Multilingual Turkish Dictionary Az Turkish Farsi

ӘX : Az Turkish Farsi

: از اصوات نفرت و تنفّر. اخ-و-توف (әx-o-tuf)
اخ و تف، تف و آب دهان. اخچه (әxçә)
ناگوار، سخت و پيچيده. اخچه دوگون (әxçә dügün)
گره كور، گرهي كه به سختي باز شود. اخسه‌مك (әxsәmәk)
مشكل به نظر رسيدن. اخشي (әxşi)
ترش مزه. اخسَك (әxsәk)
خندة تمسخر آميز. (فا)

XAB : Az Turkish Farsi

: پود، كرك. (← خاف و هوْو2) خابلى (xablı)
داراي پود، قالي پوددار

XAC : Az Turkish Farsi

:
خواجه، بزرگ.
كسي كه در بازي «سور» ورق، 7 برگ گشنيز در دست داشته باشد. (← قوْج) خاجه (xacә) = خوْجه (xocә)
خواجه، بزرگ.
مرد عقيم، مخنّث، اخته

XAF : Az Turkish Farsi

: پود، پود قالي و امثال آن، پرز پارچه يا بافتنيهاي پشمي و پنبه‌اي. (← خاب و هوْو2) خافار (xafar)
علوفة آبرفتي، علفها و گياهان در هم پيچيده كه به خاطر جريان سيل در يك جا جمع شده باشند. خافير (xafır) = خافور (xafur)
گياه پرزدار، نام گياهي كه ساقه‌هاي آن داراي پود و پرز است

XAG : Az Turkish Farsi

: تخم مرغ، تخم پرندگان. خاگدان (xagdan)
خاكدان مرغ. خاگينه (xaginә)
نيمرو

XAK : Az Turkish Farsi

:
خاك، سرزمين.
وجود، هستي، موجوديت و ماهيت.
قبر، مزار.
تخم مرغ، تخم پرندگان.
موجوديت، نهاد درون، باطن. خاكي شيرين دير. (وجودش جذّاب است.) خاك انداز (xak әndaz)
خاك انداز، وسيله‌اي كه خاكروبه را در آن ريزند.
نام نقشي در گليم. خاك ائدمك (xak edmәk)
دفن كردن، تدفين مرده. خاكِ پيك (xake pik)
تخم گذاشتن مرغ در زماني كه خروس نداشته باشد. خاكچى (xakçı) = خاكشير (xakşir)
خاكشير، نام گياهي با شاخه‌هاي باريك و برگهاي دراز و گلهاي زرد و كوچك كه دانة آن مصرف دارويي دارد. خاكِ لَهي (xake lәhi)
اواخر زمستان، زمان رويش گياهان در اطراف درّه‌ها و دامنه‌ها. خاكه (xakә)
كوبيده و نرم، مانند خاك نرم و كوبيده شده. خاكى (xakı)
مقيم، ساكن.
متواضع و فروتن.
به رنگ خاك. خاكيستان (xakıstan)
خاكستان، قبرستان، مزارستان. خاكى شيرين (xakı şirin)
دوست داشتني و محبوب، آنكه وجودش دوست داشتني است

XAL : Az Turkish Farsi

:
خال صورت، خال بدن.
لكّه، پيسه‌گي. خال-خال (xal-xal)
خالدار، داري خالهاي متنوّع.
حلقة فلزّي دور پاي كودكان. خال دؤيمَك (xal döymәk)
خال كوبي. خالسيز (xalsız)
بدون خال.
بدون لكّه. خالَك (xalәk)
خال كوچك.
مونجوق يا طلاي زينتي بيني زنان.
دكمه. خاللى (xallı)
خالدار، داراي خال.
تازي، نوعي سگ شكاري

XALA : Az Turkish Farsi

:
خاله.
عنوان احترام آميز براي بانوان. خالا باجى (xala bacı)
به شوخي يا تحقير كسي را گويند كه معمولاً در محفل زنان حضور مي‌يابد

XALAYIQ : Az Turkish Farsi

: (ع) خلايق، مردم

XALÇA : Az Turkish Farsi

: پوسته و كبرة زخم كه بعد از بهبودي بر بدن مي‌ماند. (ريشة كلمه از «قالماق» (ماندن) است
← قال1 و خلچه)

XALI : Az Turkish Farsi

:
خالي، تهي.
پر، پر از، مملو. بورا خالى توْرپاق دير. (اينجا پر از خاك است.)

