Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

BİLİKLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Bilik elde etmek.

BİLİKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bilik sahibi, melumatlı, elmli, hazırlıqlı. Bilikli adam.

BİLİKSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Biliyi olmayan, melumat-sız, elmsiz, hazırlıqsız. Biliksiz və siyasi dü-şüncəsi olmayan adamların silahları da qə-ləbə qazana bilməz. M.S.Ordubadi.

BİLİKSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Melumatsızlıq, elmsizlik, hazırlıqsızlıq.

BİLİNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Bilinmek"den f.is.

BİLİNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Melum olmaq, aşkar ol-maq, belli olmaq, anlaşılmaq, derk edilmek. Böyük bir keçmişin vardır; Bilinməyir yaşın sənin. S.Vurğun.
Tanınmaq. Nəqqaş bilindi nəqş içində; Ləl oldu əyan bədəxş içində. Nesimi.

BİLİNMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Anlaşılmaz, derkedilmez, melum olmayan; bilinmesi mümkün olma-yan; sirli.

BİLİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bilmek işi, bilme.
Bilik, merifet. