Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

AGENT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
Bir idare ve ya mües-sisenin tapşırığı ve ya vekaleti ile iş gören adam, müvekkil. Ticarət agenti. Maliyyə şöbəsi agenti. Abunə toplayan agent.
Casus. çar xə/iyyəsi agentləri. Düşmən agenti.
.çar agentinə və bir casusa yara-şan si/ətləri bunun məsum və səmimi çöh-rəsinə yaxa bilmirdim. M.S.Ordubadi. Agentlər qayığı Qaraşəhər körpüsündə gözləyirmişlər. A.Şaiq.

AGENTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Merkezi bir idare ve ya müessisenin yerlerde olan şöbesi, nümayen-deliyi, müvekkilliyi. Dövlət bankı agentliyi. Sığorta idarəsi agentliyi.
Qezetler üçün melumat toplamaqla meşğul olan idare. Teleqra/ agentliyi (öz müxbirleri vasitesile qezetlere teleqraf xe-berleri veren idare).

AGENTÜRA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.]
Bir müessise, idare ve ya teşkilatın agentleri.
Xarici hökumetlerin casus ve diver-santları. // Casuslar; casusluq.

AGƏH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

klas. bax agah.

AG : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qar, süd, tabaşir rengli (qara eksi). Ağ saç. Ağ köpük.
Sona gülümsü-nüb, ağ əlləri ilə Bahadırın əlindən tutub çəkdi. N.Nerimanov.
sifi. Temiz, yazılmamış. Ağ kağız. Ağ də/tər.
is. Gözün buynuz tebeqesinde emele gelen ağımtıl leke (xestelik). Gözünə ağ gəlmək.
sifi. ve is. Gümüş, yaxud ağ metaldan kesilmiş (pul). Ağpul.
Bir cibimdə əsgina-sım, bir cibimdə ağ manat; Olsun, olsun, qoy çox olsun böylə ləzzətli həyat. M.Ə.Sabir.
si/. məc. tar. Sovet hökumeti eleyhine mübarize etmiş, eksinqilabçı, ağqvardiyaçı menasında. Ağ qvardiya. Ağ zabit. Ağ qoşunlar. // İs. menasında cem şeklinde: AüLAR
ağqvardiyaçılar, eksinqilabçılar.
İs. menasında cem şeklinde: AüLAR
- qaralardan ferqli olaraq, açıq rengli damalar, ya şahmat fiqurları.
İs. menasında cem şeklinde: AüLAR
- ağ irqe mensub olanlar, avropalılar.
sifi. məc. dan. İfrat, mübaliğeli, açıqdan-
açığa menasında. Ağ yalan. Ağ böhtan.
- [Əhmed:] Axırda bircə də/ə dedim ki, qardaş, bu ağ yalanı nə üçün deyirsən? Ə.Haqverdiyev. Yalandır! Ağ yalan! Qara bir hiylədir. R.Rza.
0 Ağ düşmək
ağ lekeler düşmek, ağar-mağa başlamaq, çallaşmağa başlamaq (saç, saqqal). Gündə yüz gəz düşə aşü/təlik əhval içinə; Qorxum oldur ki, sabah ağ düşə saq-qal içinə. M.P.Vaqif. Ağ eləmək
heddini aşmaq, ifrata varmaq. [Zaman:] Lap bir belə ağ eləmək olmaz ki! Ə.Haqverdiyev. [Heybet:] Canım, bu Xəlil daha lap ağ elədi ki... Bəlkə acığından eləyir?.. M.Hüseyn. Ağ gecə(lər)
şimalda işıq geceler. [İlyas] qələmi barmaqları arasında bərk sıxaraq, sərin şimal axşamının, başlanmaqda olan ağ gecənin alatoran işığında yazırdı. Mir
Celal. Ağ gün məc.
xoşbextlik, seadet. Ağ gün ağardar, qara gün qaraldar. (Ata. sözü). Xalın qaradı, zül/ qara, gözlərin qara; Bir ağ gün görərmi olan mübtəla sana? S.Ə.Şirvani. Ağ gün ağlamaq
xoşbextlik axtarmaq, seadet arzulamaq. [Ferhad:] Mə-nim xeyirxahlarım mənə gəlin gətiriblər, mənə ağ gün ağlayıblar. Ə.Haqverdiyev. Ata oğluna bir ağ gün ağlamaq istəyirdi. S.Rehimov. Ağ günə çıxmaq
xoşbext olmaq, xoşbext heyat keçirmek, ehtiyacdan qurtarmaq. [Ağabeyim qızına:] Sən elə bilir-sən, ərə gedən ağ günə çıxar?.. çemenze-minli. Ağ kömür
su-elektrik stansiya-larında elektrik enerjisine çevrilen çay sularının hereket qüvvesi. Ağa ağ, qaraya qara demək
düzünü demek, heqiqeti olduğu kimi demek. [Rüstem:] O kişi ağa ağ, qaraya qara deyən idi. S.Rehimov. Ağı qaradan seçməmək
yaxşını yamandan ayıra bilmemek. Mehri-rüxsarını dil mahi-səmadan seçməz; Etibarı yox onun ağı qaradan seçməz. S.Ə.Şirvani. Ağına-bozuna baxmamaq
yaxşı-yamamna baxmamaq, ayırd etmemek, heç bir şeyi nezere alma-maq, heç bir şeyle hesablaşmamaq; nece geldi, ucdantutma. Budu xahişləri kim, bax-mayıb ağı-bozuna; Eyləyim həcv tamam bəyü gədavü xani. Q.Zakir. Bu səbəbdən [Bülend] dərhal ağına-bozuna baxmaya-raq,
. nimdər üstündə oturub yastığa söy-kəndi. Ə.Əbülhesen.

