Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏHKIMÇILIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar. Mülkedarların, on-lara mexsus olan kendlilerin emeyine, malı-na, canına tam sahib olduqları ictimai quruluş; krepostnoyluq. Təhkimçilik dövrü. Təhkimçilik münasibətləri. Təhkimçilik təsərrüfatı. □ Təh-kimçilik hüququ tar.
mülkedarlara, onlara mexsus olan kendlilerin şexsiyyeti, emeyi ve emlakı üzerinde tam ağalıq etmek ixtiyarı ve-ren hüquq.

TƏHKIMLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar. Tehkimçilik ictimai qu-ruluşunda: tehkimçilik hüququna esasen mül-kedara mexsus olan kendli. // Sif. menasında. Təhkimli kəndli.
Hanı ömrü nəhayətsiz əzablar içərisində keçmiş təhkimli mujiklər? M.İbrahimov.

TƏHKIYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] ədəb. Bedii eserin, tes-vir ve mükalimeden ferqli olan, hereket, iş, hadise haqqında izahdan ibaret hissesi.

TƏHQIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Heqiqeti üze çıxarmaq, bir şeyin düzgün olub-olmadığını müeyyen etmek meqsedile araşdırma; tehqiqat (esasen "etmek" ve "olmaq" kömekçi feilleri ile işle-nir). Bir neçəgündən sonraKamil.. işin təzə-dən təhqiq edilməsini tələb etdi. C.Cabbarlı. [Vezir:] Olmazmı ki, sizin əvəzinizə mən gedim, bu işi yerində təhqiq edim? U.Hacı-beyov.

TƏHQIQAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "tehqiq" söz. cemi] Tehqiq etme, araşdırma, yoxlama. Məhkəmə təhqiqatı.
[Şerif Almaza:] Orası bizə də, kəndimizə gələn təhqiqat [komissiyasına] da məlumdur. C.Cabbarlı. □ Təhqiqat apar-maq
heqiqeti ortaya çıxarmaq üçün tehqiq etmek, araşdırmaq, yoxlamaq.

TƏHQIQATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tehqiqat aparan resmi şexs.

TƏHQIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Heysiyyetini alçaltma, menliyine toxunma, şerefsiz etme; heqaret, alçalma, alçaltma. [Xeyyam:] Xəyyamə nə lazımdı ki, zəncir; Onsuz da köləndir, bu nə təhqir? H.Cavid. [Qulu:] Mən belə təhqirlərə dözə bilmərəm. İ.Əfendiyev. □ Təhqir etmək
heysiyyetini alçaltmaq, menliyine toxun-maq, şerefsiz etmek, alçaltmaq. [Geray:] Məni Nüşabə eylədi təhqir; Tökürəm intiqam üçün tədbir. A.Şaiq. Onlar təhqir etmədi; Sən təhqir etdin onu. B.Vahabzade.

TƏHQIRAMIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. tehqir ve fars.
..amiz]
bax təhqiredici. Qonşunun təhqiramiz sözü yenə Güldəstənin yadına düşdü. çemenze-minli.

TƏHQIRANƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər. tehqir ve fars.
..ane] bax təhqiredici. [Zehra] Həsənin ona əl qal-dırmasını və təhqiranə sözlərini heç cür unu-da bilmirdi. M.İbrahimov.

TƏHQIREDICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏHQIRLI sif. Heysiy-
yeti alçaldan, menliyine toxunan, tehqir eden; tehqiramiz, tehqirane. Təhqiredici söz.
Xan şahın bu təhqirli məktubundan sınmadı. çemenzeminli. [Bendalının anası] ona təh-qirli (z.) baxır. Mir Celal.

TƏHLIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Tamı, bütövü terkib his-selerine, terkib ünsürlerine ayırmaqdan ibaret elmi tedqiqat üsulu (tərkib eksi). // B ax ana-liz. Kimyəvi təhlil. Qanın təhlili.
Bir şeyi gözden keçirme, araşdırma, ted-qiq etme. Tənqidi təhlil.
Midhət əfəndi Bəya-zid meydanı ilə gedərkən Türkiyənin keçirdiyi macəranın təhlili ilə məşğul idi. çemenze-minli.
qram. Terkibini, quruluşunu müeyyen-leşdirme. Cümlənin morfoloji təhlili. Sözün fonetik təhlili.

TƏHLÜKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Qorxu töreden hal; xeter, xeterli iş. Ozünü təhlükəyə atmaq.
Xoşagelmez, qorxulu, ağır bir hadisenin baş vermek ehtimalı. Hər yerdə müharibə təh-lükəsindən böyük nifrət və həyəcanla danışır-lar. M.İbrahimov.

TƏHLÜKƏLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Tehlükesi olan, heyat
üçün qorxusu olan; xeterli, qorxulu. Təhlü-kəli vəziyyət. Təhlükəli iş. Təhlükəli yol.
Pa-rovozlar isə təhlükəli dairədən qatarları çəkə-rək uzağa apardı. Ə.Sadıq. // Felaketle, uğur-suzluqla neticelene bilen. Təhlükəli siyasət. Təhlükəli başlanğıc.
[Selim ve Meryem] ayrılığa dözə bilmir, çox təhlükəli addım atır-dılar. İ.Qasımov.

TƏHLÜKƏSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Heç bir tehlükesi, qor-xusu olmayan; xetersiz. Təhlükəsiz vəziyyət.
Su yolu dəmiryoldan daha təhlükəsiz və nis-bətən etibarlı idi. A.Şaiq.

TƏHLÜKƏSIZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heç bir tehlüke ol-madığı hal, veziyyet, şerait. Beynəlxalq təh-lükəsizlik. Yol hərəkəti təhlükəsizliyi. □ Təh-lükəsizlik texnikası
iş şeraitinin tehlüke-sizliyini temin eden emek vasiteleri ve üsul-ları sistemi. [Cemil] özü də ilk dəfə bura gələndə fəhlələrdən biri onu təhlükəsizlik tex-nikalarının ən zəruri tələbləri ilə tanış elə-mişdi. M.Hüseyn.

TƏHR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax təhər. [Alo:] Indi, arvad, təhrimiz ancaq səbir eləməkdir! S.Rehimov. [Şirzad:] Ay Salman, böyük bir kolxozun mü-hasibisən, neçə yerdə oxumusan, neçə kurs qurtarmısan, yenə də adamla danışmağın təh-rini bilmirsən. M.İbrahimov.

TƏHRIF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir sözün, ifadenin herf-lerini deyişdirmekle menasını, mahiyyetini pozma, yanlış şekle salma. □ Təhrif etmək
deyişerek nöqsanlı etmek, korlamaq, yanlış şekle salmaq. Fikri təhrif&#
etmək. Əsərin məz-mununu təhrif etmək.
Romançılıq bəzi tari-xi həqiqətləri də təhrif edir. M.S.Ordubadi.

TƏHRIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Sözle ve ya başqa şir-niklendirici vasitelerle birini bir iş görmeye vadar etme, sövq etme, meyillendirme, he-veslendirme. [Kitabpaylayan:] Sonra eşitdim ki, bir mollanın təhrikinə görə gəlib, məndən kitabları alıb, aparıb odluyublar. Ə.Haqver-diyev. □ Təhrik etmək
1) bir iş görmeye heveslendirmek, sövq etmek. [M.F.Axund-zadeni] yazıçılığa təhrik edən də bədii zöv-qündən daha artıq ictimai məfkurələri idi. C.Cabbarlı; 2) pis bir işe sövq etmek, heves-lendirmek. Oğurluğa təhrik etmək. Cinayətə təhrik etmək.

TƏHRİKÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tehrik eden, heveslendiren, sövq eden adam (pis işe).

TƏHRIKEDICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Tehrik eden, heveslen-
diren, sövq eden (adeten pis işe).

TƏHRIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Yazma, yazı; qeleme alma. // Yazılmış, yazılı şeir, kitab ve s. Cəhd edin, göndərdiyim təhrirlər puç olmasın! M.Ə.Sabir. □ Təhrir etmək (qılmaq) klas.
yazmaq, qeleme almaq. Təhrir qılıb münasibi-hal; Bu şeri həm etdi ona irsal. Füzuli. Gəl-məyimdə əgərçi var təxir; Edirəm mən risa-ləmi təhrir. S.Ə.Şirvani.

TƏHRIRI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif ve zərf [ər.] Yazılı, yazılmış suretde (şifahi eksi). Təhriri cavab. Təhriri surətdə.
Dəmirov yol barəsində tərtib etdiyi təhriri məruzəni çıxarıb, yenə sədrə təqdim etdi. S.Rehimov. Katib Cəmilin yazdığı təh-riri məlumata bir də nəzər salıb başını qal-dırdı. Q.İlkin. // Zerf menasında. Təhriri da-nışmaq.

TƏHSIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Oxumaqla elm ve bilik elde etme. Bir neçə ildən sonra Yusif Sərrac təhsili-elm üçün Isfahana getdi. M.F.Axund-zade.
Oxumaq neticesinde elde edilen bilik-lerin mecmusu. Orta təhsil. Uşaqlara təhsil vermək. Xüsusi təhsil.
[Qaraş Mayaya:] Mə-nim sənə görə təhsilim azdır. M.İbrahimov.

TƏHSILLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tehsil almış, oxumuş, bilikli. Yoldaşların ikisi də ali təhsillidirlər. Ə.Veliyev.

TƏHSILSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Heç bir tehsil görmemiş; oxumamış.