو (uqqulu)
خواب آلود

UR : Az Turkish Farsi

(1)
غدّه، ورم، برآمدگي و برجستگي. (← هور) اورّاتماق (urratmaq)
برجسته كردن سخن، سخن سرايي، تشريح كلام. اورّانماق (urranmaq)
به درازا كشيده شدن سخن. اوربا (urba) = اوروا (urva) = اوروفا (urufa)
آرد پرسم، آرد زبر و برجسته، آردي كه نرم نباشد. اورباتماق (urbatmaq)
آرد كردن، آسياب كردن. اورباليق (urbalıq)
آرد پرسم

UR : Az Turkish Farsi

(2)
شهر، فرهنگ و مدنيّت. (تر. قد) اورجان (urcan) = اوروجان (urucan)
نام اصلي شهر بروجن

URD : Az Turkish Farsi

: ورد، سخن بي مورد، ياوه. سخن طولاني. (← اور1 و اؤرد) اورد اوخوماق (urd oxumaq)
سخنان طولاني ادا كردن

URĞ : Az Turkish Farsi

= اورْق (urq)
به سويي حمله نمودن، حركت كردن حمله گونه. (شش ← اولْق و اوغرا) اورق ائتدي اوستومه. (به طرفم حمله كرد.) اورغاشماق (urğşmaq)
بر خورد كردن، ملاقات كردن. اورغاما (urğama)
بيماري صرع و غش. (← اوغرا، اوغراما) اورغاماق (urğamaq)
برخورد كردن. اورق اوْلماق (urq olmaq)
حمله كردن، جهيدن و پريدن به سوي كسي

ÜRGӘN : Az Turkish Farsi

: تيغ سلماني، كارد گونة بسيار تيزي كه در گذشته مردان با آن صورت خود را اصلاح مي‌كردند. (ريشة كلمه از «اوْرماق» به معني بريدن است.)

ÜRK : Az Turkish Farsi

= اورْگ (ürg)
فعل امر از مصدر «اوركمك» (رميدن) اوركمك (ürkmәk)
رميدن، فرار كردن، از جا جهيدن. اوركمه (ürkmә) = اورکو (ürkü)
رم، رميدن، وحشت. اوركن (ürkәn)
رموك، ترسو. اورکوتمك (ürkütmәk)
رماندن، فراري دادن. اورکوشمك (ürküşmәk)
دسته جمعي رميدن، با هم فرار كردن. اورکوك (ürkük)
رموك. اورکو گـؤتورمك (ürkü götürmәk)
رميدن، وحشت برداشتن. اورکولمك (ürkülmәk) = اورکونمك (ürkünmәk)
رمانده شدن، فراري داده شدن. اورکونتو (ürküntü)
رم، ترس، وحشت.
تبخالي كه بر اثر ترسيدن درهنگام خواب روي لبها ايجاد شود. اوركَنچي (ürkәnçi) = اورگَنچي (ürgәnçi)
ترسو، وحشي گونه. اورگه (ürgә)
اسب جوان 2 الي 3 ساله كه رام نشده باشد

ÜRӘK : Az Turkish Farsi

:
قلب، دل.
احساس، تمايلات قلبي.
جرأت، شهامت. اوره‌ك آغيريغى (ürәk ağırığı)
دل درد، شكم درد. اوره‌ك افسيلمك (ürәk әfsilmәk)
تمايل پيدا كردن، متمايل شدن، هوس كردن. اوره‌ك اوزولمك (ürәk üzülmәk)
دل پاره شدن، به شدّت ترسيدن. اوره‌ك ائسيلمك (ürәk esilmәk)
آرامش يافتن، تسلّي يافتن. اوره‌ك-بؤيره‌ك (ürәk-böyrәk)
دل و قلوه. اوره‌ك بولانماق (ürәk bulanmaq)
دل به هم خوردن، حالت اسفراغ دست دادن. اوره‌ك پئتي (ürәk peti)
اسهال. اوره‌ك جوْشماق (ürәk coşmaq)
مهر ورزيدن، احساس علاقه كردن و جوشيدن با نزديكان و خويشان. اوره‌ك دوْلماق (ürәk dolmaq)
ناراحت شدن، دلخور شدن. اوره‌كسيز (ürәksiz)
ترسو، كم جرأت.
آدم احساساتي و جوشي. اوره‌ك شيشمك (ürәk şişmәk)
دق كردن، بغض كردن، دلخور شدن. اوره‌ك كسيلمك (ürәk kәsilmәk)
دل ريسه، ضعف و سستي بر اثر گرسنگي. اوره‌ك گئدمك (ürәk gedmәk)
دل ريسه، ضعف و سستي.
دل باختگي، عاشق شدن. اوره‌كلَنمك (ürәklәnmәk)
دل و جرأت يافتن، شجاع شدن.
با گريه و ناراحتي درد دل كردن. اوره‌كلي (ürәkli)
پر دل و شجاع، با جرأت و شهامت. اوره‌ك وورماق (ürәk vurmaq)
مضطرب شدن.
جرأت به خرج دادن. اوره‌ك وورونماق (ürәk vurunmaq)
مضطرب شدن، به هيجان آمدن.
حالت تهوّع و استفراغ داشتن. اوره‌ك وئرمك (ürәk vermәk)
دل به هم بستن، متّحد شدن.
تشجيع كردن، تقويت كردن. اوره‌ك يانان (ürәk yanan)
دلسوز، مهربان. اوره‌ك يانديرماق (ürәk yandırmaq)
دلسوزي كردن. اوره‌گه ده‌يمك (ürәgә dәymәk)
دل آزرده كردن، آزردن، تأثير منفي بر دل نهادن. اوره‌گي بوتون (ürәgi bütün)
خاطر جمع، مطمئن. اوره‌گي داغلى (ürәgi dağlı)
داغدار، دردمند. اوره‌گي دوْلو (ürәgi dolu)
ناراحت، عصباني. اوره‌گي نازيك (ürәgi nazık)
رقيق القلب، رحيم و مهربان

