Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TƏŞVIQATÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Teşviqatla meşğul olan, teşviqat aparan adam (b ax təşviqat). Siyasi təşviqatçı. Təşviqatçıların seminarı.

TƏŞVIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Bir-birine eks hisslerin mübarizesinden doğan narahatlıq; telaş, he-yecan. [Bayram:] Ancaq elə ondan ötrü təş-vişdəyəm, ağa,.. birsevgilim var. M.F.Axund-zade. Ovçu təşviş içərisində gənc həkimə bax-dı. H.Seyidbeyli. □ Təşviş etmək (keçir-mək), təşvişə düşmək
narahat olmaq, te-laşa düşmek, heyecanlanmaq. [Almaz:] Ay ana, sən elə nahaq yerə belə təşvişə düşürsən. C.Cabbarlı. Mənzil alanların bu qədər təşviş keçirmələrinin əsas iki səbəbi vardı.. B.Bay-ramov. Təşvişə salmaq
narahat etmek, telaşa salmaq, heyecanlandırmaq. Getmişdi on günə, çıxdı on beşə; Neçin saldı məni belə təşvişə? Ə.Cavad.
Təşvişlə şeklinde zərf
narahatlıqla, heyecanla, telaşla. Yoxsullar soyuq və sərt Bakı qışını təşvişlə qarşılayırdılar. A.Şaiq. Seymur əlini [Teymurun] sağ əlinə toxun-durub təşvişlə soruşdu.. H.Seyidbeyli.

TƏŞVIŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Teşviş keçiren, narahat, heyecanlı; teşviş, telaş ifade eden. Təşvişli baxış.
Bəs buruq?
deyə, səhiyyə nazirinin bu sözlərdən sonra təşvişli səsi eşidildi. S.Rehimov. Gənc qadın təşvişli nəzərlərlə fo-toqrafa baxdı. S.Veliyev.

TƏTBIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Heyata keçirme, icra et-me, işe salma, fele keçirme. Elmi nailiyyətlə-rin istehsalata tətbiqi. Mütərəqqi iş üsulları-nın tətbiqi.
.Quluplanlarının tətbiqi üçün var qüvvəsini sərf edir.. çemenzeminli. □ Tətbiq etmək
heyata keçirmek, fele keçirmek, işletmek. [Mirzeyev] kursda oxu-duqlarını, öyrəndiklərini öz işinə tətbiq edir, planın artıqlamasilə yerinə yetirilməsində qa-zandığı bilikdən istifadə edirdi. Ə.Sadıq.

TƏTBIQI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.] Sırf praktiki ehemiyyeti olan, praktikada tetbiq olunan. Tətbiqi elmlər. Tətbiqi biliklər.
□ Tətbiqi sənət (incəsənət)
senetin ele sahesine deyilir ki, onun istehsal etdiyi meişet şeyleri eyni zamanda bedii eser hesab olunur.

TƏTƏBBÖ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Tedqiq etme, araş-dırma.
Mütalie, mütalie etmek.
Ardınca, arxasınca getmek.

TƏTIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Odlu silahların ateş açmaq üçün barmaqla geri çekilen manivelası. Avtomatın tətiyi. Tüfəngin tətiyi.
Ancaq tüfəng çox uzun və ağır olduğundan [Yaşarın] əli tətiyə zorla çatdı. M.Hüseyn. O cani tətiyi çəkmişdi, bəli; Güllə açılmışdı... o dəyməliydi. N.Xezri.

TƏTIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Işin kütlevi ve müteşek-kil suretde dayandırılması. Aprelin iyirmi doq-quzunda başlanan xırda tətillər iyulun ikisin-dən ümumi tətil şəklini aldı. M.S.Ordubadi. Fəhlələrin bir həftə əvvəl başlanmış tətili hələ də davam edirdi. M.Hüseyn.
Şagirdlerin istiraheti üçün tehsil mües-siselerinde, tehsilde fasile. Məktəblərdə yay tətili. Şagirdlər tətildədirlər.
Məktəb tətillə-rinə az qalmışdı. H.Seyidbeyli.

TƏTILÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tetilde iştirak eden adam (b a x tətil
ci menada). Tətilçilərdən bir çoxu öldürülüb, 800 nəfər də sürgün olunmuşdur.
M.S.Ordubadi.

TƏVAZÖ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] öz üstünlüklerini, me-ziyyetlerini göze çarpdırmağı, öz xidmetleri ile qürrelenmeyi sevmeme, şöhretperestlik-den, lovğalıqdan uzaq olma; sadelik. Yunis mexanikə baxıb ürəyində deyirdi:
Dostum, indi təvazö göstərərsən. Mir Celal.
TƏVAZöKARsif. [ər. tevazö vefars.
..kar] bax təvazölü. Təvazökar adam. Təvazökar alim.
Bütün mülahizələrdən Firidun belə nəticəyə gəldi ki, Şəmsiyyə xanımla gələcək əlaqələrində mümkün qədər təvazökar (z.) dolanmalıdır. M.İbrahimov.
TƏVAZöKARcASINA zərf Tevazökar-
lıqla, tevazökarlıq göstererek. Təvazökarca-sına cavab vermək.

TƏVAZÖKARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tevazökar adamın xasiyyeti; sadelik, tevazö.

TƏVAZÖLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. öz üstünlüyünü, meziy-yetlerini göze çarpdırmağı, öz xidmetleri ile qürrelenmeyi sevmeyen, şöhretperestlik-den, lovğalıqdan uzaq olan; özünü sade apa-ran. Təvazölü adam.

