Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞÜŞƏSILƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞüŞƏTƏMIZLƏYƏN sif. Avtomobilin, neqliyyat vasitelerinin nezaret şüşesini temizleyen. Açar horizontal vəziy-yətdə saxlandıqda şüşətəmizləyən cihaz işlə-mir. Ə.Əliyev. // Is. mənasında. Bu işi gören cihaz. Maşının şüşətəmizləyəni işləmir.

ŞÜŞƏÜFÜRƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şüşəçi
ci menada.

ŞÜŞƏVARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şüşeyebenzer, şüşe kimi, şüşeyeoxşar. Şüşəvari cisim. Şüşəvari mate-rial.
Lava Yer üzərində tez soyuması nəticə-sində tərkibinin bir qismi kristallaşır, digər qismi isə xırda kristallik və yaxud şüşəvari olur. M.Qaşqay. // Şüşe kimi şeffaf.

ŞÜŞƏYƏBƏNZƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞüŞƏYƏOXŞAR bax şüşəvari. Şüşəyəbənzər cisim.

ŞÜŞTƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] mus. Azerbaycan klassik muğamlarından birinin adı. Ələ aldı qavalı ol düxtər; Oxudu çəm-xəm ilə bir "Şüştər". S.Ə.Şirvani. "Rast", "Şur", "Segah", "Şüştər", "çargah", "Bayatı-Şiraz" və "Hu-mayun" Azərbaycan musiqisinin yeddi əsas ladıdır. ü.Hacıbeyov.

ŞÜTÜLLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şütüllemek"den f.is.

ŞÜTÜLLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şütümək. Dağların başında bulud oynaşır; Ilan kimi şütülləyir, dırmaşır. A.Sehhet.

ŞÜTÜMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Şütümek"den f.is.

ŞÜTÜMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Berk qaçmaq, süretle get-mek, berk sürüb getmek, ötüb keçmek.
.Ba-laca Sabir şütüyüb, o tərəf-bu tərəfə qaçırdı. S.Rehimov. Beş dəqiqədən sonra maşın Araz çayına doğru şütüdü. M.Hüseyn.

ŞÜUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Derrake, anlaq, düşünme; derk etme, anlama qabiliyyeti. □ Şüuru do-laşmaq
sözünü, işini, hereketini bilme-mek; ağlı çaşmaq. [Alagöz] başını itirir, onun
. şüuru dolaşırdı. S.Rehimov. Şüu-runa çatmaq
başa düşmek, anlamaq. Bay-ram gah yasavullara, gah da kəndlilərə baxır və elə bil qocanın sözləri onun şüuruna çat-mırdı. M.Hüseyn. Bu dəfə qızın sualı Ilyasın şüuruna çatdı. Ə.Memmedxanlı. // Şüurlu-luq. Şüurun inkişafı tərbiyənin ən əsas məq-sədlərindən biridir. Şüurunu itirmək
1) bayılmaq, ağlını itirmek. Xəstə qızdırma-nın şiddətindən şüurunu itirdi.
[Semire:] Nə vaxt və necə şüurumu itirdiyim yadıma gəlir. M.Hüseyn; 2) deli olmaq, sersemle-mek, ağlı başından çıxmaq.
Düşünce, ağıl, fehm. [Yaşlı kişi:] Gənc-lik hissiyyatım məni ona tərəf çəksə də, şüu-rum belə bir işdən çəkinməyi mənə tövsiyə edirdi. S.Hüseyn. // Qanacaq.
İctimai heyatın insan ve ya bir qrup adam terefinden derk edilmesi, başa düşülmesi, anlaşılması. Siyasi şüurun artması. Vətəndaş-lıq şüuru.
.Biryazıçının şüuruna başqası-nın fikrini yerləşdirmək xam xəyallardandır.
M.S.Ordubadi.
fəls. psix. İnsan beyninin gerçekliyi eks
etdirme prosesi. Şüur beynin funksiyasıdır.
Materiyanın birinciliyi və şüurun ikinciliyi.
// Müeyyen ictimai sinifleri temsil eden
adamların psixologiyası, siyasi ve felsefi
baxışları, dini, bedii ve s. görüşleri. Varlıq
şüuru müəyyən edir. Ictimai şüur. Dini şüu-
run formaları.

ŞÜURLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ŞüURLANMA "Şüurlanmaq"dan f.is.

ŞÜURLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şüurlu olmaq, şüuru art-maq, daha şüurlu olmaq, ağıllanmaq.

ŞÜURLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şüuru olan, anlaqlı, derrakeli, düşünceli, fehmli, qanacaqlı. Şüurlu tələbə. Şüurlu uşaq.
[Süleyman:] Xeyr, bəy, Əsgər çox gözəl oğlandır, çox ağıllı, yaraşıqlı və çox da şüurlu oğlandır. ü.Hacıbeyov. // Şüurun inkişafı ile, şüurla bağlı olan. Şüurlu yaş. Şüurlu həyat. Şüurlu sevgi. Omrünün şüurlu dövrü. // Her hansı bir görüşe, prinsipe isti-nad eden. Şüurlu ateist. Şüurlu materialist. // Zərf mənasında. Ağılla düşünerek, fikirle-şerek. Işə şüurlu yanaşmaq. // Qesden, qe-rezle, bile-bile edilen. Şüurlu hərəkət.

ŞÜURLULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şüurlu olma, derrakesi olma; fehmlilik, düşüncelilik, derrakelilik.

ŞÜURSUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Şüuru olmayan; derrake-siz, fehmsiz, düşüncesiz, anlaqsız. Şüursuz adam.
[Selimbey:]
.Mənim qızım oynamaq bilsəydi, başına dolanardım. Amma nə etməli ki, atası kimi şüursuz (z.) çıxıb, ayaq atmağı da bilmir. S.S.Axundov. // Ağılsız, ağla uy-mayan, ağla, şüura zidd, qanacaqsız. Şüursuz hərəkət. Şüursuz iş. // zərfQeyri-şüuri, qeyri-iradi. Şüursuz təqlid etmək.
Bayğın, bayılmış, özünden getmiş, şüu-runu itirmiş. Gözlərini (z.) şüursuz yummuş halda.
Xəstə gözlərini böyük-böyük açmış, ətrafı şüursuz nəzərlərlə seyr edirdi. H.Ne-zerli.

ŞÜURSUZLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Derrakesizlik, fehm- sizlik, düşüncesizlik, ağılsızlıq; qanacaqsız¬lıq. Bu adamın hərəkətləri şüursuzluğundan irəli gəlir.
Ağla, şüura uymayan hereket, düşünce-siz; ağılsız iş. Şüursuzluq etmək.

ŞÜVƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax şəvə. [Zalxa:] Ətin tökülsün, a kişi! O uzun, şüvə saqqala hayfın gəlmədi? S.Rehman.

ŞÜVƏRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

şüvərəyə vermək dan.
öz hereketi ile birini ağır, çıxılmaz, qorxulu veziyyete salmaq, ümidini puça çıxartmaq, aldatmaq, satmaq, ölümüne ve yaxud bed-bextliyine sebeb olmaq.

ŞÜVƏRƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. çemenlerde biten, sarı-leçekli, buynuzşekilli meyveleri xalq teba-betinde derman kimi istifade edilen ikiillik bitki. Dəllək Usta Cəfər xəstənin başının üstünü kəsib qan aldı, Gülsüm xala da şüvə-rən bişirdi, gətirdi.. C.Memmedquluzade.

ŞÜVÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Uzun, düz ağac. Bir gənc əlinə uzun, şüvül bir ağac
müvazinət ağacı (lən-gər) alaraq, kəndirin üstündə rəqs edərdi. H.Sarabski.

ŞÜY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Cavan, nazik budaq, zoğ.

ŞÜYÜD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. çetirliler fesilesinden ye-meli, etirli bostan bitkisi. Tərkibində vitamin olan keşniş, şüyüd, tərxun kimi göyərtiləri, xörək bişirib hazırladıqdan sonra tökmək lazımdır. C.Nuriyev.

ŞÜYÜDPLOV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Düyüye şüyüd qatılaraq bişirilen plov növü.

ŞVELLER : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [alm.] P şekilli yayma palaz
tir.

ŞVERTBOT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [alm.] Birdorlu, yelkenli yüngül idman gemisi.