XALTA : Az Turkish Farsi

: قلّاده، گردن بند

XALX : Az Turkish Farsi

= خالْق (xalq)
(ع) خلق، خلايق، مردم

XALXAL : Az Turkish Farsi

: وسيلة مخصوصي كه جاي چاشني تفنگ باشد

XAM : Az Turkish Farsi

:
خام، نپخته.
سخن نپخته، حرف نسنجيده.
كم تجربه، بي تجربه.
چرم دبّاغي نشده كه براي وصلة قنداق تفنگ مورد استفاده قرار مي‌گرفت. خاما (xama)
ابريشم يا پشم نتابيده. خام ائدمك (xam edmәk) = خاملاماق (xamlamaq)
خام كردن، اغفال كردن، فريب دادن. خامليق (xamlıq)
خامي، نپختگي.
بي تجربگي، نا آزمودگي. خاموش (xamuş) = خاميش (xamış)
خاموش، ساكت و آرام. (آدم بي‌تجربه‌اي كه حرفي براي گفتن ندارد.) خاموشَكْلي (xamuşәklı)
خواب آلود

XAMA : Az Turkish Farsi

:
خامه، خامة شير. (اين كلمه از ريشة «قاي» (سفت) و در اصل «قايما» بوده.)

XAMINA : Az Turkish Farsi

: باران تابستانه

XAN : Az Turkish Farsi

: خان، رهبر ايل، پادشاه كشور. اين كلمه در ادبيات تركي و فارسي به صورتهاي: «قوْوان» (آنكه ديگران را شكست دهد و به تعقيب آنها پردازد.) «خوْوان»، «قاآن»، «خاقان»، «خاآن» و … ديده شده است. خان امّان-امّان (xan әmman-әmman)
نام آهنگي از آهنگهاي موسيقي. خان اوْتو (xan out)
نام گياهي شبيه كاسني. خان-خانليق (xan-xanlıq)
خان خاني، فئوداليزم. خانزادا (xanzada)
خانزاده، از نژاد خان. خان كبابى (xan kәbabı)
نوعي كباب كه جگر، دل، قلوه، دمبه و ماهيچه را به صورت متناوب به سيخ كشند و بعد از پخته شدن كمي «كباب اوْتو» بر آن پاشيده با مقداري كره چرب نموده سپس اندكي حرارت داده ميل كنند. خانليق (xanlıq)
خاني، پادشاهي. خان-و-خوْوان (xan-o-xovan)
خان و خاقان، خوانين، دار و دستة خانها. خانيم (xanım)
همسر خان، خانم، بانو، عنوان احترام آميز براي خانمها.
همسر، زن. خانيم آغايى (xanım ağayı)
نوعي بند تنبان پهن كه هم خانمها و هم آقايان مي‌توانستند از آن استفاده كنند. خانيمان (xanıman)
نام روستايي در منطقة كامفيروز

XAP : Az Turkish Farsi

: تلفّظي از كلمة «خواب» فارسي به معني خاموش و خوابيده. خاپا-خاپ (xapa-xap)
بي خبر، سرزده. خاپّير (xappır)
كور، نابينا. (عم) خاپّيراماق (xappıramaq)
نشست كردن، خوابيدن، ته نشين شدن

XAR : Az Turkish Farsi

: خوار، ذليل. خار-و-كوْر (xar-o-kor)
خوار و كور، حقير و پست.
فقير و بيچاره

XARA : Az Turkish Farsi

:
نام گياهي با پرچمها و گلهاي زرد رنگ.
نام نوعي پارچة ابريشمي

XARAP : Az Turkish Farsi

= خارْپ (xarp)
صداي خارپ و خورپ صداي خارت خورت

XARAP-XURUP : Az Turkish Farsi

= خارْپ-خورْپ (xarp-xurp)
صداي جويده شدن و خورده شدن استخوان يا غضروف

XARI : Az Turkish Farsi

: نام گياهي سردسيري با برگهاي كوچك و ريز

XARP-XARP : Az Turkish Farsi

= خاراپ-