Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ADDIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Yeriyerken ayağın qaldırılıb ireli atılmasından ibaret hereket; qedem. Ağır addım. Iri addım. Addım səsi eşitmək. Addı-mını yavaşıtmaq. Addımını sürətləndirmək.
Bir addım arasındakı mesafe qeder
uzunluq ölçüsü. Həyətin uzunu 20 addımdır.
Məktəblə evin arası 200 addım olar.
Uç
addım o tərəfdə kiçik bir qız fəryad edir.
Ə.Memmedxanlı. □ Bir neçə addımda
- çox yaxında, lap yaxında. [Əmir İnanc:] Sizin fəaliyyətsizliyiniz nəticəsində Gəncə-nin bir neçə addımlığında xəlifənin qasidini tutub soyundururlar. M.S.Ordubadi.
məc. Hereket, iş, teşebbüs. Təhlükəli addım atmaq. Fikirləşmədən addım atmaq.
"Süretli", "qeti" ve s. sözlerle beraber bir şeyin irelilemesini, inkişafını göstermek üçün işlenir.
0 Addım açmaq (götürmək)
yeyin getmeye başlamaq, getdikce addımını artır-maq, yerişini süretlendirmek. Addım atmaq
- 1) b ax addımlamaq 1 ve
cü menalarda; 2) məc. teşebbüs etmek. Addımına haram qatmaq
yerişini bir qeder süretlendir-mek. Div addımları ilə irəliləmək
b a x div. Hər addımda, hər addım başında
b a x addımbaşı. İlk addım atmaq
bir işde teşebbüsçü olmaq, birinci çıxış etmek. İlk addım(lar)
her hansı işin, fealiyyetin ilk dövrü. Elə ilk addımda atın gözü qorx-saydı, bircə dəfə dirənib dursaydı, sonra fələk özü gələydi yenə ürgəni irəli qova bilməzdi.. Ə.Memmedxanlı.
addım-addım zərf Ağır-ağır, yavaş-yavaş. Addım-addım yerimək. Addım-addım irəliləmək.
Gələn adam idi. Sinə-sinə, addım-addım ehtiyatla yeriyirdi. Mir Celal. Mən bu gözəl diyarı dolaşıb addım-addım; Min budaqdan-budağa özümü quş-tək atdım. Ə.Cemil.

ADDIMBAADDIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Addımlarla, addım atdıqca, addım-addım izleyerek (başqasını).

ADDIMBAŞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Her addımda, her yerde, tez-tez, arası kesilmeden. Nəğməyə söz verək, ötək ucadan; Şirin bülbül kimi hər addımbaşı. M.Rahim.
.Usta ona [Davuda] müstəqil iş tapşırır, addımbaşı yoxlayırdı. Mir Celal. Divanxana qapısında belə şey-lərə addımbaşı rast gəlmək olardı. P.Makulu.

ADDIMLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Addımlamaq"dan f.is.

ADDIMLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Müntezem addım-larla yerimek, irelilemek, ireli addım atmaq. [Firidun] tez özünü düzəldib irəli addımladı. M.İbrahimov. Gülnaz irəlidəki dəstədən xeyli geri qaldıqlarını elə bil yalnız indicə anlayıb sürətlə addımladı. M.Hüseyn.
Addımla ölçmek, addım saymaq.
məc. ötmek, keçmek, ötüb-keçmek.
Günlər addımlayır, gedir irəli.. S.Vurğun.

ADDIMLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Addımlamaq"dan icb.

ADDIMLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yeriyerken iri addım atan, addımı iri olan.

ADDIMLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir addım mesafe.
Adeten saylara qoşularaq mesafenin neçe addım olduğunu gösterir. Həyət qapı-sından girən kimi sola burulmaq və beş ad-dımlıqdakı dar pilləkənlərdən enmək lazım gəldi. M.İbrahimov.

ADDIMÖLÇƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. xüs. Piyada gedilen mesafeni ölçmek üçün cihaz.

ÄDDİSON : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[xüs. is.
den] Böyreküstü ve-zilerin qabıq qatı funksiyasının xronik ça-tışmazlığı xesteliyi. Addison xəstəliyinin əlamətləri.

ADEKVÄT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [lat.] Eyni, uyğun, müta-biq. Adekvat cisim və hadisələr.

ADENÖMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [yun.] tib. Bedenin müx-telif üzvlerinde emele gelen xoşxasseli şiş.
Adenoma vaxtında cərrahi yolla müalicə edilməlidir.

ADƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

nida, dan. Haylama, çağırma, çağı-rış nidası (adeten oğlanlara deyilir). [Hacı Hesen:] Adə, Heydər! Durma, tez evə xəbər elə ki, otaqlara fərş salsınlar, qonaq gələ-cək. C.Memmedquluzade. Bəsdir, bu qədər başlama fəryadə, əkinçi; Qoyma özünü tül-külüyə, adə, əkinçi! M.Ə.Sabir. Rəhim bəy acıqlı-acıqlı soruşdu:
Adə, olmaz ki, çörə-yimizi yeyəndən sonra gəlsin? M.Hüseyn.

