Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TOXTAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Dayanmaq, dözmek, se-bir etmek, duruxmaq; sakit olmaq, özünü sax-lamaq, özünü ele almaq. Sən bir toxta. Toxta görüm.
Gülsəhər bir az toxtadı. Ə.Veliyev. İsa burada toxtayıb, bir az təşvişlə arvadı Güllüyə baxdı ki, bunun da səbəbi vardı. Ə.Əbülhesen. // Dayanmaq, kesilmek, sakit-leşmek (ağrı haqqında). Dişin ağrısı bir az toxtadı.
Bir yere gelib çatmaq, yetişmek, çatıb dayanmaq. Biz gəlib kənddə toxtadıq.

TOXTATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxtatmaq"dan f.is.

TOXTATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Sakit etmek, rahat etmek, toxtaq vermek. Miraxur özünü toxtatmaq üçün çubuğa bir qullab vurdu. çemenzeminli. Ge-cənin sərinliyi sinəsinə dolub [Xanperini] tox-tadırdı. Ə.Veliyev.

TOXUCU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Dezgahda parça ve s. toxu-yan fehle, usta. Alimlər də, toxucular da bu fikirdədirlər ki, Əzizin tapdığı və təcrübə üçün əkdiyi toxumun böyük gələcəyi vardır. Ə.Veli-yev. // Sif. menasında. Toxucu qızlar.
B ax toxuculuq
ci menada. Bakıda iş-çilər tətil etmişlər, toxucu fabriki tətilçilərin əlindədir. H.Nezerli. Toxucu karxanaları bağ-lanır, darvazalar tez-tez açılıb-örtülürdü. Ə.Əbülhesen.

TOXUCULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Yüngül senayenin par-ça toxumaqla meşğul olan sahesi. Toxuculuq fabriki.
Toxucunun seneti, peşesi, işi. Toxuculuq kursu.

TOXUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Ali bitkilerin adeten mayalanmadan sonra inkişaf eden ve maya ile qabıqdan ibaret olan rüşeymi; tum. Keşniş toxumu.
Şair ilə Afaq ləklərə çiçək, yonca toxumu səpib, çəpər boyu cavan ağaclar əkdi-lər. Ə.Memmedxanlı. Gülqönçə toxumları yığmaq istəyir. H.Seyidbeyli. // Bitkilerin ye-mek üçün ve ya başqa meqsedlerle istifade olunan rüşeymi (tumu). Şirli bardaqlarda içi-nə reyhan toxumu salınmış şərbətlər qoyuldu. çemenzeminli.
Əkmek üçün ayrılmış den. Əla toxum cinsi.
Kiminin öküzü, çoxunun toxumu, bəzi-lərinin də cütü yox idi. Ə.Veliyev.
fiziol. Sperma, döl. Merinos qoyunun toxumu. // Nesil, soy, döl.
0 Toxumu (toxumunuz) kəsilsin! (yer üzərindən götürülsün!)
qarğış ifadesi. [Hacı Qara:] Səni lənətə gələsən arvad, toxu-munuz yer üzündən götürülsün! M.F.Axund-zade.

TOXUMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxumaq"dan f.is. Toxumanı davam etdirmək üçün ip sol əlin şəhadət bar-mağı üzərində eyni qaydada saxlanılır.
is. Toxunmuş arşınmalı, parça. Ipek to-xuma. Dekorativ toxuma.
is. biol. Bir-birile bağlı olan ve orqanizm-de eyni vezifeleri gören eynicinsli hüceyre qrupu. Əzələ toxuması. Birləşdirici toxuma.

TOXUMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Uzununa (eriş) ve enine (arğac) sapları bir-birinin arasından keçir-mekle parça, xalça ve s. hazırlamaq. Mahud toxumaq. çit toxumaq.
Mürgüləyir nənəm taxıb çeşməyi; Düşür yerə toxuduğu əlcəyi. A.Sehhet. [Sarıköynek] çox vaxt həyətdə otu-rub həsir toxuyardı. S.Hüseyn. // Eyni üsulla parça üzerinde naxış, şekil hörmek. Təkəlduz toxumaq. Buta toxumaq.
Hörmek. Ağabəyim bütün günü
. rəngin xəzəldən çələng toxuyur, dayəsinə min bir sual verirdi. çemenzeminli. çələng toxuma-ğa, gül var, çiçək var. N.Xezri.
"özünü" sözü ile
b ax vurmaq
ci menada. Fatma qırğı kimi özünü təndirə to-xuyur, kəhrəba kimi sarı çörəkləri əlində çı-xarıb, buğlana-buğlana süfrənin üstünə atır-
dı. Mir Celal.
məc. dan. Uydurmaq, özünden quraşdır-
maq. Yalan toxumaq.

TOXUMCUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxum"dan kiç. Tumcuq.

TOXUMÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Toxumçuluq mütexessisi.

TOXUMÇULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bitkiçiliyin, toxum-çuluq bitkiler yetişdirmek ve cins toxumlar almaqla meşğul olan sahesi. Toxumçuluq sov-xozu. Toxumçuluq təcrübə stansiyası.
Toxumçunun işi, peşesi, ixtisası. Toxum-çuluqla məşğul olmaq.

TOXUMLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxumlamaq"dan f.is.

TOXUMLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Toxum emele gel-mek, toxumu yetişmek. Kələm toxumladı.
dan. Toxum sepmek. Ləkləri toxumla-maq.

TOXUMLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Toxum kimi ekilmek üçün ayrılmış den; tumluq. Mirzə Valeh ar-padan
. ayırıb, gələcək toxumluq üçün sax-ladı. S.Rehimov. Səriyyə isə buğdaları yox-layıb, gələn il üçün toxumluq ayırırdı. M.Hüseyn. // Sif. menasında. Əkmək üçün yararlı, əkilmək üçün ayrılmış; tumluq. To-xumluq qarğıdalı. // Toxum almaq üçün ekil-miş sahe.
.Tarla və bostanların toxumluqları belə çalınmışdı. çemenzeminli.
fiziol. Erkek cinsiyyet vezisi. Erkəklərin toxumluq adlanan çoxalma üzvləri də qoşa olur. Toxumluqlar içərisində spermatozoid adlanan toxum hüceyrələri əmələ gəlir. "Zoologiya". // bot. çiçeyin toxum emele gelen hissesi. çiçəyin toxumluğu yuxarıda çox vaxt 3 yuvalı, bəzi hallarda isə 4 və ya 6 yuvalı olur. "çay bitkisi".

TOXUMSƏPƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Toxum sepmeye mex-sus (maşın); elle toxum sepen (adam). [Malik] yaxın günlərdə kolxozun bir traktor və iki toxumsəpən maşın alacağını bildirdikdə isə hamı "çox sağ ol, çox sağ ol!"
deyib se- vindi. M.Ibrahimov. // Is. menasında. Toxum-sepen maşın. Toxumsəpənləri təmir edirlər. M.Ibrahimov.

TOXUNAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. ve sif. riyaz. Əyri xetle bir ümumi nöqtesi olan, lakin onunla kesişme-yen (düz xett). çevrəyə toxunan çəkmək.

TOXUNDURMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxundurmaq"dan f.is.

TOXUNDURMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Toxunmasına sebeb olmaq; deydirmek. Iki şeyi bir-birinə toxun-durmaq. Əlini topa toxundurmaq.

TOXUNMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxunmaq^&#
dan f.is.

TOXUNMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxunmaq2"dan f.is.
sif Toxunmuş, trikotaj. Toxunma məmu-lat.

TOXUNMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Əl ve ya bedenin başqa bir üzvü ile bir şeye deymek, temas etmek, elini vurmaq. [Vaqif] qeyri-ixtiyari olaraq əlinipəncərəyə tərəf hərləyəndə güldana to-xunub saldı. çemenzeminli. Diyar kişi dirsəyi ilə arvadına toxunub pıçıldadı... Ə.Memmed-xanlı.
Əl vurmaq, qarışdırmaq, deymek. Mənim şeylərimə toxunma! Bu kitablara kim toxu-nub? Heç kəs bu kağızlara toxunmasın.
məc. üstünde öteri dayanmaq, behs et-mek, danışmaq.
məc. Pis tesir etmek, tehqir etmek, kön-lüne deymek, sataşmaq. Könlünə toxunmaq.

- Qismət olsa, bundan belə yazmaram; To-xunarsa sözüm elə, yazmaram. M.Ə.Sabir. Bu sual şəfqət bacısına toxundu. Ə.Sadıq. // məc. Inkar şeklinde: toxunmamaq
el deymemek, işi olmamaq, deymemek, deyib-dolaşmamaq, sataşmamaq. Mənə toxunma!
-
.Anatoli işarə etdi ki, [faşiste] toxunma-sınlar, çünki əsas plan pozula bilər. S.Veli-yev. Bu eybəcər quşa kimsə toxunmaz; Səsin-dən, özündən həzz alaq deyə. B.Vahabzade.
məc. Aidiyyeti olmaq, elaqesi olmaq,
dexli olmaq. Bu məsələ mənə toxunmur.

çingiz
. müsəlman "zemlyaçestvo"sunun
sədri olduğu üçün bu şikayətlər ən əvvəl ona
toxunurdu. çemenzeminli.

TOXUNMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toxumaq"dan məch Parça toxunmaq. Əlcək toxunmaq. Xalça toxunmaq.
- [Necefalının] əynində güzəmdən toxunmuş (f.sif.) şalvardan, çit köynəkdən başqa heç nə yox idi. B.Bayramov.

TOXUNMUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Toxunmaqla hazırlan-
mış. Toxunmuş jaket.

TOXUNULMAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Vaxtı çatana qeder qorunub saxlanılmalı olan, istifade olunma-yan, serf olunmayan, işlenmeyen. Toxunul-maz ehtiyat. Toxunulmaz fond. // məc. Heç kesin toxunmağa, qesd etmeye, pozmağa ixti-yarı olmayan. Elə bil [Hemişeyevin] toxunul-maz hörmətinə zədə dəymişdi. B.Bayramov.
Birinin toxunmasından, qesdinden qanu-nen qorunan, qanunun himayesi altında olan. Toxunulmaz şəxsiyyət.

TOXUNULMAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Toxunulmaz şexs,
ya şeyin halı. Diplomatik toxunulmazlıq.