Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏNZIF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əsasen sarğı materialı kimi işledilen seyrek toxunmuş nazik pam-bıq parça; cuna. [Gülyaz] tələsik çəkməsini çıxarıb tənziflə ayağının yarasını sarıdı. Q.İlkin. [Semender:] Yaralanan yerə yod vu-rub, tənziflə bağlamaq lazımdır. B.Bayramov.

TƏNZIM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Nizama salma (salınma), qaydaya salma (salınma), nizamla(n)ma. □ Tənzim etmək
nizama salmaq, qaydaya salmaq. [Musa dayı]
.novdan tökülən suyu tənzim etmək üçün yenə də mexaniki bir şey qayırmışdır. İ.Əfendiyev.

TƏNZIMÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax tənzimedici, tənzimlə-yici. Tənzimçi orqan.
TƏNZIMEDIcI, TƏNZIMLƏYIcI is. ve sif.
Bir prosesi ve ya onun ayrı-ayrı anlarını niza-ma salan, tenzim eden qurğu, mexanizm, ci-haz, alet ve s. tenzimçi. Tənzimedici (tənzim-ləyici) qayka.

TƏNZIMLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tenzimlemek"den f.is.

TƏNZIMLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Tenzim etmek, nizama
salmaq, qaydaya salmaq.
TƏPcƏK is.
Tepilmiş ve ya yumşaq tor-pağı belle döyecleyib berkitme. □ Təpcək vurmaq
torpağı belle döyecleyib berkitmek. Arx qazanda [Gülşen] kimi təpcək vuran ol-mazdı. Ə.Veliyev.
Tüfengin döşe direnen (tepen) hissesi; dibçek.
TƏPçEVIRsif. ve zərf k.t. Torpağı başaşa-ğı çevirmekden ibaret tepme üsulu. Təpçevir təpmək.

TƏPÇIMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepçimek"den f.is.
TƏPçIMƏKf. Parçanı üz-üze qoyaraq qı-rağını tikmek, qırağını közemek. [Qadın pal-tarları] bir-bir götürərək tələsmədən düymə-si qırılanın düyməsini tikir, cırıq olanınaya-maq salır, təpçiyir və bu biri tərəfə qoyurdu. M.İbrahimov.

TƏPDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepdirmek^&#
den f.is.

TƏPDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepdirmek2"den f.is.

TƏPDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax bellətmək. Bağı təp-dirmək.

TƏPDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepmek^&#
den icb. Cəfər paşa da hər gün onu yeddi pəhləvana döydü-rüb, sonra da dərisindən bir qarış soydurub yerinə saman təpdirirdi. "Koroğlu".

TƏPƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Hündür yer, hündürlük; kiçicik dağ. Səpir qarı ağaclara, kollara; Dərələrə, təpələrə, yollara. A.Sehhet. Camaatın yarısı çıxmışdı kəndin kənarına və təpələrə dırma¬şıb boyluyurdular ki, görsünlər gəlirmi na-çalnik. C.Memmedquluzade.
Bir şeyin en yuxarı hissesi, başı, zirvesi.
Dağın təpəsi. Yamacın təpəsi. Qüllənin təpə-
sinə çıxmaq.
Qocaman bir dağın təpəsinə
dırmaşdıq. A.Şaiq. [Kamal] saatlarla gözünü
qarlı dağların təpəsinə zilləyib onları seyr et-
məkdən doymazdı. M.Rzaquluzade.
Qalaq, taya. Ot təpəsi. Saman təpəsi.
İnsan ve heyvan başının en üst hissesi;
kelle, baş. Qoyunun təpəsinə damğa vurmaq.
- [Memur:] Qılıncı xainin təpəsinə çal.
M.Rahim. // Papağın üst terefi, üstü. Papa-
ğın təpəsi məxmərdəndir.
[Hüseyneli emi]
əlini aparıb börkünün təpəsindən bir parça
qov çıxardı. M.S.Ordubadi.
0 Təpədən-dırnağa qədər
başdan-ayağa (qeder). [Sara xanım] hamamdan qayıdan-da da təpədən-dırnağa qədər qara çarşaba bürünərdi. Qantemir. Iyirmi beş yaşlı bu ca-van oğlan; Təpədən-dırnağa nəğməydi ancaq. B.Vahabzade. Təpədən-dırnağa qədər süzmək
bax başdan-ayağa süzmək ("başdan-ayağa"da). Iskəndər Quliyev dö-yüşçünü bir də təpədən-dırnağa qədər süzdü. Ə.Veliyev. Təpəsi üstə
başaşağı, kelle-mayallaq. [Əhmed:] Bir badalaq lazımdır, özü də çox balaca, təpəsi üstə dəysin yerə, beyni burnundan gəlsin... N.Vezirov. Təpəsi üstə gəlmək
1) başaşağı gelmek, kellemayallaq yıxılmaq. Uşaq məhəccərə dırmaşanda təpə-si üstə yerə gəlib. Mir Celal; 2) məc. tez ve hevesle gelmek, o saat gelmek. [Yedulla xan:] Naməni elə yazmışam ki, Mirzə Valeh təpəsi üstə gələr. S.Rehimov. Telli xalaya xə-bər gedən kimi təpəsi üstə gəldi. Mir Celal.
TƏPƏcIK is. Kiçik tepe, balaca tepe.
.Afaq
çoxdan bu yerləri tərk etmiş quşları da geri qaytarmaq istəyərək bağçadakı təpəciyə
.bir çanaq arpa səpələdi. Ə.Memmedxanlı.

