Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏPIKLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepiklenmek"denf.is.

TƏPIKLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Tepikle vurulmaq, tepikler altında qalmaq, ayaqlanmaq. Müha-ribə meydanında mərmər başlar əzilməkdə idi, qarınlar təpiklənməkdən ayran tuluğuna dön-müşdü. çemenzeminli.

TƏPIKLƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepikleşmek"den f.is.

TƏPIKLƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Bir-birini tepikle vurmaq, tepiklemek. Dayçalar təpikləşir.
[Uşaqların] bəziləri təpikləşir, bəziləri qoşa durub yüyürür, bəziləri isə
.yoldaşlarından geri qalırdılar. M.Hüseyn.

TƏPILMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepilmek^&#
den f.is.

TƏPILMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepilmek2"denf.is.

TƏPILMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax bellənmək. Meynəlik təpildi.
TƏPILMƏK
f. Soxulmaq, zorla girmek, dürtülmek, özünü soxmaq. Uşaq anasının qucağına təpildi.
[Sara] vaxsey, ciyərin yan-sın! Kişi bilər,
deyə, evə təpildi. Mir Celal. [Arvad] üstünə işıq düşən toyuq hininə təpildi. B.Bayramov.
məch. çetinlikle torbaya, yeşiye ve s.-ye qoyulmaq, basılmaq, dürtülmek, doldurulmaq. Təpilir bir yanda tumac xurcuna; Qənaət et-mirlər qaçaqlar buna. H.K.Sanılı.

TƏPIMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepimek"denf.is.

TƏPIMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. dan. Qurumaq, qupquru ol-maq, suyu çekilmek. Gülpərinin özü də susuz idi. Dili-dodağı təpimişdi. M.Hüseyn. Gecə külək əsdiyi üçün yol təpimiş sahə qurumuşdu. Ə.Veliyev.

TƏPINMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepinmek"den f.is.

TƏPINMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Acıqlanmaq, berk danla-maq, üstüne qışqırmaq; hede-qorxu gelmek. [Balaqardaş:] Rzaquluya elə təpinmişəm ki, qorxusundan evdən çölə çıxa bilməyir. N.Vezi-rov. Qardaş da bacısına təpinmək üçün onu yanladı. B.Bayramov.
üstüne cummaq, hücum etmek, hemle etmek, şığımaq. Nəbigil atlarını minib təpin-dilər qoşuna. "Qaçaq Nebi". Nərə çəkib təpi-nəndə soldata; Sel kimi axıdır qanı Dəli Alı. Aşıq Əlesger.

TƏPIŞDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepişdirmek"denf.is.

TƏPIŞDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f
Tepib doldurmaq, ba-sıb doldurmaq.
məc. Acgözlükle yemek, içeri ötürmek. Varis qarşısındakı soyuq şorbanı təpişdirər-kən qızı gözucu süzdü. A.Şaiq.

TƏPITMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Xalq tebabetinde: bede-
nin sınıq, çıxıq, ezik yerine qoyulan yağlı isti xemir parçası. Sınıq yerə təpitmə qoymaq.
[Mustafa bey:] Get, gədələrə deginən, bədə-ninə təpitmədən-zaddan salsınlar. Ə.Haq-verdiyev.
Xingal bişirmek üçün yayılıb doğranmış ve azacıq qurudulmuş xemir tikeleri. Yuxası nazik yayılmış, təpitməsi yaxşı hazırlanmış xingal sinidə buğlana-buğlana ortaya gəldi. Ə.Veliyev.

TƏPITMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tepitmek"den f.is.

TƏPITMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Od üzerinde ve ya günde azacıq qurutmaq. Xəmiri təpitmək. // ümu-miyyetle, qurutmaq.

TƏPMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax təpitmə
ci menada. [Cab-bar bey:] Əndamına təpmə qoymaqdan qol-larım az qalıbdır qurusun. N.Vezirov.

TƏPMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tüfeng, top ve s. odlu silahla-rın atılan zaman şiddetle geriye basması. To-pun təpməsi.
.Tüfəngaçıldı. Ozüm də təp-mənin şiddətindən kəlləmayallaq qayığın di-binə aşdım. M.Rzaquluzade.

TƏPMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şeyi başqa bir şeyin içe-risinde yerleşdirmek; soxmaq, salmaq. [Xır-daxanım:] Qırqovul başını kola təpər, dalın-dan xəbəri olmaz. N.Vezirov. Səttar xanın bu söhbətdən xoşlanmadığını hiss etdim, çünki daima bu kimi hallarda bığlarını burub, ucla-rını ağzına təpərdi. M.S.Ordubadi. // Gücle soxmaq, doldurmaq, yerleşdirmek, basmaq, qoymaq, dürtmek, dürtüşdürmek. Paltarları çamadana təpmək. Samanı kisəyə təpmək.
Hücum etmek, hemle etmek, şığımaq, üzerine atılmaq. [Pası] gecələr də adamları rahat buraxmır, çobanları oyadıb:
Sərvaxt olun, heyvana canavar təpər [deyerdi]. S.Re-himov.
Basmaq, tepmekle, tepiklemekle hazır-lamaq (keçe). Şah bu sözlərini qurtaran tək [keçeçiler] təsnifoxuya-oxuya keçə təpirlər. ü.Hacıbeyov.
dan. Tepik atmaq, tepiklemek. Danasını bir gün qoymazyanına; Bizim inək təki təpər, ağlarsan. M.V.Vidadi.
Atarken şiddetle geri itelemek, basmaq, ağzı geri qayıtmaq (odlu silahlar haqqında).
.Tüfəng Yaşarı elə təpdi ki, o, arxası üstə yerə yıxıldı. M.Rzaquluzade.
0 Başına at təpmək
bax baş. Dərisinə saman təpmək
bax dəri.

TƏPMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Bellemek. Gülşən elə cəld, elə sürətlə yer təpirdi ki, onun üz-gözündən tər axırdı. Ə.Veliyev.

TƏPTƏZƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Lap teze, tamamile teze, qedteze, heç işlenmemiş. Təptəzə köynək. Təptəzə ev.
Təptəzə, püstə rəngində "Pobe-da" maşını asfaltyolla süzürdü. Ə.Sadıq. Təp-təzə bir paltar geyib əyninə; Qovuşub yurdu-mun xoş səhərinə. N.Xezri.

TƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Xüsusi derialtı vezilerin ifraz etdiyi şeffaf maye. Maşında oturanların al-nından tər süzülürdü. M.İbrahimov. Arvad kişinin alnının dərin qırışlarına dolmuş soyuq təri sildi. B.Bayramov. □ Tər aparmaq (bas-maq)
çox işlemekden ve ya istiden çox ter-lemek. Bir anda Nisa xalanı tər apardı. Mir Celal. Tər vəzisi anat.
ter ifraz eden deri-altı vezi.
Daha yüksek temperaturu olan hava mü-hiti ile temas etdikde eşyaların üzerinde eme-le gelen yaşlıq.
0 Tər tökmək məc
1) bir şeyi elde etmek üçün çox çalışmaq, çapalamaq, çox elleşmek, çox zehmet çekmek; 2) məc. xecalet çekmek, utanmaq. Ona fikir verin, danışdıqca biz; Tər tökür, sıxılır, utanır hər an. B.Vahabzade. Alın təri
bax alın. Alın təri ilə qazanmaq
bax alın. Alın təri tökmək
bax alın.

TƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərfHele solmamış, teze, te-ravetli (gül, göyerti ve s. haqqında). Tər göy soğan. Tər bənövşə. Tər xiyar.
Aylı gecə, çay kənarı, suların səsi; Urəyimin məhəbbəti tər çiçəyimdir. N.Xezri. // məc. Cavan, teravetli. Hər bir şeyə həyat verən, hər bir şeyi tər və təzə qılan məhəbbətdir! F.Köçerli. [Nise xalanın] yaşı əllidən keçdiyi halda, necə olub da onun belə diri və tər qaldığına ilk görüşdə təəccüb edirdim. Qantemir.

TƏRANƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Mahnı, şerqi, neğme; aheng. Yayılıbdır ətrafa; Quşların təranəsi. M.Seyidzade. // Obrazlı teşbehlerde. Burda-dır şairin eşqi, ilhamı; Bu günün, sabahın öz təranəsi. H.Hüseynzade.

TƏRAVƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Tezelik, letafet, gözel-
lik. çiçəklərin artdı təravətləri; Fərəh verir qəlbə lətafətləri. A.Sehhet. Bahar bütün təra-vəti və gözəlliyi ilə [Umidin] gözləri qarşısın-da dayandı. B.Bayramov.
Temizlik, saflıq. Saf, səmimi, heç vaxt öz təravətini itirməyən, solmayan eşq nə gözəl-dir! Ə.Sadıq.
Serinlik, temizlik (hava haqqında). Bun-dan əlavə, ağaclardan
. təravət yayılırdı. H.Seyidbeyli.
Sağlamlıq, sağlam görünüş (esasen genc yaşlarda). Gənclik təravəti.
Əsmərin gənc-liyi, təravəti Məmmədbağıra oğlan uşağı qədər lazım idi. S.Hüseyn. Ana oğlunun təravət və gəncliyini bütün vücudu ilə duyurdu. İ.Əfen-diyev.
0 Təravət vermək
1) gözelleşdirmek, letafet vermek. Yazyağışı təbiətə təravət ve-rir.
Yayın günəşi, qışın şaxtası qızın yanaq-larına xoş bir qırmızılıq və təravət vermişdi. M.Rzaquluzade; 2) rövneq vermek, rövneq-lendirmek. [Xanım] rəngsiz dodaqlarını dili ilə isladıb, əsgimiş üzünə təravət vermək is-tədi. çemenzeminli. Təravətdən düşmək
1) tezeliyini, gözelliyini, terliyini, letafetini itirmek; solmaq, solğunlaşmaq. çöllərdəki yaşıl əkinlər lazımınca boy atmadan təravət-dən düşürdü. S.Hüseyn; 2) qocalmaq ve ya xestelenmek neticesinde sağlamlığını, güm-rahlığını, sağlam görünüşünü itirmek. Dilbə-rim yorulub səyahətindən; Düşübdür o keçən təravətindən. S.Vurğun.