Multilingual Turkish Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaijani Explanatory Dictionary
PUŞTİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] köhn. Oturub söykenmek üçün divara dayadılan döşek. [Sekine xanım:] Gülsəba, yerə bir döşək sal, dalısına bir püşti qoy. M.F.Axundzade. Tut ağacının altında zərif Kaşan xalçaları salınmış, məxmər döşək-çələr, ipək püştilər, mütəkkələr düzülmüşdü. çemenzeminli.

PYEDESTAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] üzerine heykel, sütun ve s. dikeldilen bedii tertibatlı özül; altlıq, postament. Qranit pyedestalın üzərində böyük şairin 5 metr hündürlüyündə tunc fiqurası qoyulmuşdur.

PYES : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
Sehnede gösterilmek üçün yazılmış dram eseri. M.F.Axundzadənin pyes-ləri. Pyesi tamaşaya qoymaq.
ci ildən başlayaraq "Aydın" və "Oqtay Eloğlu" pyes-ləri Azərbaycan səhnəsində tamaşaya qoyu-lur. M.Arif.
Kiçik musiqi eseri. Musiqidə pyes adə-tən kiçik formalı instrumental musiqi əsər-lərinə deyilir. Ə.Bedelbeyli.

R : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Azerbaycan elifbasının iyirmi dördüncü herfi. b ax er.

RABİTƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bağlılıq, münasibet.
Nəzəriyyə ilə təcrübə arasınäa rabitə. Işi ilə sözü arasında rabitə yoxdur.
Aldığım mək-tubla "sizi tanıyıram" sözü arasında sıxı bir rabitə vardı. S.Hüseyn. // Əlaqe, münasibet, irtibat. Rabitə xidməti. Canlı rabitə. Telefon rabitəsi.
[Müellim:] Əlbəttə, həmişə kəndlə şəhərin arasında rabitə vacibdir. Ə.Haq-verdiyev.
Texniki vasitelerin kömeyi ile müeyyen mesafede elaqe saxlayan idareler sistemi (poçt, teleqraf, telefon, radio). Rabitə işləri. Rabitə şöbəsi. Rabitə işçiləri. // Herbi his-seler arasında müxtelif vasitelerle heyata keçirilen elaqe xidmeti; irtibat. Rabitə ro-tası.
Rabitə batalyonu və
cü briqadanın qərargahının komendant hissəsi isə şəhərin müsəlmanlar yaşayan şimal-qərb səmtində yerləşdirilmişdi. I.Şıxlı.

RABİTƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Rabite (
ci menada) işçisi. Rabitəçilərin yarışı. // Orduda: rabite hissesinde xidmet eden şexs. Rabitəçilərin təlimi. Rabitəçilərin igidliyi.
Sif. mənasında. Orduda: başqa herbi hisselerle ve ya adamlarla elaqe yaradan, hemin elaqeni heyata keçiren. Rabitəçi təy-yarə. Rabitəçi əsgər.
[Keyan] rabitəçisini (is.) Qulamın dalınca göndərmişdi. Ə.Əbül-hesen.

RABİTƏLƏNDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Rabitelendir-mek"den f.is.

RABİTƏLƏNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Əlaqe yaratmaq, rabite düzeltmek; elaqelendirmek, bir-birine bağlamaq. Müəllim sualların cavabı üzərində şagirdləri işlədir və ayrı-ayrı ca-vabları bir-birilə rabitələndirib yığcam və ardıcıl biryazı mətni düzəldib. (Qezetlerden).

RABİTƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Yaxşı ifade edi-len, mentiqi ve qrammatik cehetden düz-gün qurulmuş; tertibli, müntezem. Rabitəli danışıq. Rabitəli danışmaq.

RABİTƏLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Mentiq ve qrammatik cehetden müntezemlik, düzgünlük, tertiblilik.

RABİTƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir-biri ile rabitesi, ela-qesi, münasibeti olmayan. [Nuriyye:] Biz qırıq-qırıq, rabitəsiz sözlər danışa-danışa şəhərdən çıxmışdıq. I.Əfendiyev.

RABİTƏSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Rabitenin, elaqenin, münasibetin olmadığı hal; elaqesizlik.

