Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

TOPUQLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif: topuqlu başmaq köhn.
uzunboğaz ayaqqabı, boğazlı çekme. [Sara xanım:] Bəlkə sən qurşağa, topuqlu başmağa, yun papağa, büzməli arxalığa etiraz edəcək-sən. Qantemir.

TOPUŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax toppuş. Cavan ana yenə də qırmızıpaltarlı, qıvrımsaçlı, topuş qızını atıb-tutur,
.uşağı güldürür, danışdırırdı. S.Rehimov.

TOR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Balıq, quş ve s. tutmaq üçün ip-den çarpaz toxunaraq beraber mesafelerde düyünle berkidilmiş alet. Balıq toru.
Sa-hibi tor götürüb dənizə gedəndə [çupçik] də sümsünə-sümsünə yortardı. Mir Celal. Mən yaralı göyərçini tordan çıxarıb [Eldara] uzat-dım. M.Rzaquluzade.
çarpaz toxunmuş ip, meftil ve s. ibaret müxtelif levazimat. çarpayının toru. Futbol toru.
dan. Içine erzaq, xırda şey ve s. qoyub aparmaq üçün ipden ve s.-den toxunmuş zenbil, çanta, kise. Ipək tor. Şeyləri tora qoy-maq.
[Göyerçini] diri saxlamaq niyyətilə üsulluca tor çantaya salıb Eldarın yanına qayıtdım. M.Rzaquluzade.
Seyrek toxunmuş köynek, baş yaylığı, perde ve s. Sona da indi dönüb bayaqkı ye- rində dayanmış, başından siyrilib çiyninə dü-şən ağ torunun ipək saçaqları ilə oynayırdı. Ə.Əbülhesen. // Tordan hazırlanmış, tor şek-linde olan. Tor köynək. Tor layka.
Pəncərə-lərdən tor pərdələr sallanırdı. S.Rehimov.
Hörümçeyin ifraz etdiyi yapışqanlı şire-
den emele gelen çarpaşıq nazik teller. Hö-
rümçək toru.
məc. Hiyle, kelek, tedbir, qurğu.
0 Tor gənəciyi zool.
bax çor. Tor gənə-
ciyi, pambıq mənənəsi, pambıq qurdu tarla-ların məhsuldarlığını xeyli aşağı salır. Tor qurmaq
1) quş, balıq ve s. tutmaq üçün tor quraşdırmaq ve ya suya salmaq. Ovçu bərədə durub; Bərə üstə tor qurub. (Bayatı); 2) məc. hiyle qurmaq, qurğu qurmaq, kelek düzelt-mek. [Əbdül:] Indi [Gülnise] istəyir ki, yazıq Sara üçün tor qurub, öz qızı Pərini Bəhrama versin. C.Cabbarlı. Tora düşmək
aldanaraq pis işe qoşulmaq, keleye düşmek, hiyleye uymaq, teleye düşmek. Son zaman Rüstəm kişi oğlunun tora düşməsindən, pis bir günah işləməsindən qorxurdu. M.Ibrahimov. Amma Göyçək bir gün tora düşəcəyindən qorxurdu. Ə.Əbülhesen. Tora salmaq
hiyle gelmek, kelek gelmek, teleye salmaq. [Tehrani Ehti-şamiye:] Bəlkə sən məni tora salmaq istə-yirsən, Sərhəng? Ə.Memmedxanlı.

TORAĞAY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Əsasen sehralarda ve çemenliklerde yaşayan serçekimiler deste-sinden oxuyan quş. Qəhqəhə başladı qızıl-göz kəklik; Torağay oxudu qalxa-qalxa dik.
H.K.Sanılı.

TORAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Seher hava işıqlanan ve ya axşam hava qaralmağa başlayan vaxt; alaqa-ranlıq. Axşam toranı.
[Kazım] səhər tora-nında meşəyə girdi. M.Ibrahimov. □ Toran çağı (vaxtı)
seher havanın hele işıqlanma-dığı ve ya axşam hele qaranlıq düşmediyi vaxt; alaqaranlıq. Toran çağı bir zorba kişi asta-asta o evə gedir. S.Rehimov. Toran qovuşmaq (qarışmaq, düşmək, çökmək)
bax toranlaşmaq
ci menada. [Nazlı Ağabeyime:] Daha toran qovuşur, evə gedək. çemenzeminli. Toran qarışıb duman çökəndə Hümmət evinin dalına hərlənib Qarakişini səslədi. B.Bayramov.
məc. Qaranlıq, duman. Neçin gözlərində aləm torandır; Yoxsa əcəl gəlir, axır zaman-
dır? M.Rahim.

TORANLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Toranlaşmaq"dan f.is.

TORANLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Axşamüstü hava qa-ralmağa, qaranlıq düşmeye başlamaq, toran qovuşmaq (düşmek, çekmek).
məc. Gözü qaralmaq, gözleri dumanlan-maq. Hüseyn ağlaşma səsini eşidərək toran-laşan (f.is.) və yaşla dolan gözlərini silib so-ruşdu. S.Rehman.

TORANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Toran vaxtı (b ax toran
ci menada). Səhər toranlığı.
[Ağasefer] axşam toranlığında çox qəribə görünən, al-yaşıl ipək geyimli arvadlara sarı baxıb, Həm-zənin arvadı Əminə xanımı işarə ilə yanına çağırmaq istədi. Ə.Əbülhesen. Hürküdür to-ranlığı; Gülərüzlü günəşin; Odlu qızıl şöləsi. I.Seferli. □ Toranlıq qovuşmaq (düşmək, çökmək)
bax toranlaşmaq
ci menada. Bayıra isə yavaş-yavaş axşam toranlığı çökür. Ə.Əbülhesen.

TORBA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Balaca kise. [Gülnise:] Ana, düyü torbası haradadır? Ə.Haqverdiyev. [Qehreman:] Ozümü pulemyot qoyulan, tor-paq doldurulmuş torbanın arxasına yıxdım. H.Nezerli. // Minik ve ya yük heyvanını da-yanacaqlarda yemlemek üçün içine yem tö-külüb boynundan asılan kiçik kise. At elin, torba əmanət, bizim daha nəyimiz var? (Ata. sözü). Cəmil arpanı xəlbirləyib, atların torba-sına tökdü, torbaları atların başına keçirtdi. Ə.Veliyev.
dan. Torba tutan qeder şeyin ağırlığı. Bu sözlərdən sonra Camal əmi səliqə ilə
. bir tor-ba qovurğa, bir torba iydə yeşiyə qabladı. Ə.Veliyev.
Bedenin bu ve ya başqa bir yerinde içi-ne irin, su, hava ve s. yığılmış sallaq şiş, ur, tuluq.
0 Boynuna torba salmaq
dilençilik et-mek, dilenmek. Axırda tamahkar qarı boynu-na torba salıb şəhərə yollandı. S.Rehimov.

TORBACIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik torba, balaca torba; kisecik.

TORBALAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Torbalamaq"dan f.is.
TORBALAMAQf. Dayanacaqlarda yemle-mek üçün minik ve ya yük heyvanının başına torba salmaq. Atı torbalamaq.

TORBALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Torbası olan, kiseli; elinde torba, kise olduğu halda. Biləklər çirməkli, döşlər önlüklü; Hamısı torbalı, hamısı yüklü. S.Vurğun.

TORÇU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Torla balıq tutan adam. Bir tor-çu vardı, həmişə dəryadan balıq tutardı. (Na- ğıl).

TORÇULUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Torçunun işi, peşesi; ba-lıqçılıq.

TOREADOR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [isp.] Korridada öküz dö-yüşünün iştirakçısı.

TORF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[alm.] çürümüş bataqlıq bitkileri qalıqlarından emele gelen berk kütle (yana-caq, gübre kimi ve müxtelif texniki meqsed-lerle istifade olunur). Torf çıxarmaq.

TORFLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif Torf olan. Torflu sahə. // Ter-kibinde torf olan. Torflu torpaq. Torflu gübrə.

TORFLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Torf yatağı, torflu bataqlıq, torflu yer. Torfluqdan istifadə etmək.

TORI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ing.] İngilterede mühafizekar si-yasi partiya.

TORIT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qara, qırmızımtıl, qonur rengli mineral.

TORLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Torlamaq"dan f.is.

TORLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Tor çekmek, tor vurmaq, torla qapamaq. Pəncərəni torlamaq.

TORLANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Torlanmaq"dan f.is.

TORLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Tor çekilmek, torla örtülmek. Pəncərələr torlanmışdır.

TORLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Tor çekilmiş, torla örtülmüş, tor perde asılmış. Torlu pəncərə.
Tordan düzeldilmiş, tor çekilmiş, yaxud tor kimi materialdan düzeldilmiş, tor şek-linde olan. Torlu hasarın hündürlüyü ən azı 180 sm olmalıdır.
0 Torlu qişa anat.
göz almasının daxili sethini örten, işığa çox hessas qişa. Torlu qi-şada görmə sinirinin ucları yerləşir.