ADƏM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] b a x adam. Səcdə qıl yarə könül, baxma o zahid sözünə; Adəm ol, mət-ləbi qan, eyləmə şeytan ilə bəhs. S.Ə.Şirvani.
0 Adəm alması anat.
qığırdağın çıxıq yeri; xirtdek.
.Adəm alması deyilən xirtdək sümüyündən heç bir əsər-əlamət görünməzdi. Ə.Əbülhesen. Adəm oğlu
beşer, insan, adam. Sənə kimdir adəm oğlu deyən? Allah! Allah! Allah! Bu sifətdə kim görübdür bəşə-ri cahan içində. Nesimi. Adəm övladı
- insanlar, beşeriyyet, insanlıq.
.O vaxtdan şeytan adəm övladının qəlbində qalıb, onu hər birpislik tərəfinə çəkir. Ə.Haqverdiyev. Adəmdən xatəmə
dünyanın emele gel-mesinden bu güne kimi, heç bir vaxt. [Molla:] Adəmdən xatəmə görünməyib ki, bir nəfər rəiyyət oğlu bir xanzadənin üzünə ağ olsun. P.Makulu.

ADƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Her hansı bir xalqın heyatında qedimden beri qebul edilmiş ve kök salmış enene, resm. Rayonlarda xura-fat və köhnə adət təsirlərindən qurtulmayan işçiləri biabır edirdilər.. Mir Celal. // Qayda, deb. Başına döndüyüm, ay qəşəng pəri. Adətdir dərərlər yaz bənövşəni. Qurbani. Adətdi ki, pərvanə edər narə məhəbbət. S.Ə.Şirvani. Axır, adət bu cürdür ki, kattanı camaat seçər. C.Memmedquluzade.
Bir adam üçün adi hal almış qayda, üsul, hereket terzi, temayül; verdiş. Baha-dır şam yandırıb, öz adətinə görə başladı qəzet oxumağa. N.Nerimanov. Səba xanım adəti üzrə, vəzifəsində çətinlik hiss edən adamlar kimi, boynunu çiyninə qoyaraq:
- Əlacım nədir?
dedi. M.S.Ordubadi. // Xasiyyet menasında. Səgrəqib sözünə eti-bar etmək; Bilməzəm, xublarda bu nə adətdi. Q.Zakir. Hərçənd xublarda bu adətdi naz olur; Sən tək və leyk naz qılan yar az olur. S.Ə.Şirvani. □ Adət etmək
bir şeyi çox tekrar ederek ona alışmaq, verdiş etmek, öyreşmek. Gecikməyi adət etmisən ha! Səhər tezdən durmağı adət etmək.
Bəsti sürətlə və düzgün işləməyi adət etmişdi. Ə.Sadıq.

ADƏTA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

a x adətən. Bu nə müdhiş hava, susuzluqdan; Adəta qıvrılıb yanar insan.
H.Cavid.

ADƏTƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Adet üzre, hemişe olduğu kimi, bir qayda olaraq, daim, hemişe. Adətən az danışmağı sevən usta Ramazan şagirdinin üzünə baxmadan, bütün ürəyini boşaltmağa fürsət tapmış kimiyenə başladı.. M.Hüseyn.

ADƏTKƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. adet ve fars.
..kar] b ax adətkərdə.

ADƏTKƏRDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. adet ve fars.
..kerde] Adet etmiş, verdiş etmiş, alışmış, öyreşmiş. [Ferhad:] Lələ, qəlyandan, çu-buqdan, papirosdan bir şeyə adətkər-dəsinizmi? Ə.Haqverdiyev. □ Adətkərdə olmaq
alışmaq, verdiş etmek, adet etmek, öyreşmek, adeti olmaq. Bir-biri ilə dalaşıb boşanmağa məhz adətkərdə olmuşlar. C.Memmedquluzade. Bu adamlara həmişə hörmət etməyə adətkərdə olmuş Balacayev onların sözünü sındırmırdı. S.Rehimov.

ADƏTKƏRDƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Adet etme, verdişlik.

ADHEZİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [lat.] İki müxtelif cinsli berk ve ya maye cismin bir-birine yapışması.

ADI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əd. dan. Qetiyyen, esla, heç, yerli-dibli. Bu işdən adı xəbərim yoxdur. Bundan sonra adı sizə ayaq basmayacağam.

ADIBƏDNAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax bədnam.

ADIBƏDNAMLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax bədnamlıq.

ADIBİLİNMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Adı belli olmayan, öz adını gizli saxlayan, adı melum olmayan. Bu adıbilinməz adam öz ərizəsinə görə, yoxsa budka ləğv edildiyinə görə tutduğu vəzifə-sindən azad edilibdir? "Kirpi".