Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TİFİLLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Uşaqlıq.

TİFTİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Qoyunun, keçinin, devenin baharda qırxılan zerif ve yumşaq yunu. Yunu, tükü və tiftiyi qoyundan, keçidən, dəvədən, atdan, inəkdən və s. heyvanlardan alırlar. "Əmteeşünaslıq". // Hemin yundan toxun-muş. Camal əmi səliqə ilə
. üç cüt yun, bir cüt tiftik əlcək, beş cüt yun corab, bir yun başlıq, dörd dənə əl dəsmalı yeşiyə qabladı. Ə.Veliyev. Sol tərəfdəki ağ, bəzəkli uşaq [çar-payısının] toru cırıldadı, üstündəki tiftik adyal tərpəndi. Mir Celal.
Əl silmek üçün ip, lif topası. Əziz çəkici gətirdi və əllərini ucu cibindən bayıra çıxıb sallanmış yumşaq, çirkli tiftiklə sildi. Q.Ilkin.

TİFTİKLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tiftiklenmek"den f.is.

TİFTİKLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f Iplikleri, telleri bir-birinden ayrılmaq, sökülmek, tiftik-tiftik ol-maq, didilmek. Bu parça çox tez tiftiklənir.
- Süni ipək təbii ipəyə nisbətən qaba, çox parlaq, qoxulu, tez tiftiklənən (f.is.) və davam-sız olur, ancaq ucuz qiymətlidir. "Əmteeşü-naslıq".

TİFTİKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Tiftiyi olan, xovlu. [Neri-man] tiftikli ağ məhrəba ilə bərk-bərk quru-landıqdan sonra stulda əyləşdi. LƏfendiyev.

TİĞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
klas. Qılınc. // Obrazlı teş-behlerde. Qəmzə tiğin çəkdi, çaldı canımı; Bir cəllada döndü, aldı canımı. M.P.Vaqif. çək tiğini, gər var isə günahım; öldür, gərdən mənim, ixtiyar sənin. Q.Zakir.

TİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[holl. tyk, ing. tick] Döşeküzü, çexol ve s. tikmek üçün işledilen milemil qalın parça.

TİKAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Devetikanının, qızılgülün ve bezi başqa bitkilerin iyne kimi itiuclu hissesi. Ayağına tikan batmaq. Nar ağacının tikanı.
- Evi süpürəndə süpürgənin tikanı.. düşüb fər-şin üstünə və batıb qonağın yumşaq yerinə. C.Memmedquluzade. // Tikanlı kol, deveti-kanı. çəpərlərdən çıxan tikan kolları oynaya-oynaya gəlib yol çuxurlarında bənd alır. Mir Celal. Bu yerin on-on iki addımlığında iri bir tikan tayası var idi. M.Rzaquluzade. // Bir şeyin iti ucu, batan terefi. Məftilin tikanı.
Bezi heyvanların bedenini örten iyneler-
den her biri. Kirpinin tikanı.
Bax tıx. Balığın tikanı.
0 Tikan olub gözünə batmaq
görmek
istemediyi, zehlesi getdiyi bir şey, ya adam daima gözü qabağında olmaq. [Əlemdar:] An-caq düzü, bu Nikolay poqonları mənim gözü-mə tikan olub batır, bəy! S.Rehimov. Tikan üstündə oturan kimi
çox narahat halda, nigarançılıq içinde, iztirab çeke-çeke. Tikan üstündə oturmaq
çox narahat olmaq, nigarançılıq çekmek, iztirab içinde olmaq. (ürəyindən) tikan çıxarmaq
qisasını al-maq, evezini çıxmaq, üreyini soyutmaq. [Şireli:] Sağ ol, bala! Hamımızın ürəyindən tikan çıxartmısan. S.Rehman. TIKANCIQ is.
Balaca tikan, kiçik tikan.
Qızılgülün tikancığı. Əlinə tikancıq batmaq.
Balaca tıx, nazik tıx. Siyənək balığının tikancığı.

TIKANÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Keçmişde: tikan qırıb satmaq-la meşğul olan adam. Biri vardı, biri yoxdu, bir tikançı vardı. (Nağıl).

TIKANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif
Tikanı olan (bax tikan
ci menada). Tikanlı bitkilər.
Alağa
qə-rənfil, yovşana
reyhan; Tikanlı qanqala
gül desəm olmaz. Aşıq Şemşir. Aydın tikanlı kollar arasından çıxıb, sinədolusu rahat nəfəs aldı. H.Seyidbeyli.
üzerinde tikanlar olan. [Şeyda Feride-ye:] İndi bizim bağla sizin bağ arasında tikan-lı məftildən qara bir çəpər var. Ə.Memmed-xanlı.
məc. Qelbe, üreye toxunan; acı, ağır, ze-herli, qaba, kobud. Lakin Rüstəm kişi [Şirza-dın] gözlərində bu sözləri oxumadı; orada yalnız tikanlı bir ifadə gördü.. M.İbrahimov.
Tıxlı. Tikanlı balıq.

TIKANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
çoxlu tikan kolları bitmiş
yer, tikan kolluğu. Qaraatlılar da özlərini tikanlığa vurdular. "Koroğlu". Nəbi tikanlıq-da gedirmiş kimi yavaş-yavaş ağacın üstü ilə yeriməyə başladı. Ə.Abasov.
Yandırmaq ve ya başqa meqsed üçün yerden çıxarılmış tikanın saxlandığı yer. Ti-kanlıqdan tikan götürmək.

TIKANSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tikanı olmayan. [Orxan:] Bəllidir ki, olmaz tikansız qönçə. H.Cavid.
0 Tikansız balıq
heç bir kesi özünden incitmek, heç bir kese ne pislik, ne de yaxşı-lıq etmek istemeyen adam haqqında. Tikan-sız balığın biridir.

TIKANYARPAQ(LI) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yarpaqları tikan kimi, itiuclu olan. Tikanyarpaqlı otlar.

TIKDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tikdirmey&#
den f.is.

TIKDIRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tikdirmek2"den f.is.

TIKDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Başqasına bina ve s. tikme işi gördürmek. Ev tikdirmək.
[Sara bibi:] Rəhmətlik öz sağlığında tikdirdiyi töv-lədir. Qantemir. [Neriman:] Əşi, o boyda mə-dəniyyət sarayı tikdirmişik, qalıb ağzıbağlı.. İ.Əfendiyev.

TIKDIRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Sifarişle birine paltar ve s. tikme işi gördürmek. özünə palto tikdir-mək.
[Mirzağa] toy üçün özünəyenicə tikdir-diyi paltarını geymiş, özünün görünüşünü Cə-milənin xoşuna gələcək bir şəklə salmışdı. S.Hüseyn. Veys kiçik bacısına qanovuzdan tu-man, al faydan kofta tikdirmişdi. Ə.Əbülhesen.

TIKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Böyük bir şeyden sınmış, qop-muş, ayrılmış ve ya kesilmiş kiçik hisse, par-ça, qırıq. [Rövşen] salam-əleykəssalamdan sonra daşın bir balaca tikəsini ustaya verib dedi.
"Koroğlu". // Yeyilen şeyin bir hissesi. Pendir tikəsi.
[Musa kişi:] Arvad, sən allah, yadından çıxmasın, bu ətdən bir tikə də o Həsənəlinin yetimlərinə göndər, yazıqdırlar.. M.İbrahimov. // məc. Yaşamaq üçün vesait; yeyecek, yeyilecek şeyler. Tikəsini dostu ilə bölmək.
Düşmənin tikəsindən dostun şilləsi yaxşıdır. (Ata. sözü). İnsan gərək dayanıb-durmasın, yatıb vaxtını, gününü öldürməsin, çıxan tüstü, hazır tikə axtarmasın. S.Rehimov.
"Bir" sözü ile
bir tikə
1) bir az, bir zerre, bir qırıq, zerre qeder, qetiyyen, esla. Bacardıqca vermə yer beynində artıq yükə; Mənə bax, ay qız, mənə, dərd çəkmirəm bir tikə. S.Rüstem. Havada bir tikə də bulud, du-man və tüstü yox idi. M.İbrahimov; 2) balaca, kiçik, bambalaca. Bir tikə uşaq.
0 Tikə boğazından getmək
heyecandan, yorğunluqdan, hirsden ve s. hisslerden dolayı heç ne yeye bilmemek. Haram tikə
bax haram. ürəyi bir tikə olmaq
bax ürək. Yağlı tikə
bax yağlı
cü menada.

TIKƏ-PARÇA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax tikə-tikə. □ Tikə-parça eləmək
tike-tike elemek, ezib tök-mek. Küçələrdə ildırım kimi çaxıyan avto-mobillər axır vaxtlarda başlayıblar uşaqları əzib tikə-parça eləməyə. C.Memmedqulu-zade.

TIKƏ-TIKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Parça-parça, doğram-doğram, tike-parça. Kağızı tikə-tikə etmək.
- [Peri Cadu:] İtil gözümün qabağından. Bir də səni görsəm, tikə-tikə elərəm. Ə.Haqver-diyev. [Sultan bey:] öldürəcəyəm! Bu papaq mənə haram olsun ki, bir də arşınmalçı adı tutsan, tikə-tikə doğrayacağam. ü.Hacıbeyov.

TIKILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bina, tikinti; tikilmiş ev, bina ve s. Daş tikili (daşdan tikilmiş bina, ev və s. ).
- [Şeher] gözəl bir səhranın ortasında idi, yaxşı başıqübbəli məscidi, böyük karvansa-rası, müsafirxanası və qeyri tikililəri var idi. E.Sultanov. Maşının keçdiyi yerlərdə, onun arxasınca, uçurulan evlərin yerində indiki tikililərə bənzəməyən evlər tikilir. S.Hüseyn.

TIKILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Tikilmiş. Tikili paltar. Qoyun dərisindən tikili kürk.

TIKILIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tikilme, inşaat, tikinti; tikme işi. Məktəbin tikilişi.
İşçilər yığılıb, höku-mət sarayı tikili-şinə baxmağa getdilər. Mir
Celal.

TIKILIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Paltar ve s. tikme; tikme işi, tikme terzi; tikim. Paltarın tikilişi.

TIKILMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Tikmek1"den məch. Boş
yerlərdə indi çoxlu ev tikilmişdir.
Qoyuldu özüllər, boylandı tağlar; Tikildi divarlar, şu-mal dirəklər. M.Müşfiq. Mədəniyyət evi kən-din cənub qurtaracağında tikilmişdi. I.Əfen-diyev.