TƏPƏL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qaşqa
ci menada. Təpəl balaq dingildəyib həyətdən çıxdı, özünü ca-mışın altına atdı. B.Bayramov. Gün altında tövşüyür; Qara kəl, təpəl öküz. H.Hüseyn-zade.

TƏPƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərfQabı, sebeti ve
s.-ni kenarlarından artıq doldurma; dopdolu, ağzınacan dolu, lebeleb. [Yusif] kolun altın-da gizlənmiş tənəyin üzümündən dərib, səbəti təpələmə doldururdu. B.Bayramov.

TƏPƏLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepelemek"denf.is.
TƏPƏLƏMƏKf.
Tepe kimi yığmaq, tepe emele getirmek; qalaqlamaq. Torpağı təpə-ləmək.
Başına qapaz vurmaq.

TƏPƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepelenmek"denf.is.

TƏPƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Tepe kimi yığılmaq, tepe emele gelmek; qalaqlanmaq. Maşından boşalan qum təpələndi.
Şəkər süfrənin üs-tündə girdə məcməyi dolusu qalxıb təpələndi. B.Bayramov.

TƏPƏLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Tepesi, tepeleri olan; sivri. Təpəli dağ. Təpəli yer.

TƏPƏLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Tepe olan yer, tepe yer, dereli-tepeli yer. [Yaşlı kişi:] Oğlanlı-qızlı bir araya toplaşar, Şərəf xalagilin ağ və təmiz qumdan ibarət olan təpəliyində oynar-dıq. S.Hüseyn.
Onlar qaçacaq!
Tutaq tə-pəliyi düşməndən qabaq! S.Vurğun.
Kişi, ya qadın papağının tepesine deyir-mi kesilib tikilen parça ve s. Məxmər təpəlik.

TƏPƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qeyret, namus, bacarıq. Adın varmış, təpərin yox. (Ata. sözü).

TƏPƏRLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qeyretli, namuslu, bacarıq-lı. [Salman] zəif və qorxaqlara özünü təpərli (z.), tələbkar, amansız göstərirdi. M.Ibrahi-mov.

TƏPIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ayaqla vurulan zerbe. Telli bü-tün acığını [pişikden] çıxarmaq istəyirdi. Aya-ğilə ona bir təpik ilişdirdi. S.Hüseyn. // Şıllaq. □ Təpik atmaq
ayağı ile vurmaq, vurmaq üçün ayağını, ya ayaqlarını işe salmaq (at ve s. heyvanlar haqqında). [Nabat:]
.Gülsüm bacı, hərdənbir o düyəyə də baxarsan, Allah vur-muş dəlidir, təpik atıb südü dağıdar, arvadı vurar, yıxar. C.Cabbarlı. Təpiyə qalxmaq
her iki ayağı ile tepik vurmaq, tepiklemek, tepik atmaq. [Gülo:] Yaman dəymişi gözlə, yoxsa bu da vəlləyib dərzi dağıdacaq,
dedi və özünü təpiyə qalxan ala cöngəyə tərəf tul-ladı. S.Rehimov.
0 Təpik-təpiyə vermək (gəlmək)
te-pikleşmek, yola getmemek. [Qurban Telliye:] Zarafat deyil, o böyük alim Mudrova zidd gedirik. Akademiklə təpik-təpiyə vermişik! Ə.Memmedxanlı.

TƏPIKATAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax təpikcil.

TƏPIKCIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çox tepik atan, şıllaq atan (heyvan haqqında). Təpikcil at.

TƏPIKLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepiklemek"denf.is.

TƏPIKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Tepiyi ile vurmaq, tepik vurmaq, ayaqları ile zerbe endirmek. [Bayrameli bey:]
.Yoxsa istəyirsən yıxım, qarnını təpikləyim? N.Vezirov. Zalış [Meşe-di Qasıma] bir badalaq atıb yıxdı və Qənbəri də çağırıb bunu təpikləməyə başladılar. çe-menzeminli.
Getmesi ve ya süretini artırması üçün ayaqları ile minik heyvanının yanlarını döyec-lemek. Kərbəlayı Qasım atı çəkdi yavığa və Qurbanəli bəy tez qalxdı atın üstünə və hey-vanı təpiklədi. C.Memmedquluzade. Şirəli qara madyanı təpiklədi. M.Hüseyn.