RACA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [sanskr.] Qedim Hindistanda rehberlik ve hakimlik rütbesi.

RAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ing.] Udulan şüalanma dozasının sistemdenkenar vahidi.

RÄDA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ukr.] Ukraynada ali qanunveri-cilik orqanı.

RADÄR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ing.] b ax radiolokator. Radio-lokasiyada işlədilən qurğulara radiolokator deyilir. Bəzi yerlərdə bunları müxtəsər ola-raq radar adlandırırlar. "Radiolokasiya".
RAD[D]Ə is. [ər.] Vaxt bildiren reqem-lerden sonra gelerek hemin reqemin tex-mini olduğunu gösterir (adeten "radeleri" ve "radelerinde" şeklinde işledilir). Saat beş radələri idi.
Axşam saat on radələrindən xoruz səslənənədək içəridən həvəngdəstənin səsi gəldi. Ə.Haqverdiyev. Saat iki radə-lərində Mehman yan otağa keçib soyundu. S.Rehimov.

RADİÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.] Radius istiqametinde yer-leşen. Radial simmetriya.

RADİÄSİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
Her hansı bir cismin elektromaqnit dalğaları şüalandırması; cis-min buraxdığı elektromaqnit şüa enerjisi. Günəş radiasiyası.
Bir şeyin merkezden etrafa şüa şek-linde yayılması.

RADİÄTOR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radiare
şüa buraxmaq]
Motorda suyu soyudan cihaz. Təyyarənin radiatoru. Avtomaşının radiatoru.
Içerisinde isti su ve ya buxar hereket eden borular sisteminden ibaret qızdırıcı ci-haz. Su radiatoru. Buxar radiatoru.

RADİKAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radicalis
kök]
riyaz. Kökalma emeliyyatını, elece de kökalma-nın neticesini gösteren işare (,/").
kim. Bir kimyevi birleşmeden başqa kimyevi birleşmeye deyişmez keçen mole-kulda sabit atomlar qrupu.

RADİKAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
Radikallar partiyası-nın (sol siyasi partiyalardan birinin) üzvü, yaxud onun terefdarı olan şexs (bu partiya¬ların proqrammda dövlet çerçivesinde ve onun menafeyine uyğun olaraq demokratik islahat ireli sürülür).
İfrat siyasi görüşler, qeti hereket ve tedbirler terefdarı.

RADIKAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [lat.] Köklü, esaslı, qeti, çox tesirli. Radikal tədbirlər. Radikal dəyi-şikliklər.

RADIKALIZM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
Dövletin mena-feyi çerçivesinde demokratik islahat heyata keçirmeyi teleb eden siyasi cereyan; radi-kalların (b ax radikal
ci menada) dünya-görüşü, onların heyata keçirdikleri siyaset.
Nezeri ve tecrübi meselelerin (xüsusen siyasi meselelerin) hellinde esaslı qeti üsul-ların tetbiqi ve bu üsulların müdafie edilmesi.

RADIKULİT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radicula
rişe] tib. Haram iliyi (onurğa beyni) kökcüklerinin iltihabı.

RÄDIO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radio
şüalandrrıram]
Elek-trik enerjisinin rabite, radioverilişi, televiziya, radioteleqrafiya, radiolokasiya ve s. meq-sedle meftilsiz olaraq elektromaqnit dalğa-ları şeklinde uzaq ve yaxın mesafelere ve-rilmesi ve qebulu.
Bu dalğalar vasitesile verilen siqnallar, sesler, radio ve televiziya verilişi proqram-ları ve s. Radioya qulaq asmaq.
Radioqram. Moskvadan indicə radio alınmışdır. Paroxoddan hava haqqında ra-dio alındı.
dan. Radiostudiya. Radioda işləmək.
dan. Radioqebuledici, reproduktor.
Yeni markalı radio.
radio... [lat. radiare
şüalanmaq, şüa bu-raxmaq, radius
şüa] Mürekkeb sözlerin birinci hissesi olub aşağıdakı menalarda işlenir: 1) radioya aid olan, radio ile bağlı olan; mes.: radioklub, radioteleqram; 2) ra-diuma, radioaktivliye, radiasiyaya aid olan; mes.: radioelement, radioizotoplar ve s.