Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏKHƏDLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax birhədli.

TƏKHÜCEYRƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif biol. Tek bir hücey-resi olan, bir hüceyreden ibaret olan. Təkhü-ceyrəli yosunlar. Təkhüceyrəli ibtidai canlılar.

TƏKİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Cümlede arzu bildiren hissecik. Təki siz gələsiniz. Təki tez çıxıb gedəydik. Təki sən deyən kimi olaydı.
[Gültekin Aydına:] Paltar da istəmirəm, təki sən fikir çəkməyəsən, nə eləyirəm paltarı? C.Cabbarlı. Mənsiz bu dünyanın olsan qonağı; Nə olar, sevgilim, sağ ol təki sən. R.Rza. // əd. Kaş, kaş ki. Təki [Meded] Gövhərdən, Hacıyevdən bir xəbər biləydi. Ə.Əbülhesen.
B ax tək
cı menada. [Hacı Ferec:]
.Bədənim poladdan bərk, özüm saz, iyirmi yaşında cavan təki. N.Vezirov. Əmək cəbhə-sində də çalışdı əsgər təki; Al ipəkpijamadır bu günsə əynindəki. B.Vahabzade.

TƏKİD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]
is. Bir şeyin üstünde durma, israr etme; israrla teleb etme; israr. Rəisin təki-dinə baxmayaraq, Səlim sarı şineli götürmədi. S.Rehimov. □ Təkid etmək (eləmək)
bir şeyin üstünde durmaq, israrla teleb etmek, israr etmek. Atası çox təkid edəndə Əmiras-lan dedi:
Dədə, mən məktəbə getməyəcəyəm. Orada molla adamın ayağını falaqqaya salıb döyür. S.S.Axundov. Məşədibəy bir də təkid elədi, uşaq razı oldu. M.Hüseyn.
Təkidlə şeklinde
b a x təkidən.

TƏKİDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Tekid ederek, tekidle, israrla. [çopo:] Təkidən söylədim ki, onun nicatı ordu toplayıb, xaqanın hücumundan özünü müdafiə etməsindədir. çemenzeminli.

TƏKİDLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tekid edercesine, israrlı, inadlı. Midhədin təkidli tələbləri komandirin ürəyinə təsir eləmişdi. Ə.Veliyev.

TƏKİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qırmızı lelekli (quşlar haq-qında); qızıl pullu, qırmızı ağcalı (balıqlar haqqında).

TƏKQAT(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax birqat(lı).
TƏKQOL(LU)bax tayqollu. Təkqollukişi.

TƏKQULP(LU) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax birqulplu. Bu çölü şumlarkən 75 santimetr dərinlikdən qırmızı gildən hazırlanmış qadın fiquruna oxşar bir təkqulp qab tapmışdılar. (Qezetlerden).

TƏKLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Teklemek"den f.is.

TƏKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ətrafındakılardan, yanın-
dakılardan ve ya yoldaşlarından ayırıb tek qoymaq, tecrid etmek. Axırda [delileri] bir-birlərindən ayrı salıb təklədilər. "Koroğlu". // Tek olmağından istifade ederek üzerine atıl-maq ve ya sıxışdırmaq. [Telli Şeydaya:] Eşit-dim, bala, eşitdim, orda, institutda səni necə təkləyiblər. Ə.Memmedxanlı. // Teklikde gö-rüşmek, danışmaq.

TƏKLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Teklenmek"den f.is.

TƏKLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Yoldaşlarından, yanında-
kılardan ayrılıb tek qalmaq, tek özü qalmaq. [Durna] dolu torbanı çiyninə alıb, qızlardan aralandı, təklənib kəndə tərəf getdi. Ə.Veliyev. [Ədhem] bilirdi ki, Səlim təklənəndə öz təsir gücünü xeyli itirir, çaşır, təntiyir. B.Bayramov.

TƏKLIF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Qebul edilmek üçün ireli sürülen fikir. [Cemile] kimsənin təklifini yerə salmamış, bir neçə gənc oğlanla bərabər oynamışdı. S.Hüseyn. Adamların çoxu məm-nuniyyətlə öz öhdəsinə yeni vəzifələr götürmüş və işin sürətlə getməsi üçün bir çox əməli tək-liflər irəli sürmüşdü. Ə.Sadıq.
Başqalarının müzakiresine verilen me-sele, onun haqqında ireli sürülen rey. Əjdər gurultunu kəsib, təklifi səsə qoydu.. S.Rehi-mov. // Namized ireli sürme. Milli Məclisə deputatlığa namizəd haqqında təklif.
Bir işi görmeye devet etme; devet. Saat iki tamamda otaq gənc qonaqlar ilə dolmuşdu. Bir azdan sonra Nurəddin qonaqlarını yemək otağına təklif etdi. S.S.Axundov.
.Qulluqçu qız sol tərəfdəki qapını açıb, [Rüstem beye] otağa baxmağı təklif elədi. çemenzeminli.
Gösteriş, emr. Məşədi Həsənin təklifinə "baş üstə"dən özgə cavab tapmayıb durdum ayağa... Ə.Haqverdiyev. Milis nəfərləri ma-şından düşüb, şinellərini soyundular və təklif gözləmədən dəhnə, yaba götürüb, kol qırma-ğa başladılar. Ə.Veliyev.
Borc, vezife. üzərinə təklif düşmək.
0 Təklifini bilmək (qanmaq)
ne edece-
yini bilmek, öhdesine düşen vezifeni derk etmek. [Müsafir:] Eymüsəlman qardaşlar!.. Iki kəlmə sözümüz var, deyək, eşidin sonra siz də təklifinizi bilin, bizə də kömək eləyin. C.Memmedquluzade. [Süleyman bey:] Mən uşaq deyiləm və öz təklifimi çox yaxşı qanı-ram. Ə.Haqverdiyev.

TƏKLIFSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf Ədeb normalarını, nezaket qaydalarını gözlemeyen, hörmet göz-lemeyen; heyasız, edebsiz, sırtıq. Təklifsiz adam. Təklifsiz içəri girmək.

TƏKLIFSIZCƏ(SINƏ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Hörmetsizce-sine, nezaketsizlikle, heyasızcasına, sırtıqca-sına, resmiyyet gözlemeden.

TƏKLIFSIZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Teklifsiz adamın here-ket terzi; hörmetsizlik, edebsizlik, nezaket-sizlik, sırtıqlıq; hörmet, resmiyyet gözlememe.

TƏKLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Onluqda birinci, en kiçik say; hemin sayı ifade eden 1 (bir) reqemi. // çox-reqemli ededlerin axırıncı reqemi. Yüzlük, onluq və təklik.
Yalqızlıq, tek olma; tek qalmış adamın halı. Bəli! Indi mən təkəm və bu təkliyimlə də fəxr edirəm. Ə.Haqverdiyev. Birdən Mayaya elə gəldi ki, qəriblik, təklik hiss etdiyi bu qəri-bə yerlərdə Qaraşdan başqa bir ümidi yoxdur. M.İbrahimov. // Əri olmayan arvadın ve ya arvadı olmayan kişinin halı; dulluq, ersizlik ve ya arvadsızlıq. [Sultan bey:] Olmur, təklik mənə əl vermir. U.Hacıbeyov. [Gülsenem] əri öləndən bəri təkliyin ağrısını getdikcə daha çox duyurdu. M.Hüseyn.
Bir manat deyerinde olan pul; birmanat-lıq, manatlıq.
.Kərbəlayı Cəfər çıxdı eşiyə və bir qədər yubanıb gəldi, oturdu və cibindən bir beşlik və iki təklik çıxarıb qoydu Xudayar bəyin qabağına. C.Memmedquluzade.

TƏKLIKDƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Tekce, ayrıca, yalqız. Şair təklikdə oturub, saatlarla xəyala dalmağı da çox sevirdi. S.Rehimov.
Başqasının ve ya başqalarının kömeyi olmadan; tekbetek, tek özü, tekbaşına. Sülü təklikdə Əliqulu ilə bacarmadı, Əliqulu yer-dən qalxıb Sülüyə bir ağac vurdu. çemenze-minli.

TƏKLÜLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir lülesi olan tüfeng, ya tapança. Qarakişi.. gah Şahmara, gah Yusifə, gah da təklüləsinə baxıb qapıdan çıxdı. B.Bay-ramov. // sif. Bir lülesi olan. [Selim] özünə bir dəstyaxşı ovpaltarı, rezin çəkmə və bir təklülə qatlama tüfəng almışdı. M.Rzaquluzade.

TƏKMƏNALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dilç. Ancaq bir menası olan (çoxmənalı eksi). Təkmənalı söz.

TƏKMƏNALILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dilç Bir menası olma (çoxmənalılıq eksi). Sözün təkmənalılığı.

TƏKMİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] klas. Bir işin qurtarması, sona çatması, bitmesi. □ Təkmil etmək klas.
qurtarmaq, sona yetirmek, bitirmek, başa çatdırmaq, tamamlamaq. Söylə mənə:
Gər eyləməsəm dərsimi təkmil; Girməz başıma ər sözü, gər bitməsə təhsil. M.S.Ordubadi. // Bütün, tam, eskiksiz, nöqsansız, kesirsiz. □ Təkmil olmaq
qurtarmaq, tamamlanmaq. [Molla İbrahimxelil:]
.Ikinci kürənin iksiri-nin təkmil və tamam olmağına bir ay qalıbdır. M.F.Axundzade.

TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tekmilleşdiril-mek"den f.is.

TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Daha yaxşı, daha mükemmel hala getirilmek; mü-kemmelleşdirilmek. Neftçıxarma üsulları get-dikcə təkmilləşdirilir.