Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

RADİOTELEQRÄF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radiare, yun. tele ve grapho]
Radio ile teleqraf rabitesi sax-lamaq üçün qebuledici ve verici aparatların mecmusu.
Bele verilişleri aparan idare, stansiya.

RADİOTELEQRAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radiare, yun. tele ve gramma] bax radioqram.

RADİOTRANSLYÄSİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radiare ve
translatio] Radio proqramlarının meftilli rabite xetti vasitesile verilmesi.

RADİOVERİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. xüs. Radio vasitesile rabite, radiolokasiya ve s. meqsedle radio-dalğaları vermek üçün qurğu, aparat.

RADİOVERİLİŞİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Radio dalğaları va-sitesile danışıq, musiqi, şekil ve s.-nin mesa-felere verilmesi. Morze sistemi ilə radiove-rilişi. Radioverilişinin təkmilləşdirilməsi.
Radio vasitesile xüsusi proqramla din-leyicilere verilen musiqi, şekil, danışıq ve s.

RADİOZÖND : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radiare ve fr. sonde] Müxtelif yüksekliklerde havanın tezyiqini, temperaturunu ve rütubetini ölçmek üçün kiçik hava şarı vasitesile atmosfere qaldırı-lan ve neticeni avtomatik suretde radio ile yere veren meteoroloji cihaz.

RADİST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radiare] Radiotexnika ile meşğul olan şexs, radioverilişleri mütexes-sisi. Qonaqlığın ən şirin yerində radist, Xəlilovdan radioqram gətirdi. M.Hüseyn.

RÄDİUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radiare] Gümüşü-ağ metal şeklinde radioaktiv kimyevi element.

RÄDİUS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. radius, herfi menası
teker mili, şüa]
riyaz. Şarın çevresinin ve ya sethinin her hansı nöqtesini merkezi ile birleşdiren düz xett. // Bu xettin uzunluğu.
məc. Bir şeyin ehate dairesi, fealiyyet sahesi, yayılma dairesi. Mərminin uçuş ra-diusu.

RADON : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. rad(iare) ve yun. ag(on)] kim. Radiumun parçalanması neticesinde hasil olan radioaktiv kimyevi element
qaz.

RATİFİKASİYA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [lat.] Dövletin ali ha-kimiyyet orqanının dövlet ve ya hökumet nü-mayendesi terefinden bağlanmış beynelxalq senedleri (müqavile, saziş) tesdiq etmesi.

RAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] klas. Yol. Bu rahdan et-mək olmaz ikrah; Xoş rahdurur sənə gedən rah. Füzuli.

RAHAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf [ər.]
Əziyyetsiz, eziyyet vermeyen, narahat etmeyen. Yarım saata qədər yenə rahat uçuruq. M.Ibrahimov. Maşın təzə olduğundan çox rahat idi. Ə.Veliyev. □ Rahat durmaq
nadinclik etmemek, sakit durmaq, el-qol açmamaq. Azanda div çöldə qalan çocuqları boğazlar; Tanrı bilməz, rahat durmaz insanları yeyər-miş... A.İldırım. Rahat etmək- bax rahat-lamaq. Qərib üçün xacə yer salıb, otaqların birində onu rahat etdi. "Aşıq Qerib". [Nureddini]
. gecə qulluqçu rahat edəndə anası yadına düşüb, təzədən ağlamağa başladı. S.S.Axundov. Rahat qoymamaq
incitmek, eziyyet vermek, narahat etmek, dinc qoymamaq, sakit qoymamaq. Ən gözəl bir nəğməni; Durub dinləyəndə mən; Ya-dıma düşürsən sən; Rahat qoymursan məni!
Ə.Cavad. Rahat olmaq
bax rahatlan-maq. [Yaver Medineye:] Hə, indi rahat ol-dunmu, mənim əzizim?
deyib soruşdu. M.İbrahimov. Cavad gülümsündü, Aslanı göstərərək dedi:
Aslana yaxşı baxsan, mənim də ürəyim rahat olar. Ə.Veliyev.
Qayğısız, derdsiz, derdsiz-qemsiz;
sakit, asude. Rahat yaşamaq.
Rahat nəfəs
çəkə bilmir uyquda; San qatilin görür dur-
muş pusquda. A.Sehhet. [Mirzağa] yalnız
evlənməklə öz həyatını müəyyən bir şəklə
sala bilər, onun sayəsində asudə, rahat bir
həyat sürə bilərdi. S.Hüseyn.
Gen, gen-bol, narahat etmeyen. Rahat
paltar.
rahat-rahat zərf Rahatcasına, rahatlıqla, narahat olmadan, sakit-sakit. Qalın paltolu adamlar rahat-rahat küçələrdən keçirdilər. A.Şaiq. Yerinə girən kimi dərin yuxuya get-miş Aşıq Calal rahat-rahat nəfəs alırdı. Ə.Memmedxanlı.

