Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏSDİQLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f Tesdiq etmek. Məclis-dəkilər də mehtər Murtuzun sözünü təsdiq-lədilər. "Koroğlu". Gülxan Gülşənin dedik-lərini təsdiqlədi. Ə.Veliyev.

TƏSDİQNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. tesdiq ve fars.
..name] Bir şeyin tesdiq edilmesi haqqında resmi kağız, sened.

TƏSƏDDÜQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Sedeqe verme; yox-sullara, dilençilere verilen pul ve s.; sede-qe. □ Təsəddüq etmək
sedeqe vermek.

TƏSƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Adeten gece başa qoyulan to-xunmuş ve ya parçadan tikilmiş papaq; araq-çın. Nə əynində arxalıq görürəm, nə başında naxışlı təsək. R.Rza.
.Sonanın atası başında təsək, gözlərində eynək olduğu halda.. məc-muələrdən cürbəcür məlumatlar oxuyardı. Ə.Əbülhesen.

TƏSƏLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Bir acını az da olsa unut-duracaq, derdi, qemi yüngülleşdirecek, teskin edecek söz, nesihet ve ya yaxşılıq; ovundur-ma, teskinlik. Bir təsəllidir sənə ol söz ki derlər var sübh. Füzuli. Bu təsəlli mənə bəsdir, olar asudə halım. A.Sehhet. □ Təsəlli vermək
derdine, qemine şerik olub onu sakitleşdir-mek, ürek-direk vermek, teskinlik vermek. Zərnigar dərdini deyib, başladı ağlamağa. Qarı qıza təsəlli verib, durub gəldi padşahın yanına. (Nağıl). Elə bil [Meşedibey] əlini Səli-min çiyninə qoyub təsəlli verirdi. M.Hüseyn. Təsəlli tapmaq
sakitleşmek, derdini unut-maq.
TƏSƏLLIVERIcI sif Teselli veren, tesel-liye sebeb olan; teskinedici. Təsəlliverici xəbər.

TƏSƏRRÜF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Yiyelenme, zebt etme.
Qenaetle işletme.

TƏSƏRRÜFAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
iqt. Her hansı bir ictimai quruluşun istehsal üsulu, istehsal mü-nasibetlerinin mecmusu. Kapitalist təsərrü-fatı. Natural təsərrüfat. Sadə əmtəə təsərrüfatı. Kapitalist təsərrüfat sistemi.
İstehsala xidmet eden, istehsalı teşkil eden, onun üçün olan her şey; iqtisadiyyat. Xalq təsərrüfatı.
İstehsalın her hansı bir sahesi, habele her hansı istehsal vahidi. Şəhər təsərrüfatı. Meşə təsərrüfatı.
Nəticədə kənd təsərrüfatı dağı-lır, kəndli torpağı buraxıb şəhərlərə qaçırdı. M.S.Ordubadi. // Her hansı istehsala ve ya istehsal vahidine aid olan avadanlıq, inventar, tikili ve s. Kolxoz təsərrüfatı. Yol təsərrüfatı. // Kend teserrüfatının, aletleri, istehsal vasi-teleri, ekin yerleri, heyvanları ve s. olan isteh-sal vahidi. Xırda kəndli təsərrüfatı.
Meişet ve ev ehtiyaclarını temin etmek üçün lazım olan vesaitin mecmusu. Tamaşa bütün ailəsini kənddən, təsərrüfatdan ayıra-raq stansiyaya, rayon mərkəzinə gətirmişdi. Ə.Əbülhesen. [Celalın atası]
.kiçik bir tə-sərrüfat düzəldə bilmişdi. S.Veliyev. // İda-rede, müessisede ve s.-de lazım olan şeyle-rin mecmusu. Təsərrüfat şöbəsi. Direktorun təsərrüfat üzrə müavini.
Təsərrüfat müdiri lampanı rəfdən götürüb ortalığa gətirdi və kibriti Rəhimə verdi. Ə.Sadıq.

TƏSƏRRÜFATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Senayenin, kend te-serrüfatının her hansı sahesinin teserrüfatına rehberlik eden adam. Təsərrüfatçı [Qedire] qırıq bir taxt göstərib dedi:
Hələlik ötüş!
Mir Celal.

TƏSƏRRÜFATÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Teserrüfatı yaxşı, qenaetle idare etme bacarığı.

TƏSƏRRÜFATSIZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Teserrüfatı idare ede bilmeme ve ya pis idare etme netice¬sinde emele gelen veziyyet, pozğunluq, qe-naetsizlik. Təsərrüfatsızlığa qarşı mübarizə.

TƏSƏVVÜF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] bax mistika.

