Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏBRIKLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tebriklemek"den f.is.

TƏBRIKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Tebrik etmek.

TƏBRIKNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. tebrik ve fars.
..na-me] Yazılı tebrik, tebrik mektubu. Yubiley münasibətilə təbriknamə göndərmək.

TƏCAVÜZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Başqa bir dövletin erazisini zebt etmek, azadlığını elinden almaq ve ya mehdudlaşdırmaq, demokratiyanı boğ-maq ve irticaçı rejimler yaratmaq meqsedile onun üzerine hücum etme. // Hücum, hemle, basqın. Düşmənin qəfil hava təcavüzünə uğ-ramamaq üçün uzun-uzadı əsgər sıraları sə-kilərdə divar dibi ilə yeriyirdi. Ə.Əbülhesen.
Zorakılıq, tezyiq, zülm, sıxıntı. Yasavul-başı bilirdi ki, bəlkə də xan özünə qarşı edi-lən sui-qəsdi əfv edə bilər, amma elə, xalqa qarşı təcavüzü əsla bağışlamaz. M.Rzaqulu-zade. // Hüququna toxunma, haqsızlıq etme, haqsızlığa yol verme.
.Əsgər keçən yerdə heç bir qız və qadın özlərini kişilərin təcavü-zündən saxlamağa qadir deyildi. çemenze-minli. □ Təcavüz etmək
hüququna toxun-maq, zorakılıq etmek, qesd etmek. [Gözel:] [ölkemizde] adam döymək, adam öldürmək, birisinin malına və torpağına təcavüz etmək yoxdur. M.S.Ordubadi.

TƏCAVÜZÇÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax təcavüzkar.

TƏCAVÜZÇÜLÜK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax təcavüzkarlıq.

TƏCAVÜZKAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. [ər. tecavüz ve fars.
..kar] Tecavüz eden, tecavüz (hücum) eden teref; qesbkar, tecavüzçü. Təcavüzkar bloklar.
Şimali Atlantika Ittifaqının təcavüz-kar mahiyyətini hər kəs anlaya bilər. M.İbra-himov.

TƏCAVÜZKARCA(SINA) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Tecavüzkar kimi; qesbkarcasına. Təcavüzkarcasına hərə-kət etmək. // Düşmencesine.

TƏCAVÜZKARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tecavüz etme, te-
cavüz siyaseti, başqa dövletin torpağını tut¬maq üçün onun üzerine hücum etme; qesb-karlıq. Imperializm təcavüzkarlığı. Təcavüz-karlıq müharibəsi.

TƏCDID : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Tezeletme, yeniletme.

TƏCƏDDÜD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Yenilenme, teze-lenme.

TƏCƏLLA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əyan olma, görünme, tezahür etme

TƏCƏSSÜM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir şeyin maddi, cis-mani ifadesi, tezahürü. □ Təcəssüm etmək
görünmek, göz önüne gelmek, cismani şe-kilde tezahür etmek, canlanmaq. Bu cavanlıq xatirəsi dərhal Bəhramın xəyalında canlan-dı və gəlib gözlərinin önündə təcəssüm etdi. Ə.Veliyev.

TƏCHIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Lazımi şeyleri tedarük etme, hazırlayıb verme. □ Təchiz etmək
lazım olan şeyleri vermek, temin etmek.

TƏCHIZAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "techiz" söz. cemi] Her hansı teşkilat ve ya ehalinin maddi ehti-yaclarını temin etmek üçün lazım olan şeyle-rin, avadanlıq ve s.-nin mecmusu. Təchizat idarəsi. Mərkəzi təchizat orqanları.
[Hacı-yev:] Bu üsul texniki təchizat, material cəhət-dən varlı olan trestlər üçündür. Mir Celal.

TƏCHIZATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Techizat orqanları işçisi, techizat idaresi işçisi, techiz etmekle meşğul olan (idare, işçi).

TƏCIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas.
Telesdirme. □ Tə-cil etmək (qılmaq)
telesmek. Əksiliyini budur yəqin bil; Bəs qılma dəxi işində təcil. Xetayi. Bəs ki eylərdi sübh üçün təcil; Hər dəqiqə gəlir ona bir il. S.Ə.Şirvani.
fiz. Vaxt vahidi müddetinde süretin de-yişme kemiyyeti.

TƏCIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Möhlet verme, mü-eyyen bir vaxta qeder texir etme.

TƏCILƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Tecili (suretde), tele-sik, tez-telesik, yubanmadan. Məşədi Əsgər təcilən [müsafire] tərəf yan alıb çamadanını aparmaq üçün öz dili ilə ona iltica etdi. S.M.Qenizade.

TƏCILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.]
Telesik, tez, derhal, elüstü, çapıq. Təcili cavab. Adamlar təcili hazır oldular.
[Kerem] Qaragözə təcili çay hazırlatdı.. M.İbrahimov. Bahadurun
. təcili gedişi Rənanın ürəyində dərin bir kədər do-ğurdu. S.Rehman.
Gecikdirile bilmeyen, tez edilmeli olan; texirsiz, texiresalınmaz. Təcili iş. Təcili tap-şırıq.
Keçmiş vaxtlarda dəftərxanalarda qulluqçuların gündə biri idarə bağlandıqdan sonra qalıb təcili məktubları, teleqramları qə-bul edərdi. Ə.Haqverdiyev. Uşaq ki bu qədər həyəcanlı çığırırdı, deməli, təcili məsələ var-dı. B.Bayramov.
0 Təcili yardım
1) texire salınması müm-kün olmayan hallarda xestelenenlere, zerer-didelere ilk tibbi yardım göstermek ve müa-lice müessiselerine aparıb çatdırmaqla meş-ğul olan tibb-sanitar idaresi; 2) hemin iş üçün istifade olunan avtomobil.

