Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TAKSÖMETR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. taxo ve yun. metr] Yol haqqını hesablayıb gösteren taksi sayğacı.

TAKSOMOTÖR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat. taxo ve lat. motor] bax taksi. Taksomotorparkı.
TAKT[alm. Takt, esli lat. tactus] bax vəzn
ci menada.

TAKTİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [yun.]
Taktikaya aid olan, taktika ile bağlı olan, döyüşü, vuruşu, ayrıca herbi emeliyyatı aparmaqla elaqedar olan. Taktik məşğələlər. Taktik üstünlük. Qoşu-nun taktik keyfiyyəti.
Taktika (
ci menada) ile elaqedar, tak-tika baxımından edilen. Taktik nəticələr. Tak-tik hərəkət. Taktik prinsiplər. Taktik mülahi-zələr.

TÄKTIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Herbi taktikanı yaxşı bi-len, taktika mütexessisi (bax taktika 1 ve
ci menalarda).

TÄKTIKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun. taktike]
Döyüşe hazır-lıq ve döyüşü aparmaq üsulları haqqında ne-zeriyye ve praktika; döyüş vaxtı qoşun his-selerini idareetme üsulu. [Cavad]
.siyasi rəhbərlə birlikdə ocaq ətrafında toplanan dö-yüşçülərlə düşmənin taktikasını müzakirə etdi. Ə.Veliyev.
məc. İctimai, siyasi mübarize aparma üsul ve qaydaları. Terror taktikası. // İdmanda, idman oyunlarında tetbiq edilen üsul ve qay-dalar. Şahmat taktikası.
məc. Bir şeyi elde etmek üçün istifade edilen yollar ve üsullar; birisinin götürdüyü hereket xetti. Haşımov taktikanı dəyişdi.
R.Rza.

TAQANÖK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[rus.] Xörek bişirmek, su qız-dırmaq ve s. üçün stol üzerinde qurulmuş ikigözlü qaz cihazı; pilete. Taqanokda xörək bişirmək.

TAQƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Güc, qüvvet. Ustanın dili daha söz tutmurdu, ayaq üstə durmağa taqəti yox idi. çemenzeminli. Qışın taqəti yoxdur; Döyüşməyə baharla. R.Rza. □ Taqət qal-mamaq
bax taqətdən düşmək. Artıq [Qurbanın] dizlərində taqət, vücudunda qüvvət qalmamışdı. A.Şaiq. [Seriyye:] Mənim dəxi səbir etməyə taqətim qalmadı. C.Cab-barlı. Taqətdən düşmək
gücden düşmek, daha taqeti qalmamaq, üzülmek. Qəribin getməsindən düz altı ay yarım keçmişdi, Qəribin anası da taqətdən düşmüşdü. "Aşıq Qerib". [Sevinc:] Az qala taqətdən düşüb yolda qalmışdı. Z.Xelil. Taqətdən salmaq
elden salmaq, üzmek. Saldı məni taqətdən ol afəti-dövranım. Heyran xanım. Aclıq, zəif-lik bir tərəfdən, yorğunluq və qorxu digər tərəfdən zavallı uşağı taqətdən salmışdı. S.S.Axundov. Taqəti kəsilmək-bax taqət-dən düşmək. [Seriyye:] Ah, Rüstəm, ürəyim çatlayır! Taqətim kəsilir! C.Cabbarlı. [Yaşlı kişi:] Taqətim tamamilə kəsildiyi üçün palta-rımı soyunmadan yatağa sərildim. S.Hüseyn.

TAQƏTSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif ve zərf Gücsüz, qüvvet-siz; elden düşmüş (halda), üzgün (halda). [Derviş:] Ruqiyyə bu yana-o yana ilan kimi taqətsiz yollandı. A.Divanbeyoğlu. [Aydın] taqətsiz halda çarpayının üstünə yıxılıb ağır yuxuya getmişdi. H.Seyidbeyli.

TAQƏTSIZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gücsüzlük, qüvvetsiz-lik, heysizlik; üzgünlük. Mən əsəbilik, taqət-sizlikdən otura bilmədim. Mir Celal.

TAQIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn.
B a x vzvod. Uzunboy-lu, sarıbənizli, alagözlü taqım komandiri ta-qımı fişənglə təchiz edirdi. H.Nezerli. Hacı-yev taqım komandiri idi. Neçə aydı ki, taqımı ilə məşğul olur, onu öyrədir, döyüşə hazırla-yır. Ə.Əbülhesen.
Bax komplekt.Xəlilin qoltuğunda bir bağlı yataq taqımı və Əhmədin əllərində biş-miş, polis dairəsinə girdilər. çemenzeminli.
"Bir" sözü ile: bir taqım
1) bir yığın, bir deste. [Yaşlı kişi:] Şəhərin bir mənzilli-yində mənimlə birlikdə gələn bir neçə zəvva-rı bir taqım adamlar qarşıladılar. S.Hüseyn; 2) bir miqdar, bir qeder, bir sıra, cürbecür, dürlü-dürlü. Hər zaman Zeynal [Mehribanı] bir taqım quru və boş vədlərlə dolandırırdı. S.Hüseyn. Fəqət işin çoxluğundan bədii ədəbiyyata istədiyim qədər vaxt sərf edə bil-mədiyimə görə, bir taqım yazılarımın hələ indi də natamam qalmasına təəssüf edirəm. T.Ş.Simurq.

TAQ(Q) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

təql. Düşen ve ya bir şeye deyen berk şeylerin çıxardığı ses.

TAQQANAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. çox quru, qupquru. Taqqanaq çörək.

TAQQATAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

təql. Davamlı taq-taq sesi. Döyülür dabanlar yerə taqqataq; Gurultu, şaqqıltı... tutulur qulaq. H.K.Sanılı.

TAQQILDAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Taqqıldamaq"dan f.is.

TAQQILDAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Taqqıltı sesi çıxartmaq, taq(q) etmek. Lap yaxında pəncərələrdən birinin qapısı açılıb taqqıldadı. M.Hüseyn. // Döyülmek, taqqıldadılmaq, taqqıltı sesi çıx-maq. Əminə darvazanın taqqıldadığını eşitdi, dərhal da bunun nə ola biləcəyini düşünüb darvazaya cumdu. Ə.Əbülhesen.

TAQQILDATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Taqqıldatmaq"dan fis.

TAQQILDATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Bir şeyle vuraraq taqqıltı sesi çıxartmaq; döymek. Ildırımzadə qapıya yanaşıb taqqıldatdı. S.Rehimov. Təzə şəhər klubunun pəncərəsini içəridən taqqıl-datdılar. Mir Celal.

TAQQILTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Berk bir şeyin berk bir cisme toxunmasından çıxan ses, taq-taq sesi. [Əsger bey:] Taqqıltı gəlir, çıx gör nədir, deyəsən, qonaqlar gəlirlər. Ə.Haqverdiyev. [Qızın] tuflilərinin taqqıltısı qaranlıq gecənin sükutunda qəribə səslənirdi. H.Seyidbeyli.

TAQ-TAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

təql. Demir, taxta ve s. bu kimi berk cisimlerin bir-birine deymesi neti-cesinde çıxan ses.
Taq-taqla şeklinde zərf- taq-taq ede-rek, taq-taq sesi çıxararaq, taqqıldatmaqla. Dəmirçinin ömrü taq-taqla, leyləyin ömrü laq-laqla keçər. (Ata. sözü).
.Tulunbaların taq-taqla qalxıb düşməsi və qara neftin dağ çayları kimi şır-şırla axıb çənlərə tökülməsi
. ahəng və əzəmət təşkil edirdi. B.Talıblı.

TAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [holl.] Yükqaldıran mexanizmlerin bir növü.

TALA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Meşede ağacsız, çılpaq yer, sahe; açıqlıq. Kiçikbəyim fındıq və yemişan kollarını əyərək otlaq bir talaya çıxdı. çemenzeminli. Meşə qurtarırkən qarşılarında kiçik bir tala açıldı. Ə.Memmedxanlı.

TALAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn.
Boşama, boşanma, nikahı leğv etme. Məşədi Qulamın talaq məsələsini aralığa qoymaması və hətta o barədə eşitmək belə istəməməsi Cavahirin ərdən çıxmasını daha artıq çətinləşdirirdi. T.Ş.Simurq. □ Talaq (talaqını) almaq
boşanmaq, çıxmaq, ayrılmaq. [Kerbelayı Qubad:] Bəli, bu gün səndən talaq alacaq-dır. ü.Hacıbeyov. Talaq (talaqını) vermək
boşamaq, çıxarmaq. [Nebi:] Elə sən, gəl, hacı, bu qızın talaqını ver. Ə.Haqverdiyev. [Minnet xanım:] Bu saat mənim talaqımı ver. ü.Hacıbeyov.
Kebin kesilerken kişinin arvada verdiyi kebin kağızınla qeyd edilen miqdarda meb-leğ (pul). Arvad bədbəxt olub atası evində qalardı. Atası da axund otağında, divanxana-larda kəbin və talaq davası edərdi. H.Sarabski.

TALAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif köhn. Talaqı olan; kebinli. Talaqlı arvad.

TALAQSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif köhn. Talaqı olmayan; ke-binsiz. Talaqsız arvad.

TALALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Meşede ağacsız, açıq yer; tala, açıqlıq. O biri tərəfdə qabaq-qənşər isə açıq talalıq idi. S.Rehimov.