AG : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Ağ rengli bez ve s. parça. Köy-nəklik ağ. Mələ/əlik ağ. Ağdan tikilmiş köy-nək. Bir top ağ.
Gün əyiləndə Ağcagilin darvazasından üzünə nimdaş bir ağ çəkilmiş uşaq tabutu çıxardılar. Mir Celal.
dan. Kefen.

AG : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tor. Dağ maralı kimi sərsəm gəzən yar; Axır rast gələrsən sən ağa qarşı. Aşıq Feteli.

AG : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.]: ağ olmaq, üzünə ağ olmaq

itaet etmemek, söz qaytarmaq, tabe olma-maq. [Gülsenem:] Atamı da, xanın üzünə ağ olduğuna görə üç gün bundan qabaq boğa-zından asdılar. Ə.Haqverdiyev. Tövbə... Ey mollanümalar, sizə ağ olmağıma; çox təəs-sü/ edirəm sizdən uzaq olmağıma. C.Cabbarlı. Böyüyə ağ olanın gözünə ağ düşər,
deyə
Quliyev də atalar sözü ilə cavab verdi.
Ə.Sadıq.

AGA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn.
Hakim, istismarçı sinif-lere mensub adam; mülkedar, bey, zadegan. [Kendli:] Biz ata-babadan ağa qulluğunda oturmağa adət etməmişik. Ə.Haqverdiyev.
Keçmişde seyidlere, ruhanilere verilen leqeb. // Keçmişde ziyalılara müraciet eder-ken söylenilirdi; cenab. // Keçmişde menseb sahiblerine, yaxud yaşlı ve hörmetli adam-lara verilen leqeb (bezi adamların adlarının evveline, ya axırına elave olunardı). Novruz Bahadırı qəmgin görüb dedi:
Ağa, nə üçün fiikir edirsən? Yoxsa qaçaqlardan qor-xursan? N.Nerimanov. [İskender:] Doğru deyir ağa, onlar heç vaxt özlərini bu ağzı-birə salmazlar. N.Vezirov. [Necef bey:] Ağa Imamverdi, hirsini bas, mən ona qulaq-burması verərəm. Ə.Haqverdiyev. // dan. Keçmişde uşaqlar atalarına deyerdiler.
Sahib, sahibkar, yiye, hakim. Bu yer-lərin ağası zəhmətkeşlərdir.
Insan bütün varlığın ağasıdır, hakimidir. M.İbrahimov.
si/. Hakim, üstün. Portuqaliyalılar
Anqolanı işğal etdikləri ilk gündən
. ağa dil
və məhkum dil siyasətini dar ağacı və qılınc-
larla həyata keçirməyə başladılar. R.Rza.

AGABACI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. məh. Böyük qardaş, dayı ve başqa qohumların arvadlarına hör-met üçün verilen ad.

AGAC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Budaqları ve berk gövdesi olan çoxillik bitki. Armud ağacı. Qoz ağacı. Ağac əkmək. Qollu-budaqlı ağac.
Ağac bar gətirdikcə başını aşağı dikər. (Ata. sözü). // Oduncaq.
Ağacdan hazırlanan tir, direk, taxta, şalban ve s. Tikinti üçün xeyli ağac gətiril-mişdir. Ağac ehtiyatı.
Əle götürülen esa. Ə/sus, qocaldım, ağacım düşdü əlimdən; Səd hey/ cavanlıq. M.Ə.Sabir.
.Ay-vay eləyə-eləyə və öskürə-öskürə rəngi qaçmış bir kişi əlindəki ağaca söykənə-söykənə girir içəri. C.Memmed-quluzade. // Deyenek, çomaq. Ağacla vurmaq. □ Əl ağacı
yeriyerken direnmek üçün elde tutulan ağac; esa.
köhn. Texminen
7 kilometre beraber uzunluq ölçüsü.
.Kənd ilə pələngin arası təxminən bir ağac olardı. A.Şaiq.
0 Ağaca dönmək
1) berkimek, quru-maq, sertleşmek; 2) hereketsiz hala gel-mek, hissizleşmek, hissini itirmek. Ağac-ağaca qoymaq (gəlmək)
dalaşmaq, dava elemek. Ata oğul ilə, qardaş qardaş ilə köç-mək üstündə ağac-ağaca qoyar və çəki-şərdi. S.Rehimov. Uruq ağacı
b a x uruq.

AGACAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Ataya, yaxud böyüye hörmet ve nevazişle müraciet. Odur ki, Qur-ban həmişə /ürsət tapanda deyirdi ki, ağacan, qurban olum, belə işləri eləmə. İ.Musabeyov.

AGACATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn.
Əl ağacı kimi bir ağacla oynanılan oyun adı.
Keçmişde qoyun satdıqda, seçme olma-sın deye, sürünün içine ağac atıb, onun bir hissesini ayırma.

AGACAYAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. məh.
Ayaqlarına qarmaqlı ağaclar taxıb gezen oyunbaz.
Qılçası olmadığı üçün ağacdan qayrıl-
mış süni ayaqla gezen adam; axsaq.
məc. Uzundraz adam.
zool. Su kenarında yaşayan uzunayaq
bir quş.

AGACDEŞƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

AGACDƏLƏN is. zool. Ağac koğuşlarındakı cücülerle qidalanan uzun, sert dimdikli quş. O namərddir, qor-xur hələ; Cəsədinə yaxın gələ; Baltasızdı ağacdələn... Palıd, səni kim yıxdı? M.Araz.