TƏVƏCCÖH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Reğbet (gösterme), güler üz (gösterme), yaxınlıq hiss etme (bi-rine). Camaatın təvəccöhü yavaş-yavaş mol-lalardan dönür. Ə.Haqverdiyev. □ Təvəccöh etmək klas.
nezer salmaq, diqqet vermek, fikir vermek. [Yusif Serrac:] Təəccüb edirəm bu dövlətə ki,
.paytaxtının rövnəqinə təvəccöh etmir. M.F.Axundzade. Təvəccöhünü qazan-maq
reğbetini qazanmaq, meylini, meheb-betini oyatmaq.

TƏVƏKKÜL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] din. Her şeyi Allaha buraxma, ondan kömek ve imdad gözleme, taleye bel bağlama. Usta Zeynal üçün yaşayı-şın mənası bir təvəkküldən ibarətdir. M.İbra-himov.

TƏVƏKKÜLÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Bextebext, mü-veffeqiyyetine ümid ederek, riske gederek.

TƏVƏQQE : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Xahiş, dilek. Sizdən təvəqqem budur ki...
[İskenderbeyov:] Siz¬dən bir təvəqqem vardır. H.Nezerli. Atasının təvəqqesinə görə Arzu qız öz yazdığı "Günə-şin tülusu" əsərini zərif barmaqları ilə pia-noda dilə gətirdi. S.Rehimov. □ Təvəqqe etmək
xahiş etmek. [Xedice:] Səndən [Naz-lıdan] təvəqqe edirəm ki, bu gün necə olsa Yusifə deyəsən, mənim yanıma gəlsin. N.Neri-manov. Bir axşam yığıncaqda Cəfərquludan təvəqqe etdilər ki, o da durub danışsın. Qan-temir.

TƏVƏQQEÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir şey xahiş etmek üçün birinin yanına gelen şexs.

TƏVƏLLÜD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Doğulma, anadan olma, dünyaya gelme, doğum. Hacı Nəsir
. oğlunun təvəllüdünü şadlıq edib, şəhərin fəqir-füqərasına pul və xörək payladı. S.S.Axun-dov. Təvəllüd tarixi heç bir yerdə qeyd edilmiş olmadığından [Rüstemin] yaşını doğru bilən yox idi. T.Ş.Simurq. □ Təvəllüd şəhadətna-məsi (kağızı)
doğum kağızı, tevellüdname. Realni məktəbin birinci sinfinə
12 yaşın-dan yuxarı şagirdlər qəbul edilməyirdi, buna görə də yaş göstərən təvəllüd şəhadətnaməsi tələb olunurdu. T.Ş.Simurq.

TƏVƏLLÜDNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. tevellüd ve fars.
...name] köhn. Bir şexsin anadan olma vaxtını ve yerini tesdiq eden resmi sened; tevellüd (yaş) şehadetnamesi (kağızı).
.Bir neçə gün bundan əqdəm şirvanlı Həsən bəy Əzizbəyov gedib Məhəmməd Ağanın yanına ki, öz oğ-luna təvəllüdnamə yazdırsın. "Mol. Nesr."

TƏYIN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Müeyyen etme, aydın-laşdırma. Zeynal şaşırdı. Nə [edeceyini] tə-yindən aciz kimi idi. S.Hüseyn. □ Təyin et-mək (eləmək)
1) müeyyen etmek, müey-yenleşdirmek, aydınlaşdırmaq, qerarlaşdır-maq. İndi Minayəyə hər şey aydındı, Mahmud onunla görüş təyin edirdi. M.Hüseyn; 2) her hansı bir vezifeye, işe qoymaq, müeyyen iş, vezife tapşırmaq. İdarəmizə yeni müdir təyin etdilər.
Mühəndis Sultanov isə cavan oğlanın dülgərlik məharətini görərək [Fermanı] dül-gər təyin etdi. Ə.Sadıq.
qram. Cümlede isimle ifade olunan üzv-lerin elametini; (neceliyini) bildiren ve "nece", "ne cür", "hansı" suallarından birine cavab olan ikincidereceli cümle üzvü.
0 Təyini-müqəddərat
öz müqedderatını özü teyin etme, özü istediyi kimi hell etme.

TƏYINAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. "teyin" söz. cemi] Kurs, mekteb ve s. qurtarmış mütexessisleri müey-yen yerlere işe teyin etme, gönderme.

TƏYINEDICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir şeyin esasını teşkil eden, şertlendiren.

TƏYINNAMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. teyin ve fars.
..name] Bir işe, vezifeye, yere teyin olunmaq haqqın-da sened. Səriyyə gəlib çıxmadısa da, Salam gözləmədi. Təyinnaməsini alıb yeni iş yerinə yola düşdü. Mir Celal. [Feride:] Siz yığışıb gedin, ana, mən təyinnaməmi alıb işə başla-yacağam. Ə.Memmedxanlı.

TƏYYARƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Müherriki ve hereket etmeyen qanadları olan havadan ağır uçucu aparat. Reaktiv təyyarə. Sərnişin təyyarəsi. Dördmotorlu təyyarə. Hərbi təyyarə.
Kərim göyə tərəf boylanır, buludlarda dolanan təy-yarələrə baxırdı. S.Rehimov.

TƏYYARƏÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Teyyare sürücüsü; pilot.