Multilingual Turkish Dictionary

Az Turkish Farsi

Az Turkish Farsi
XӘMİR : Az Turkish Farsi

:
خمير، مخلوط آب و آرد.
خرد و خمير، شكسته و خرد شده.
نرم و آهكي. خمير مايا (xәmir maya)
خمير مايه.
مجازاً به معني چاق و گوشت آلود

ӘXMӘQ : Az Turkish Farsi

: (ع) احمق، نادان

XӘNCӘR : Az Turkish Farsi

: خنجر، از اسلحه‌هاي سرد. خنجرله‌مك (xәncәrlәmәk)
خنجر زدن، با خنجر زخم زدن

XӘNDӘG : Az Turkish Farsi

: خندق، كانال

XOCA : Az Turkish Farsi

: خواجه، بزرگ، پير و مسن. (← قوْج، قوْجا)

XONNAQ : Az Turkish Farsi

: خناق، ديفتري

XOR : Az Turkish Farsi

(2)
بن مضارع فعل «خوردن» فارسي. خوْرا (xora)
خوره، نوعي خورجين نا مرغوب كه به زيبايي خورجينهاي زينتي نيست و در قديم جايگاه آرد و مواد خوراكي بوده است.
بيماري خوره، جزام. خورا-ماشارا (xora-maşara)
جزام، بيماري خوره و آبله. خوْرجون (xorcun)
خورجين. (ظرفي كه در آن خوراك و پوشاك نهند.) خوْره‌ك (xorәk) = خوْره‌كي (xorәki)
خوراك، غذا. خوْروش (xoruş) = خوْروشْت (xoruşt)
خورش، غذايي كه همراه نان يا برنج خورند. خوْرّون (xorrun)
پر خور و تنبل.
برّة همبونكي (انبانكي) كه حجم شكمش زياد و در نتيجه پر خور و بيمار باشد

XOR : Az Turkish Farsi

(3)
خوار، پست، ذليل. خوْر باخماق (xor baxmaq)
نگاه تحقير آميز داشتن، نگاه بد و ناشايست داشتن. خوْرّون (xorrun)
پست و خوار

XOR : Az Turkish Farsi

(1)
گل آتش، آتش بي شعله. (← خور، قوْر)
سرخ چهره، خوشحال و شاداب. خوْرّم (xorrәm)
خرّم، خوشحال. خوْرمال (xormal)
اخگر، آتش، اجاق پر از آتش. خوْرونگ (xorung)
گل آتش

XORZU : Az Turkish Farsi

: خاله زاده و فرزندان خاله زاده‌ها

XOŞ : Az Turkish Farsi

:
خوش، خوشحال، شاداب.
خوب، نيكو، زيبا رو.
خوشة گندم، جو، برنج و … (ازمصدر «قوْشماق» (به هم وصل شدن و محفل و انجمن شاد تشكيل دادن) خوْشا (xoşa) = خوْشه (xoşә)
خوشه، خوشة انگور، گندم، جو و
نام نقشي در قالي. خوشا-خوْش (xoşa-xoş)
در حال عادي، به دلخواه. خوْشال (xoşal)
خوشحال، شاد. خوْشامات (xoşamat)
خوش آمد، چاپلوسي. خوشباش (xoşbaş)
تملّق و چاپلوسي. خوش-خوشه‌نك (xoş-xoşәnәk)
چندش. خوْشلوق (xoşluq)
خوشي، شادي، خوشحالي.
ثروتمندي، خوشگذراني. خوش مزّه (xoş mәzzә)
خوش مزه.
شوخ طبع، شكيل و زيبا. خوْشناخود (xoşnaxud)
به ميل خود، به خودي خود. خوْش نِشين (xoş neşin)
خوش نشين، آنكه در جايي غير از زادگاه خود مقيم باشد.
محل خوب و مناسب براي اتراق. خوْشنگ (xoşәng)
ميل، رغبت، تمايل، رضايت خاطر. خوش-و-بئش (xoş-o-beş) = خوش-و-دوْش (xoş-o-doş)
احوال پرسي

XOŞK : Az Turkish Farsi

: (ف) خشك، غير مرطوب. خوْشكه (xoşkә)
خشكه، اجرت پولي، دستمزدي كه فقط به صورت پول خشك پرداخت شود.
حيوان بي شير، دام خشك.
چپق، آلت چوبي خشك جهت تدخين. خوْشكه بار (xoşkә bar)
خشكبار، ميوة خشك

