Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

BAXMADAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Baxmayaraq, fikir vermeden, nezer salmadan. Baxmadan ötüb keçmək. Geriyə baxmadan qaçdı.

BAXMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f
Bir şeyi görmek üçün göz-lerini ona dikmek, nezerini bir şeye dikmek, nezer yetirmek. Səklə baxmaq. Pəncərədən baxmaq. Diqqətlə baxmaq. Ətrafına baxmaq. Güzgüyə baxmaq. Haraya baxırsan?
Sultan bu sözlərdən sonra Bahadıra baxıb, onun bu barədə sözünü kəsdi. N.Nerimanov. □ Qabağa (irəliyə) baxmaq
geleceyi görmek, nezerde tutmaq.
Tamaşa etmek, gözden keçirmek, mü-şahide etmek, seyr etmek. Kinoya baxmaq. Səklə baxmaq. Bu mənzərəyə baxdıqca, insa-nın könlü açılır.
Yorğun Rüstəm daşa söy-kənir, üfüqə baxa-baxa (z.) yuxuya gedir. S.Rehimov.
Mütalie etmek, öteri oxuyaraq, ya göz gezdirerek tanış olmaq, gözden keçirmek; tanış olmaq. Kitaba baxmaq. Qəzetə baxmaq. // öyrenmek, oxumaq, meşğul olmaq. Dərs-lərinə baxmaq. // Yoxlamaq, gözden keçirib düzeltmek, teshih etmek. Əlyazmalarına baxmaq. Sagirdlərin dəftərlərinə baxmaq. Korrekturaya baxmaq.
Göz gezdirmek, axtarmaq, araşdırmaq. Yaxşı bax taparsan. Hər yerə baxdım, tapa bilmədim.
Yoxlamaq, müayine etmek. Nəbzinə baxmaq. Hərarətinə baxmaq. Isti-soyuqlu-ğuna baxmaq.
Birinden nümune götürmek, ibret gö-türmek, özünü ona oxşatmaq, fikir vermek. Yoldaşlarına bax, özünü düzəlt. Sən ona baxma, öz ağlınla iş gör!
Fikir vermek, ehemiyyet vermek, diq-qet yetirmek, nezere almaq, qulaq asmaq, hesablaşmaq. Deyilənlərin heç birinə bax-madı. Edilən göstərişlərə baxsaydı, belə olmazdı.
Səcdə qıl yarə, könül, baxma o zahid sözünə. S.Ə.Şirvani. [Mehemmed Ağa:] Ay kişi, özgənin sözünə nə üçün ba-xırsınız. N.Nerimanov. [Mirze Feteli:] Amma oğlum, nəvələrim də görsələr mənə hesabdır; camaatın avamlığına baxma. Ə.Haqverdiyev. Ağrın alım, sözə bax, evi-mizdə səndən savay gör; Heç varmı bir oyaq? Ə.Cemil.
Bir şey haqqında müeyyen reyi, fikri, mülahizesi olmaq; bir münasibet göstermek, qiymetlendirmek, hesab etmek, saymaq. Sən bu məsələyə necə baxırsan? Bu işə sadə bir iş kimi baxmaq olmaz. Mən ona bir alim kimi baxıram.
Ona [Əsede] sabah yoldaş-
ları necə baxacaqlar, cürətli və doğruçu deyib, ehtiram edəcəklərmi? B.Talıblı.
Müzakire etmek, gözden keçirmek.
Iclasda hansı məsələlərə baxacaqlar? Məh-
kəmə bu gün işə baxacaqdır.
ölçüb-biçmek, yoxlamaq, fikirleş-mek, düşünmek, mülahize etmek. Baxaram, vaxtım olsa, gələrəm. Baxarsan, xoşuna gəlsə, alarsan.
Qulluq etmek, xidmet etmek, qayğı-sına qalmaq, temin etmek. Xəstəyə baxmaq. Atlara baxmaq. // Nezaret etmek, göz qoy-maq, göz-qulaq olmaq; üstünde gözü olmaq, qarovul çekmek. Uşaqlara baxmaq. Sürüyə baxmaq. // İdare etmek, başçılıq etmek, müdirlik etmek. Bu işlərə kim baxır?
Müalice etmek, tibbi cehetden neza-ret etmek, müayine etmek. Xəstəyə hansı həkim baxır?
Müeyyen terefe yöneldilmek, çevril-mek, dönderilmek, açılmaq. Evin pəncərə-ləri həyətə baxır. Topların ağzı dənizə baxır. Binanın ön tərəfi şimala baxır.
dan. Asılı olmaq, bağlı olmaq, elaqe-dar olmaq, tabe olmaq. Məsələnin həlli əksə-riyyətə baxır. Bu iş sənə baxır. O baxır sənin fərasətinə.
Demək olar ki, kəndin bütün mədəni-maarif işləri ona baxır. "Kirpi".
Əmr şeklinde: bax
tekid, hede, xeberdarlıq, qeti tapşmq bildirir, yaxud diqqeti deyilen söze celb etmek üçün işlenir. Bax, gecikmə, ha! Bax, ehtiyatlı ol! Bax, mənim fikrim budur. Bax, qoçaqlıq buna deyərlər.
Xan qəti bir səslə:
Düzünü de görüm, necə oldu?
dedi
. Bax, birini [Xanmemmed] altdan-üstdən desən, başın cəllad əlindədir. çemenzeminli. [Xaver:] Ozünü gözlə, bundan sonra sən mənim üçün də olmasa, bax, bu balaca üçün özünü göz-ləməlisən. M.İbrahimov.
Bir sıra isimlere qoşularaq, mürekkeb feiller ve müxtelif ifadeler düzeldilir; mes.: fala baxmaq, ağıza baxmaq, barmaqarası baxmaq, eyri baxmaq, yan baxmaq.

BAXMALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Baxmağa, tamaşa etmeye deyen, tamaşaya layiq olan, görmeli, ma-raqlı. Baxmalı şəkil. Baxmalı şey. Baxmalı tamaşa. Baxmalı yerlər.

BAXMAYARAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. bağ. Əksine olaraq,, ziddine olaraq; nezere almayaraq. Bərk yağış yağdığına baxmayaraq, hava isti idi. Qocalığına baxmayaraq, çox qıvraqdır.
Nadirin israr etməsinə baxmayaraq, Məcid ona bir söz demədi.. B.Talıblı.

BAXŞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir sıra türk xalqlarında (özbek, qazax, qırğız, uyğur, türkmen ve qaraqal-paq) mahnılarını simli çalğı aleti dütarın müşayieti ile oxuyan şair-neğmekar.

BAXTA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax alabaxta.

BAXTALAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Baxtalamaq"dan f.is.

BAXTALAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Qumarda uduzmaq.
[Xortdan:] Sənin bankda nə qədərpulun var, hamısını baxtaladı. Ə.Haqverdiyev.
məc. ümumiyyetle, uduzmaq, itirmek, elden çıxarmaq.

BAXTALANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Baxtalanmaq"dan f.is.

BAXTALANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Uduzulmaq.

BAXTALATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Baxtalamasına, uduzulmasına sebeb olmaq.

BAXYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xırda, sıx tikiş. □ Baxya vurmaq (getmək)
bax baxyalamaq. Baxya iynəsi
1) ince ve kiçik derzi iynesi; 2) cerrahlıqda işlenen xüsusi iyne, cerrah iynesi.
◊ Baxya tutmaq
bir işde, ya yerde möh-kemlenmek, sabitleşmek, qerar tapmaq. Baxyanı üzə vurmaq
gizli bir şeyi aşkara çıxarmaq, işin üstünü açmaq.

BAXYALAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Baxyalamaq"dan fis.

BAXYALAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şeyi xırda ve ya görünmez tikişle tikmek. Paltarın ətəyini baxyalamaq.
Qadın tikdiyi köynəyin döşünü baxyalayırdı. Ə.Əbülhesen.
Yaranın ağzını xüsusi iyne ve sapla
tikib bitişdirmek.
dan. Gizletmek.
məc. dan. Uydurmaq, özünden toxumaq.

BAXYALANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Baxyalanmaq"dan fis.

BAXYALANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Baxya vurulmaq.

BAXYALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Xırda ve möhkem tikişli,
sıx tikişli, baxyası olan. Baxyalı paltar.

BAINHƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ağl. [fars.] köhn. Bununla beraber, bununla bele. [Hekimbaşı] doğ-rudur, hacıya qızının mərəzinin nə oldu-ğunu bilmədiyini söylədisə də, bainhəmə mərəzin nə olduğunu gözəlcəsinə anlamışdı. Ə.Haqverdiyev.

BAIS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Sebeb. Gər Ibni-Səlam idi bəhanə; Məcnun idi bais ol fəğanə. Füzuli. [Hacı Nuru:] Hər kəsin öz sənəti özünə iksirdir və xoş güzəranlığına baisdir. M.F.Axundzade. □ Bais olmaq
sebeb olmaq. Bais nə oldu, ey güli-rəna, ki gör-mürəm; Əvvəlki iltifatlarından əsər sənin? S.Ə.Şirvani. [Güldeste:] Camaat arasında danışıq var ki, onun ölməyinə bais siz olmusunuz. N.Nerimanov. Atlar da, deyə-sən, sahiblərinin iftixarına bais olduqlarını, duymuşdular. Mir Celal. // Sebebkar, sebeb olan adam. [Arvad:] Bais, evin dağılsın!.. C.Memmedquluzade. Oxuyun, millətin nicatı olun; Ta əbəd baisi-həyatı olun! M.Ə.Sabir. [Seriyye:] Bu işlərin də baisi Həmzə ilə anamdır. C.Cabbarlı.

BAISKAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. bais ve fars.
..kar] Bais olan, sebeb olan, sebebkar.

BAISKARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bais olma, sebeb olma, sebebkarlıq.

BAISLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax baiskarlıq.

BAK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] İçine maye tökmek üçün ağzı örtülü böyük qab. Benzin bakı. Su bakı.
Bu dəfə Heybət
. başını aşağı saldı və qabı yerdən götürüb, baka neft tökdü. M.Hüseyn.

BAK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] klas. Qorxu, xof. Sən mənimlə dust olsan, cövri-düşməndən nə bak? Xetayi. Dövran həvadisindən yox bakimiz, Füzuli; Darüləmanımızdır meyxa-nələr bucağı. Füzuli. Bu bir, iki, üç məsə-lədə yox o qədər bak; Olsun, bəcəhənnəm, necə rəftar olacaqdır. M.Ə.Sabir. □ Bak e(y)ləmək
qorxmaq. Indi rüsvayi-cahan oldum, nədən bak eylərəm. M.Ə.Sabir.

BAKÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] İri qedeh, içki piyalesi. [Semyon:] Yenə də səslənir gümüş bakallar... S.Vurğun. // Qedehe tökülmüş içki mena-sında; bade. [Kassir:] Bu bakalı içək, yol-daş, necə ki, mən xahiş eləyirdim,
. içilsin.
Mir Celal.