TƏSƏVVÜR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Xeyala getirme, xe-yalen göz qabağına getirme. Ucsuz-bucaqsız bir meşə təsəvvür edin.
Xanım
. Qafqazın şəklini xəyalına gətirərək onu füsunkar bir ölkə kimi təsəvvür edirdi. çemenzeminli. // Xeyal, fikir. Sədrin təsəvvüründə arzu etdi-yi düz və ayna kimi yollar parıldamağa baş-ladı. S.Rehimov.
Bir şeyi, adamı fikrinde canlandırma, ze-hinde suret verme, bir fikirde olma. Mən bu işi başqa cür təsəvvür edirdim.
Bir şey, bir adam haqqında bilik, ümumi tanışlıq. Heç bir təsəvvürü yoxdur. Botanika-dan ümumi təsəvvürü var.
Fikir, xeyal, texeyyül. Tahirin gözləri dənizə baxır, amma təsəvvüründə yalnız və yalnız Lətifə dolanırdı. M.Hüseyn. Qəhrəma-nın təsəvvüründə iki ata, iki oğul canlanırdı. S.Rehimov.
fəls. psix. Olmuş hadiseni xeyalına getir-me, zehinde canlandırma. Təsəvvür prosesi. // Əvveller hiss orqanlarına tesir etmiş, indi ise bilavasite tesir etmeyen, lakin xeyalda eks olunan eşya ve hadiselerin konkret sureti.

TƏSHIH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Yazı ve s.-de sehvleri, nöqsanları düzeltme; düzeliş. □ Təshih et-mək
düzeliş aparmaq, düzeltmek. Firidun öz məqaləsini bir də oxudu,
. bəzi təshihlər etdi. M.İbrahimov.
köhn. Korrektura. İftadə mətbəə əmək-çisi idi. Təshihə baxar və arabir şeir də ya-zardı. çemenzeminli.

TƏSXIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əle keçirme, zebt etme.

TƏSIR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Əser etme ve bunun neti-cesinde emele gelen hal, elamet, iz. Təsir altında olmaq. Təsir altına düşmək. Günəş şüalarının bədənə xoş təsiri.
Küləyin təsirin-dən sonra ocağın qırağında oturmaq Giləyə o qədər xoş gəldi ki... Ə.Veliyev. □ Təsir etmək
1) eser etmek, tesiri olmaq, nüfuz etmek. Söz ona təsir etmir. Nə qədər dedik, tə-sir etmədi. Dərman yaxşı təsir etdi; 2) riqqet-lendirmek, kederlendirmek. Bu səs adama ağır təsir edir. Xəbər bizə çox təsir etdi.
Bu sözlər Göyüşə təsir etdi. Mir Celal.
..təsiri
bağışlamaq
bir şey haqqında bu ve ya başqa fikir oyatmaq, tesevvür yaratmaq.
Müeyyen bir enerjirıin, gücün, qüvvenin özünü büruze vermesi, göstermesi. Mexaniki təsir. Qüvvənin cismə təsiri.

TƏSİREDİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tesir eden, tesir gösteren, tesirli. Hüseyn çox mülayim və təsiredici səsi olan bu müəllimin danışıqlarına diqqətlə qu-laq asırdı. S.Rehimov.

TƏSİRLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tesirlenmek"den f.is.

TƏSİRLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f Tesir altına düşmek, bir şeyin tesirini hiss etmek. // Kederlenmek, doluxsunmaq, riqqete gelmek, müteessir ol-maq. Kişi daha da təsirləndi. Mir Celal.

TƏSİRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tesir eden, tesir gösteren, te-siri olan, tesiredici. Təsirli musiqi. Təsirli dər-man.
Xoş və təsirli bir səs meşəyə yayıldı. Ə.Sadıq. Mən bu təsirli musiqinin və nəğmə-nin hələ çox uzanmasını arzu edirdim. M.Rza-quluzade.
0 Təsirli feil qram.
vasiteli tamamlıq te-leb eden feil. "Yumaq" və "oxutmaq" təsirli feillərdir.

TƏSİRLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.: təsirlik hal qram.
ismin kimi, neyi (müeyyen tesirlik hal), bezen de kim, ne (qeyri-müeyyen tesirlik hal) sualla-rına cavab olan halı.

TƏSİRLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tesir etme; tesir qabiliy-yeti (gücü). Dərmanın təsirliliyi. Musiqinin təsirliliyi.

TƏSİRSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tesir etmeyen, tesir göster-meyen, heç bir tesiri olmayan, nüfuz etmeyen. Təsirsiz nitq.
0 Təsirsiz feil qram.
vasitesiz tamamlıq teleb eden feil. "Yuyunmaq" və "yatmaq" tə-sirsiz feillərdir.

TƏSİRSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tesir etmeme, nüfuz et-meme, heç bir tesiri olmama. Dərmanın təsir-sizliyi. Sözün təsirsizliyi.

TƏSİS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Əsasını, binasını, temelini qoyma; qurma, yaratma. □ Təsis etmək
esa-sını, temelini qoymaq, yaratmaq. O vaxtlar hökumət təsis edən məktəblərin proqramında xala xətrin qalmasın babətindən həftədə bir neçə saat [Azerbaycan] dili dərsi deyilirdi. C.Memmedquluzade. ƏHaqverdiyev aktyor C.Zeynalovla birlikdə daimi teatr cəmiyyəti təsis etməyə çalışmış, lakin münasib şərait ol¬madığından bir nəticə əldə edə bilməmişdir. C.Ceferov.

TƏSİSAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "tesis" söz. cemi] kit.
Qurulmuş, tesis edilmiş, yaradılmış mü-essiseler, idareler, qurğular.
Ictimai idare; ictimai quruluşun, nizam ve qaydanın bu ve ya başqa forması. Siyasi təsisat.