XOSSİYӘ : Az Turkish Farsi

: (ع) خصيه، بيضه

XOT : Az Turkish Farsi

: تلفّظي از كلمة «قوت» (خوراك) است كه به تنهايي رايج نيست؛ امّا «خوْت-و-خوراك» (خوراك و خوردني) معمول و ملفوظ است. خوْتو (xotu)
قوطي و هر چيز كوچك قوطي مانند كه معمولاً در آن آذوقه نهند. (قوت1، قوتو)

XOV : Az Turkish Farsi

: (ف) خواب. (← خپ، خف، خيپ و …) خوْو مرگ (xov mәrg)
خواب مرگ، خواب سنگين و مرگ مانند. خوْوالي (xovalı)
خواب‌ آلود. خوْوت (xovt)
زمين بكر، زميني كه كشت نشده و سالها خوابيده باشد. (← گوْود)

XOVAN : Az Turkish Farsi

: اصل كلمه «قوْوان» (آنكه ديگران را شكست دهد و آنها را تعقيب كند.) بوده و به معني خان، خاقان و دار و دستة خوانين است. (← خان، خان-و-خوْوان)

XOVF : Az Turkish Farsi

: (ع) خوف، ترس، واهمه. خوْوفلو
ترسو، كسي كه بيم و خوف داشته باشد

XOY : Az Turkish Farsi

:
خوي، عادت، خلق، اخلاق و رفتار.
بيماري رواني. خوْيلو (xoylu)
آنكه به بيماري رواني مبتلا باشد

XӘP : Az Turkish Farsi

: خاموش، حالت خوابيدن و كمين كردن. (← خف) خپ ائدمك (xәp edmәk)
خوابيدن.
كمين كردن. خپَك (xәpәk)
نام گياهي شبيه كاسني كه برگهايش بر روي زمين پهن و خوابيده است

XӘR : Az Turkish Farsi

: (ف)
خر، الاغ.
زياد و فراوان، انبوهي از هر چيز.
بزرگ. خر پـول (xәr pül)
آنكه پول فراوان دارد. خر رمه (xәr rәmә)
خرِ رمه، خري كه از آميزش اسب نر و خر ماده به وجود آمده باشد و يا خري كه با شير اسب بزرگ شده باشد و با اسبها زندگي كند، خر رمه (خرّمه) مي‌گويند؛ ضمناً هر اسبي كه از خر رمه آبستن شود، قاطر مي‌زايد. خر كوروز (xәr kuruz)
نام بوته‌اي خاردار با گلهاي سفيد كه الاغ به خوردن آن علاقه دارد. خر مُهره (xәr mohrә)
نوعي زائدة استخواني كه در فك يا گردن بعضي از الاغها وجود دارد؛ رمّالها اين مهره را در مي‌آوردند و به عوام‌الناس مي‌فروختند تا آنها خوشبخت شوند.
نام مهره‌اي سفيد و بزرگ زينتي است؛ امّا ارزان و كم بهاست. خر مگَز (xәr mәgәz)
خر مگس، نوعي مگس بزرگ. خرگاه (xәrgah)
محل نشيمن در باريان، محل چادر بزرگان و اشراف. خرمَن (xәrmәn)
خرمن، انبوه محصولات كشاورزي

XӘRAB : Az Turkish Farsi

: (ع)
خراب، ويران.
لاغر و نحيف.
بد و نا پسند. خوب-خراب بيلمير. (خوب و بد را تشخيص نمي‌دهد.) خرابلاماق (xәrablamaq)
خراب كاري و اخلال كردن در امور.
ويران كردن، نابود كردن. خرابليق (xәrablıq)
خرابي، ويراني

XӘRDIL : Az Turkish Farsi

: نام پرنده‌اي رنگارنگ و به اندازة گنجشك. (← آل4، آلا جار جارّی)

XӘRDӘL : Az Turkish Farsi

: (ف) خردل، دانة گياهي با برگهاي شبيه برگ تربچه

XӘRG : Az Turkish Farsi

: درخت استبرق، نام درختچه‌اي است با برگهاي ضخيم و پهن شيردار كه از شيرة آن براي درمان بعضي از بيماريها بخصوص سالك استفاده مي‌شود

XӘRӘK : Az Turkish Farsi

: نوعي خرماي نارس كه معمولاً آن را خشك مي‌كنند و مي‌خورند