TƏCNİS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] ədəb. Cinas üzerinde qurulub esasen üç, bezen de beş bendden ibaret klassik ve aşıq edebiyyatında işledilen lirik şeir formalarından biri. Aşıq Ələsgərin "Qarlı dağlar gəldi, düşdü araya" təcnisi.

TƏCRİD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ayırma, tekleme. □ Təc-rid edilmək (olunmaq)
ayrılmaq, başqala-rından ayrı saxlanmaq, teklenmek. Təcrid etmək
ayırmaq, başqalarından ayrı saxla-maq, teklemek. Yoluxucu xəstəliklərə tutulan-ları təcrid etmək.

TƏCRÜBƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Sınama, sınaq, yox-lama. Təcrübə uçuşu. Təcrübə müddəti. Təc-rübə məşğələləri.
Bu ildən təcrübə üçün xüsusi bir sahədə əkməyə icazə verdilər. M.Rzaquluzade. □ Təcrübə etmək (apar-maq)
tecrübe yolu ile yoxlamaq, sınamaq. Yeni buğda növü üzərində təcrübə aparmaq.
- İndi
. addımlayan ekskavatorla yükləməyi də təcrübə etmək pis olmazdı. Ə.Sadıq. Təc-rübədən çıxmaq
yoxlanmaq, sınanmaq. Təcrübədən çıxmış
tecrübeli, berkden-boşdan çıxmış, sınaqdan çıxmış, sınanmış. Bir para təcrübədən çıxmış dovşanlar çarpaz yolla qaçaraq tazıları çaşdırar, arabir də vaz atardılar. H.Sarabski. Təcrübədən keçirmək
- yoxlamaq, sınamaq. Məhsuldar pambıq növünü təcrübədən keçirmək.
Tedqiq etmek üçün her hansı bir hadi-seni süni suretde yaradılmış şeraitde tekrar etme; elmi bilikleri laboratoriya yolu ile yox-lama. Təcrübə gözlənilən nəticəni vermədi. Alimin apardığı təcrübələr müsbət nəticə verdi.
[Yaşarın] bu axırıncı təcrübəsindən bir şey çıxarsa, bütün kimya elmində bir inqi¬labdır.. C.Cabbarlı. Bir ay sonra Murad klinik təcrübəsini yarımçıq buraxıb, Bakıya getdi. çemenzeminli.
Heyatdan, praktiki fealiyyetden ve s.-den elde edilmiş biliklerin, verdişlerin mecmusu. İstehsalat yenilikçilərinin təcrü-bəsi. Həyat təcrübəsi.
[Meşedi Hesen:] Şəxs dünyada nə qədər ömür etmiş olsa, bir eylə onun təcrübəsi artıq olar. Ə.Haqverdiyev. // Keçmişde olmuş, işde, heyatda yoxlanmış, sınanmış, evveller tesadüf olunmuş şey. Şəxsi təcrübənin nəticəsi.
özümə görə də təcrübə hasil eləmişəm. C.Memmedquluzade.
Adamların, cemiyyetin yaşaması üçün lazım olan şeraiti yaratmağa yöneldilmiş fealiyyetin mecmusu; praktika. Nəzəriyyə-nin təcrübəyə təsiri.
Her hansı neticelerin, müddeaların prak-tik işde tetbiqi ve yoxlanması. Səmərələşdi-rici təklifləri təcrübədə tətbiq etmək.
Her hansı bilik ve verdişlerin işde tetbiq edilmesi, bir işi yaxşı menimsemek üçün müntezem meşğul olma, telim keçme. Gənc fəhlə birillik təcrübədən sonra usta oldu.
Keçən illərin təcrübəsi göstərmişdi ki, çoxlu pambıq götürmək üçün birinci şərt torpağı əvvəlcədən hazırlamaqdır. İ.Əfendiyev. // Te-lebelerin, şagirdlerin ve b.-nın nezeri bilik-lerinin, tedris prosesinin terkib hissesi kimi işde tetbiqi ve sabitleşmesi. Tələbələrin pe-daqoji təcrübəsi. İstehsalat təcrübəsi.

TƏCRÜBƏÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Tecrübe keçen, prakti-kant. Təcrübəçi tələbə. // B ax stajçı. Təcrü-bəçi çilingər. Təcrübəçi toxucu.
Adeten her hansı kend teserrüfatı bitki-leri yetişdirmek, yeni növler almaq ve s. meq-sedlerle tecrübe keçiren adam. Təcrübəçi seleksioner. Təcrübəçi bağban.

TƏCRÜBƏÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tecrübe ile meşğul olma, tecrübeçinin (
ci menada) gördüyü iş; tecrübe işi. Təcrübəçiliklə məşğul olmaq.