Multilingual Turkish Dictionary Az Turkish Farsi

DAŞ : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر از «داشماق» (پر و سر ريز شدن) داشديرماق (daşdırmaq)
پر كردن، سر ريز و لبريز كردن. داشماق (daşmaq)
سر ريز شدن، لبريز شدن و سر رفتن مايعات.
عصباني شدن، از كوره در رفتن. داشيرْتْماق (daşırtmaq)
لبريز كردن، سر ريز گردانيدن

DASIM : Az Turkish Farsi

:
نزديك، در دسترس.
پشت سر هم

DAVAM : Az Turkish Farsi

: دوام، پايداري، استواري. (← دوام، داي.) داواملى (davamlı)
با دوام، محكم، مستحكم. داوام باسما (davam basma)
پشت سر هم، بطور مداوم. (← دابان، دابان باسما)

DAVAR : Az Turkish Farsi

: گلة گوسفندان. (در تركي قديم «تاوار» به معني جنس بز، گوسفند، مال و احشام بوده است.)

DAVUŞMAQ : Az Turkish Farsi

: سپردن، تسليم كردن، سفارش دادن

DAY : Az Turkish Farsi

(1)
كرّه اسب، اسب يك تا دو ساله. (در تركي قديم به كرّة شتر هم «داي» مي‌گفته‌اند.) دايچا (dayça)
كرّة اسب، اسب يك ساله. داي-دوْلوق (day-doluq)
اسبها و كرّه اسبها. دايلاق (daylaq)
كرّه شتر، بچّه شتر

DAY : Az Turkish Farsi

(2)
فعل امر از مصدر «دايماق» يا «داياماق» (تكيه دادن) دايا (daya)
محكم.
گوسفند چاق و با حال، گوسفند جوان يك تا دو ساله.
تكيه بده.
دايه، پرستار. (آنكه تكيه گاه و پرستار كودك است.) داياتماق (dayatmaq)
تكيه دادن، ايستادانيدن. داياجاق (dayacaq)
تكيه‌گاه، آنچه بدان تكيه كنند.
متّكي، تكيه داده شده. داياز (dayaz)
پاياب، در اصل چوب بلندي كه با آن عمق آب را تعيين مي‌كنند؛ امّا اصطلاحاً به معني سطحي و كم عمق است. داياق (dayaq)
متّكي، تكيه داده شده،
تكيه گاه، عصا، چوب ستبر كه به عنوان عصا از آن استفاده كنند.
پشتيبان. داياقلى (dayaqlı)
با دوام، محكم و استوار.
داراي پشتيبان. داياناق (dayanaq)
عصا، چيزي كه به آن تكيه كنند. دايانديرماق (dayandırmaq)
تكيه دادن، چيزي را بر ديوار يا ستون تكيه دادن. دايانماق (dayanmaq)
تكيه دادن.
استقامت و ايستادگي كردن.
شروع كردن، اقدام ورزيدن.
اصرار و پافشاري كردن. دايانيق (dayanıq)
متّكي، تكيه داده شده. دايير (dayır)
داير، محكم.
چاق و چلّه. داييم (dayım)
محكم و استوار.
دائم، هميشه، همه وقت

DAY : Az Turkish Farsi

(3)
تلفّظي از كلمة «تاي» به معني متفرّق و پراكنده. (← تاي) دايا-بايا (daya-baya) = دايا-وايا (daya-vaya)
متفرّق، از هم گسيخته. دايراق (dayraq) = دايراق-پايراق (dayraq-payraq)
پراكنده، متفرّق. دايريخماك‌ (dayrıxmaq) = دايريقماك (dayrıqmaq)
پراكنده شدن، متفرّق شدن

DAYI : Az Turkish Farsi

: دايي، خالو

DAYIRMAN : Az Turkish Farsi

: آسياب. (ريشة كلمه از «ته‌يه‌ر» (دايره) است. ← ده‌ييرمان) داييرمانچى (dayırmançı)
آسيابان. داييرمان داشى (dayırman daşı)
سنگ آسياب. داييرمان دوْلوغو (dayırman doluğu)
آبي كه پروانة آسياب را بگرداند

DAYRA : Az Turkish Farsi

: چوب خشك و محكم. (← دار1، داريا)

