Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏDRICLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax tədricən. Insan hər şeyə tədriclə alışır.
.Firiduna eləgəldiki, onu da yavaş-yavaş, tədriclə çürütmək üçün [zindana] salmışlar. M.İbrahimov. Sahibsiz uşaqları təd-riclə uşaq evlərinə yığacaqdılar. Ə.Sadıq.

TƏDRIS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ders verme; ders oxuma, tehsil alma, ders keçme. Ali məktəbdə xarici dillərin tədrisi. Tədris planı.
Darülfünuna daxil olduğum tədris ili darülfünun tələbə-lərinin tətili ilə başlandı. T.Ş.Simurq.

TƏƏCCÜB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Qeyri-adi, gözlenil-mez, qeribe, anlaşılmaz şeyden doğan güclü teessürat neticesinde insanda emele gelen hal; heyret. Asəf onları heyrət və təəccüb içə-risində Altun qəsrdən çıxardı. M.S.Ordubadi. [Nuriyye:]
.Muradın baxışlarındakı təəccübü hiss edərək daha ciddi bir görkəm aldım. İ.Əfendiyev. □ Təəccüb etmək (eləmək)
teeccüblenmek, heyretlenmek. Mənə can vermədə minlərcə polad zərbəçilər; Gördüyüm işlərə düşmən də təəccüb eylər. M.Müşfiq. Belə ağır bir mərasimdə, belə ağır fəlakət mü-qabilində ananın dözümünə çoxları təəccüb edirdi. Mir Celal.
Əcaib, qeribe, teeccüblü, heyret doğuran. Təəccüb şeydir...
[Harun:] Cürətin, Zeyda, təəccübdür sənin. U.Hacıbeyov.
Təəccüblə şeklinde zərf
teeccüblü nezerle, heyretle. Bu çəkməli kimdir belə?
deyə bəy təəccüblə soruşur. S.Rehimov. Ar-vad təəccüblə Teymura baxıb tələsik cavab verdi. H.Seyidbeyli.

TƏƏCCÜBLƏNDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Teeccüblendir- mek"den f.is.

TƏƏCCÜBLƏNDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Teeccüb do- ğurmaq, heyretlendirmek. Gəncin sözləri və şəhərdə gördükləri səyyahları son dərəcə tə-əccübləndirdi. çemenzeminli. Aslangili kimi bir külfətdən mühəndis çıxması hamını təəc-cübləndirirdi. C.Cabbarlı.

TƏƏCCÜBLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Teeccüblenmek"den f.is.

TƏƏCCÜBLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Teeccüb etmek, heyret etmek. Ləman əvvəl təəccübləndi, son-ra gülməyini güclə saxlayıb, sərbəst bir hərə-kətlə başını geri atdı, xurmayı saçları dal-ğalandı. H.Seyidbeyli.

TƏƏCCÜBLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Teeccüb doğuran, göz-lenilmez, qeribe, heyrete salan. Təəccüblü iş.
Həkim təəccüblü (z.) baxır hacılara tərəf və bir şey başa düşmür. C.Memmedquluzade. Murad üçün ən təəccüblü bu idi ki, bəzi adam-lar uşaqdan bezir, tənhalıq arzulayırlar. Mir Celal.

TƏƏHHÜD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] köhn. öhdeye götür-me; öhdeye götürülmüş şey; öhdelik. Götür-düyü təəhhüdün yarısını [Sekine] bir ayın ərzində yerinə yetirmişdi. H.Seyidbeyli.

TƏƏHHÜDNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. teehhüd ve fars....name] köhn. öhdeye götürülmüş şeyin, öh-deliklerin yazıldığı sened.

TƏƏLLÜQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Asılı olma, elaqeli olma, ilişke.

TƏƏRRÜZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Sataşma, tecavüz etme, hücum etme.

TƏƏSSÜB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir fikre, eqideye, mesleke kor-korane bağlanıb, başqalarına kin ve edavet besleme; qeyretkeşlik, fanatizm. Bağdad xalqının gözü qarşısında meyitlərin üç gün dar ağacında qalması ərəb təəssü-bünün bir daha coşmasına səbəb ola bilər. M.S.Ordubadi.
Qeyret, namus. Həqiqi şair
. gərəkdir öz səsini millətin səsinə qoşub, onun qeyrət və təəssüb damarını hərəkətə gətirə. F.Köçerli. [Qemer:] [Züleyxa] özgə qızı da olsa, yenə təəssübü sənin üstünə gələcək. M.İbrahimov.
□ Təəssüb çəkmək
qeyret çekmek, na-musunu qorumaq.

TƏƏSSÜBKEŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. teessüb ve fars.
..keş]
Teessüb çeken; fanatik. Təhmasi-bin yaratdığı Əbu-öbeyd son dərəcə təəs-sübkeş bir ərəb xadimi və islam mücahidi idi. C.Ceferov.
Qeyret çeken, namusunu qoruyan, qey-retkeş. [Leylek Əlemdar:] Göydəki bir tanrı bilir ki, mən necə təəssübkeşəm. S.Rehimov.

TƏƏSSÜF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Kederlenme, acıma, heyifsilenme, teessüflenme; keder hissi.
□ Təəssüf etmək (eləmək)
bax təəssüf-lənmək
ci menada. [Şeyx Hadi:] çarəsiz biz də Hindi tərk edərək; Geri döndük təəssüf eyləyərək. H.Cavid. [Əkrem:] Təəssüf edi-rəm ki, sənin yazını oxuyub anlaya bilmədim. S.Hüseyn.
Birisine acıma, ona canı yanma, yazığı gelme. □ Təəssüf etmək (eləmək)
bax təəssüflənmək
ci menada.
0 Təəssüf ki, təəssüflər olsun ki
heyif ki, efsus ki. [Uğur:] Təəssüf ki, müharibə im-kan vermədi, qurtaram. İ.Əfendiyev. [Yaqub Aslana:] Təəssüf ki, ailəmizi tanımırsan. S.Veliyev.

TƏƏSSÜFLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Teessüflenmek"den
f.is.

TƏƏSSÜFLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Teessüf etmek, kederlenmek, heyifsilenmek. Həmzə isə artıq, məsələni gizlətməyin lüzumsuz olduğunu dü-şünüb, açıqca təəssüflənirdi. Ə.Əbülhesen. Kələntərli isə elə bil ki,
. cavan oğlanla axıra qədər söhbət eləyə bilmədiyinə təəssüflənirdi. İ.Hüseynov.
Urekden acımaq, heyifsilenmek, tees-süf etmek. Bir çoxları qızın bağrı çatlamış ol-duğunu zənn edərək təəssüflənirdi. M.S.Ordu-badi.

TƏƏSSÜR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir şeyin tesiri altın-da olma, tesirini hiss etme, duyma, müteessir olma.
Hiss, teessürat, ruhi iztirab (hiddet, qeyz, qorxu, sevinc ve s.); emosiya. Evinə çatmadan altı aydan bəri [Qurbanlıda] doğan hisslər və təəssürlər tamamilə silinib getdi. çemenze-minli.

TƏƏSSÜRAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər "teessür" söz. cemi] Xarici alemdeki eşya ve hadiselerin insan şüurunda buraxdığı iz, onların eksi, ona tesiri. [Nadir bey:] Insanlar arasında ülfət ziyadə-ləşdikcə, şübhəsiz, könüldəki təəssürat və mə-həbbət də o nisbətdə artmağa başlar. H.Cavid. Axırda da Aslan öz təəssüratını nəql etdi. M.İbrahimov.

TƏƏŞŞÜQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Aşiq olma, qarşılıqlı sevgi.

TƏFAVÜT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] İki adam ve ya iki şey arasındakı ferqli cehet; ferq. [Tarverdi:] Fə-qət yenə bilmədim ki, şeytan ilə bu Aslanın təfavütü nədədir? C.Cabbarlı. [Qoca:] Bizim üçün şah və gəda
təfavütü yoxdur. A.Divan-beyoğlu. □ Təfavüt qoymaq
bir-birinden ferqlendirmek, ferq qoymaq. Duz ilə doşaba təfavüt qoymur. (Ata. sözü). Təfavüt etmə-mək (eləməmək)
ferqi olmamaq. [Mozalan bey:] Sizin üçün de tefavüt elemez. Ə.Haq-verdiyev.

TƏFCIMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. məh. Yamamaq, yamaq qoy-maq.

TƏFƏKKÜR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
fəls. İnsanın fikir-leşmek, düşünmek, netice çıxarmaq bacarığı; şüurun obyektiv varlığı eksetdirme prosesin-de xüsusi pille. Elmi təfəkkür. Beyin təfəkkür orqanıdır.
klas. Fikir. □ Təfəkkür etmək (qıl-
maq)
fikir etmek, fikirleşmek, düşünmek. Məcnun dedi:
Eyləmə təfəkkür! Füzuli.

TƏFƏRRÜAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. "teferrü" söz. cemi]
Əsas metlebe az dexli olan tefsilat; ikinci dereceli ehemiyyeti olan meseleler, xırda meseleler. // Bir şeyin en kiçik, en xırda, en ince cehetleri. Bir nöqtə, kiçicik bir cizgi və təfərrüat belə yerinə düşməsə o, sənət əsərini korlaya bilər. S.Rehimov. Dilbər ekskavator üstündəki görüşün bütün təfərrüatını xatırla-yaraq bu fikri başından qovdu. Ə.Sadıq.
Təfərrüatla şeklinde zərf
inceden-inceye, müfessel şekilde, etraflı, herterefli, tefsilatla. [Reşid:] [Beyim xala] cəmi-cüm-lətanı iki kərə mənim suallarıma bir qədər təfərrüatla cavab vermişdi. İ.Hüseynov.

TƏFRİQƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Narazılıq neticesinde araya ikitirelik düşme; ayrılma, ayrılıq, itti-faqsızlıq, ikitirelik. [Mirze Heyder:] Belə təfriqədən burjua hökumətləri isə istifadə edir-lər. Ə.Haqverdiyev. O hələ uşaq ikən; Düşün-müş için-için; "Bu yollar, təfriqələr; Təri-qətlər nə üçün?" B.Vahabzade. □ Təfriqə düşmək
ikitirelik düşmek, edavet düşmek, düşmençilik düşmek. Təfriqə salmaq
iki-tirelik salmaq, düşmençilik salmaq. Saldı ara-yə təfriqə gülçini-ruzgar; Ol gül yanında qal-madı bir etibarımız. S.Ə.Şirvani.
köhn. Qezet sehifesinin ayrılmış bir ye-rinde hisse-hisse derc olunan hekaye, meqa-le ve s.
köhn. bax vodevil. "Məstəli şah"dan sonra "Könülsüz" ünvanında bir pərdədə tər-tib olunmuş təfriqə (vodevil) oynandı. F.Kö-çerli.