ÜRKÜZ : Az Turkish Farsi

: اركستر، همنوازي گروه عاشيقهاي قشقايي

ÜRRӘTMӘK : Az Turkish Farsi

: سخن را به درازا كشاندن، طولاني كردن سخن

URŞ : Az Turkish Farsi

= عورشه (urşә) = عوشور (uşur)
(ع) محرّف عشر، يك دهم از هر چيز كه ماليات داده مي‌شد

URUF : Az Turkish Farsi

:
اريب، كج.
دنبال، دنباله. دوشموش اوروفونا. (به دنبالش افتاده.) (ريشة كلمه از مصدر «اوْرماق» (پاره كردن است.)

URUM : Az Turkish Farsi

: چراي شبانة دام. (← اؤر1، اوروم)

URUSU : Az Turkish Farsi

: (رو) ارسي، نام نوعي از انواع كفش

US : Az Turkish Farsi

: عقل، فهم و شعور. (تر. قد) اوسّا (ussa)
آنكه فهيم باشد، استاد، ماهر، زبر دست.
معلّم، مربّي.
نوازنده، مطرب. اوسّاليق (ussalıq)
استادي، مهارت، زبر دستي.
نوازندگي، مطربي

UŞ : Az Turkish Farsi

:
صداي كودك كه معمولاً در يك سالگي اوش-اوش كند.
صداي آدم سرما زده. اوشاق (uşaq)
بچّه، كودك. (گروهي بر اين باورند كه ريشة كلمه يا از مصدر «اوشاماق» در تركي قديم به معني خرد و كوچك شدن است؛ و يا از «اوچاق» به معني بهشت است، امّا كودكان معمولاً به هنگام زبان باز كردن «اوش-اوش» مي‌گويند.) اوشاغى اوْلماق (uşağı olmaq)
زاييدن زن زائو. اوشاق اوْيونو (uşaq oyunu)
بازي و كار بچّگانه، حركات كودكانه. اوشاقلى (uşaqlı)
زن حامله.
عيالوار، كسي كه تعداد فرزندانش زياد باشد. اوشاقلى آرواد (uşaqlı arvad)
زن حامله. اوشاقليق (uşaqlıq)
كودكي، دوران كودكي. اوشوماق (uşumaq)
لرزيدن، از سرما لرزيدن و منجمد شدن. (به اعتبار «اوش-اوش» كردن در هنگام سرماي شديد. ← اوش، اوشومَك)

ÜS : Az Turkish Farsi

= اوست (üst)
بالا، روي، فوق.
رويه، سطح. (← اوز1)
جز‍‍‍‌ء، تابع. سن خلق اوستونه يا خلق سنينگ اوستونگه؟ (آيا تو بايد تابع مردم باشي يا مردم تابع تو؟) اوست آغاجى (üst ağacı)
رشتة باريكي كه در بين تارهاي قالي بافته مي‌شود. (← اينچه، اينچه تپ) اوست اؤرتمه (üst örtmә) = اوست اؤرتو (üst örtü)
اسباب پوشش، پوشاكهايي از قبيل جاجيم، گليم و ساير رو اندازها. اوس تومّانى (üs tummanı)
تنبان مرغوب زنانه كه از روي تنبانهاي ديگر پوشيده شود. اوستلَتي (üstlәti) = اوسلتي (üslәti)
سطحي، از رو، از رويه. اوسته (üstә)
بالاي، روي، فوق.
به خاطر، براي. بير تيكّه چؤره‌ك اوسته جرلشميشلر. (به خاطر لقمه‌اي نان با هم دعوا كرده‌اند.) اوستو آچيق (üstü açıq)
رو باز، آشكار، فاش و علني. اوستو اؤرتوک (üstü örtük) = اوستو اؤرتولو (üstü örtülü)
پوشيده، مخفي و پنهاني. اوستونه (üstünә)
در بالاي، در روي، ما فوق.
در بارة، راجع به. اوستونه آد قوْيماق (üstünә ad qoymaq)
نام بر روي كسي يا چيزي گذاشتن، نامزد كردن، دختري را از كوچكي براي پسري در نظر گرفتن.
متّهم كردن، بد نام كردن. اوستونه چكمك (üstünә çәkmәk)
افزودن، زيادتر كردن.
به طرف كسي حمله كردن.
آرشه بر آلات موسيقي كشيدن و نواختن. اوستونه چيخماق (üstünә çıxmaq)
بر بالاي جايي يا چيزي قرار گرفتن.
ناگهان در صحنة حادثه وارد شدن و بر جزئيات آن واقف شدن. اوستونه قوْيماق (üstünә qoymaq)
افزودن، اضافه كردن.
چيزي را بر روي چيزي گذاشتن.
غلو كردن، اغراق نمودن، سخن را با دروغ آميختن. اوستونوباسديرماق (üstünü basdırmaq) = اوستونو وورماق (üstünü vurmaq)
روي چيزي را پوشاندن، پرده پوشي كردن و افشا نكردن مطلبي. اوست-و-باش (üst-o-baş)
سر و صورت، وضعيّت ظاهري. اوسده (üsdә)
در بالا. اوسده‌كي (üsdәki)
بالايي