DAZ : Az Turkish Farsi

:
جاي صاف و بدون آب و علف و بدون سنگ و خار.
سر بي مو، كچل، بي مو. (← تاس2)

DAZA : Az Turkish Farsi

= دازّا (dazza)
خاله، خواهر مادر. دازا اوشاغى (daza uşağı)
خاله زاده. دازّام اوْتو (dazzam otu)
نام گياهي شبيه كاسني. (← خان، خان اوْتو) دازّام گيندي (dazzam gindi)
بخية درشت، نوعي دوخت كه بخيه‌هاي آن فاصله‌دار باشد

DӘB : Az Turkish Farsi

: فعل امر از مصدر «دبمك» (پُر كردن، فشردن) (← تپ و دپ) دب-دَبه (dәb-dәbә)
دبدبه، طمطراق، شكوه و جلال. دب-دبه‌لي (dәb-dәbәli)
پر طمطراق، با شكوه و جلال. دبّه (dәbbә)
ظرفي كه آن را از روغن، آذوقه و امثال آن پر كنند، پوست دبّاغي شده. دبّه اوْلماق (dәbbә olmaq)
فشرده و تسمه‌اي شدن شكم

DӘBBӘ : Az Turkish Farsi

:
انكار، نكول در معامله، فسخ.
ادّعاي بي مورد.
تنبيه، كتك كاري. دبّه ائدمك (dәbbә edmәk)
فسخ و نكول كردن معامله، از وظيفه و تعهّد خود سر باز زدن

DӘBӘLӘMӘK : Az Turkish Farsi

: با دست پاچگي آمدن، ناگهان و بي خبر وارد شدن. (از كلمة «دبه» به معني دست و پا زدن كودك شيرخواره)

DӘCCAL : Az Turkish Farsi

: گويند نام شخص دروغگويي كه در آخرالزّمان پيش از حضرت مهدي (ع) ظهور مي‌كند

DӘCӘL : Az Turkish Farsi

دجّال، شخص فريبكار. (← دجّال)
حسادت و كينه

DӘDӘ : Az Turkish Farsi

:
پدر.
خواهر.
پدر بزرگ، جد، نيا. (از اسم صوت
ده ‌ده ‌ده ‌… به وجود آمده.) دده كئيي (dәdә keyi)
دده قايي، آنكه آبا و اجدادش از قبيلة قايي باشد، نام طايفه‌اي از ايلات قشقايي

DE : Az Turkish Farsi

: فعل امر از «دئمك» (گفتن، بيان كردن، اظهار كردن) دئمه‌لي (demәli)
گفتني، قابل گفتن. دئييش (deyiş)
قول، گفتار، سخن.
اصطلاح، تعبير. دئييشمه (deyişmә)
صحبت، مناظره و گفتگو.
مشاجرة لفظي، بحث و جدل. دئييلمك
گفته شدن، بيان شدن. دئييم (deyim)
سخن، گفتار، قول.
اصطلاح، تعبير

DEHӘ : Az Turkish Farsi

: از اصوات تعجّب

DEV : Az Turkish Farsi

: ديو، هيولا. (در مورد ريشة اين كلمه دو نظريه مطرح است
از مصدر «دئويرمك» (برگرداندن، وارونه و خم كردن ← ده‌و)
از مصدر «دؤيمك» به معني جنگيدن است و «دئو» يعني جنگجو و مبارز. اقوام مخالف تركان اين كلمه را با القاب زشت، هيولا و آدمخوار معرّفي كرده‌اند و اين كلمه با ديد منفي جا افتاده.) دئوه (devә)
شتر. (به خاطر خميدگيهاي بدن شتر) دئويرمك (devirmәk)
وارونه كردن، برگرداندن

DEYLAQ : Az Turkish Farsi

: كرّه شتر. (← داي، دايلاق)

DEYM : Az Turkish Farsi

: زمين ديم، زمين بدون آب. دئيمي (deymi)
زمين بي آب.
سخن نسنجيده، الكي، بدون بررسي و تحقيق

DEYN : Az Turkish Farsi

: (ع) دين، قرض، بدهي. دئين آتماق (deyn atmaq)
وصيّت كردن مبني بر اداي دين