Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Cümlede adeten feilden sonra gele-rek, haqqında danışılan işin derhal baş ver-diyini bildirir:
..kimi. O, gələn tək sakitlik düşdü.
[Xortdan:] Yay qurtaran tək.. taxılı döydürüb, satıb
. qumar borclarına veriblər. Ə.Haqverdiyev. Yuvasından qara böcək; çölə çıxdı yaz gələn tək. M.Dilbazi.

TƏKADAMLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax biradamlıq. Təka-damlıq kamera.

TƏKALLAHLILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax monoteizm.

TƏKALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yeherin altından atın beline qoyulan, üstü deri, qalın astarlı yumşaq keçe parçası.

TƏKAMÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir şexsin, bir şeyin tekmilliye doğru deyişmesi, inkişafı; kamil-leşme. // ümümiyyetle, inkişaf, deyişme, ye-nileşme. Ehtiyac təkamülün babasıdır. (Ata. sözü). [Rasim Yavere:] Siz razılaşın ki, hər şey kimi musiqi də təkamülə möhtacdır. M.İbrahimov. □ Təkamül etmək
yavaş-yavaş inkişaf etmek, deyişmek, yenileşmek, tekmilleşmek, kamilleşmek.
fəls. Tebietde ve cemiyyetde hereket formalarından biri
inqilabi deyişmeden ferqli olaraq, arasıkesilmeden yavaş-yavaş cereyan eden deyişme.
◊ Təkamül nəzəriyyəsi
üzvi alemin bir üzvi formadan başqa üzvi formaya keçmek yolu ile inkişafı haqqında nezeriyye.

TƏKAMÜLÇÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tekamül nezeriyyesi te-refdarı.

TƏKAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeyi özünden uzaqlaşdır-maq meqsedile berk iteleme ve ya zerbe. [Növreste] tərəkəmələrdən qalmış köhnə keçəni üstünə çəkdiyi zaman qapıya bir təkan vuruldu. Ə.Abasov. // Zerbe ve ya silkelenme neticesinde sarsıntı. Yeraltı təkanlar.
[Şeyda:] Əlikram əmi, zəlzələ, təkan, atom zəmanəsi deyilən çox mühüm amili hesaba almırsınız? B.Bayramov.
məc. Her hansı bir işin heyata keçmesi, süretlenmesi ve ya inkişafı üçün stimul ola bilecek daxili ve ya xarici amil (bu menada adeten "vermek", "vurmaq" feilleri ile işle-nir).
◊ Təkan vermək
itelemek. [Geldiyev] qapıya təkan verəndə bağlı olduğunu bildi. Mir
Celal.

TƏKANLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tekanlamaq"dan f.is.

TƏKANLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. İtelemek.
.Aralığa basabas düşür. Bu onu, o bunu təkanlayır. C.Memmedquluzade.

TƏKATLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax biratlı.

TƏKAVARLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir avarla sürülen, he-rekete getirilen (qayıq haqqında). Təkavarlı qayıq.

TƏKAYAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax birayaqlı.

TƏKBARMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir barmağı olan. □ Təkbarmaq əlcək
bir böyük barmağı olan elcek.

TƏKBARMAQLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax birbarmaqlı.

TƏKBAŞÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tekbaşçılıq üsulu ile reh-berlik eden adam.

TƏKBAŞÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Rehberliyin bir adamın elinde olduğu iş üsulu.

TƏKBAŞINA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Yalqız, yalnız, tekce,
tek özü. Təkbaşına qalmaq.
Xan divan ota-ğına gəlib, orada təkbaşına oturdu. çemen-zeminli. [Murad]
.nə vaxtadək bayquş kimi təkbaşına yaşayacaqdı? S.Hüseyn.
Başqasının kömeyi olmadan; tek, tekce. Təkbaşına məsələni həll etmək.
[Südabe:] Təkbaşına Zal oğlu; Ustün gələr onlara. H.Cavid. // özbaşına, nezaretsiz, baxımsız. [Selim:]
.Hər kəs təkbaşına işləsə, arxın içinə uzadıb ölüncə döyəcəklər. C.Cabbarlı.
öz-özüne, müsteqil, rehbersiz, müel-limsiz.

TƏKBƏTƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Birbebir, bir-bir, he-
reni ayrı-ayrılıqda. Xalqın hünərindən danı-şar sənə; Dindirsən təkbətək hər kəsi burda. S.Rüstem. Murad dayı bizim hamımızı təkbə-tək tanıyır. İ.Əfendiyev.
Mübarizede, vuruşmada, yarışda iki ne-ferin üz-üze geldiyi hal. Təkbətək vuruşmaq.

TƏKBIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Namaz qılan zaman de-yilen "Allahu ekber" (Allah böyükdür).

TƏKBUYNUZ(LU) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yalnız bir buynuzu olan; birbuynuzlu, taybuynuz. Təkbuynuz öküz.

TƏKCƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ancaq tek, birce. [Durna:] Bu Aydəmir mənim təkcə qardaşımın yoldaşıdır. C.Cabbarlı. // zərf Ancaq özü, tek. Təkcə oturmaq. Təkcə qalmaq.

TƏKDƏNBIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax arabir. Gülpəri oca-ğın qırağında oturub, sinidə düyü arıtlayır, təkdənbir də əsnəyirdi. M.Hüseyn. Hərdən maşın səsi eşidilir, yaxın yollarda təkdənbir arabaya rast gəlmək olurdu. Ə.Əbülhesen.

TƏKDIRNAQLILAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

cəm zool. Bir ve ya üç dırnağı olan memeli heyvanlar. Atların, eş-şəklərin və kərgədanların barmaqlarının sayı tək (bir vəya üç) olur. Bu heyvanlar təkdırnaq-lılar dəstəsinə aiddir.

TƏKDIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] kit. Pisleme, qebahetlen-dirme, danlama, beyenmeme.
.Tiflisdə "Mol-la"nın intişarı şəriətmədarların əlinə təkdir çomağı verdi. C.Memmedquluzade. □ Tək-dir etmək
pislemek, pis hesab etmek, qe-bahetlendirmek, danlamaq.

TƏKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Erkek keçi.
Vehşi keçi, dağkeçisi. On addım kənarda yatmayır təkə; Gəzinir oylağa baş çəkə-çəkə. S.Vurğun. Dağlarında sürü-sürü; Maral, təkə varmış. R.Rza.