RAHATCA(SINA) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Rahat halda; na-rahat olmadan, rahat-rahat, xatircemlikle. [Mecid] [Nadirin] iztirabını görməyib, ra-hatca öz söhbətinə davam edirdi. B.Talıblı. Rahatca xeyli göyərçin vurmaq mümkün idi. M.Rzaquluzade.

RAHATLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Rahatlamaq"dan f.is.

RAHATLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Yerini düzeltmek, rahat etmek, istifade üçün münasib şekle salmaq. Stulun yerini rahatlamaq.
[Yusif] gah sabunu köpüklədir, gah ülgücü əlinin ti-linə çəkib itiləyir,
. güzgünün yerini rahat-layırdı. B.Bayramov.
Rahat olmaq, istirahet etmek üçün her cür şerait yaratmaq. Kosaoğlu köksünü ötü-rüb mütəkkəyə dirsəkləndi, ayaqlarını uza-dıb yerini rahatladı, sağ əlini qırxıq başında gəzdirdi. İ.Şıxlı.
Yeher ve ya çulunu götürerek yem ve s. vermek (heyvanlar haqqında). Dalınca do-lanan anası ilə danışa-danışa Şirməmməd öküzləri rahatladı, çullarını alıb, qabaqlarına yem tökdü. E.Sultanov. Əsgərlər atları ra-hatlayıb, qoz ağacının altında yerə sərildilər. H.Nezerli.

RAHATLANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Rahatlandırmaq"dan fis.

RAHATLANDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax rahatlamaq.

RAHATLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Rahatlanmaq"dan f.is.

RAHATLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Rahatlıq tapmaq, rahat olmaq, istirahet etmek, rahat nefes al-mağa başlamaq, özünü rahat hiss etmek. Sadıq dalbadal bir neçə stəkan tünd çay içib qızışdı, rahatlandı. Mir Celal.
Oturaraq ve ya uzanaraq dincelmek, dincini almaq, yorğunluğunu almaq. Söyüd ağacının kölgəsinə bir palaz döşədib orada rahatlandım. S.Hüseyn. [Demirov] çarpayı üzərində oturub rahatlandı və kəndə tərəf baxmağa başladı. S.Rehimov.

RAHATLAŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Rahatlaşdırmaq"dan f.is.

RAHATLAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax rahatlandır-maq. Xəstəni rahatlaşdırmaq. Uşağı rahat-laşdırmaq.

RAHATLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Rahatlaşmaq"danf.is.

RAHATLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Rahat olmaq, sakit-leşmek, narahatlığı keçmek.

RAHATLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qayğı, üzüntü, heyecan, şübhe ve s. olmadığı hal; asudelik, dinclik, qayğısızlıq. Bu sözlərdən sonra Bəyim sanki öz qəlbində bir rahatlıq hiss etdi. İ.Əfendiyev. [Hacı Murad:] Bu zalım uşaqlarının əlindən bir saat da rahatlığımyoxdur. S.S.Axundov. □ Rahatlığını pozmaq
narahat etmek, rahat qoymamaq, dincliyini pozmaq. [Rza:] [Bayquş] gələn gündən atamın da, anamın da rahatlığı pozulmuşdu. M.İbrahimov. [Natiq:] Məni bağışlayın, Fərrııx əmi, rahatlığınızı pozdum. B.Bayramov. Rahatlıq vermə-mək
daim narahat etmek, dinc qoymamaq, rahat buraxmamaq. [Peri Gülniseye:] [Əbdül] daha bizə rahatlıq vermir, gedir, hərdənbir bəhanə ilə yüyürüb gəlir. C.Cabbarlı. Məlun şübhə Məmmədbağıra rahatlıq vermirdi. S.Hüseyn.
İstirahet, dinclik, dincelme. Heç rahat-
lığı yoxdur.
Yazın istisində, qışın qarında;
Rahatlıq bilmədən yürür bu karvan. M.Müş-
fiq. □ Rahatlıq etmək (eləmək) dan.
din-
celmek, istirahet etmek, dincini almaq. Gül-
nar xanım bir az rahatlıq eləyəndən sonra bu
gəlməyinin səbəbini dedi. (Nağıl).
Rahatlıqla şeklinde zərf
derd-
qemsiz, firavan, rahat. Hacı Sultan
. iki
evindən aldığı kirələrin sayəsində rahatlıqla
keçinirdi. S.Hüseyn.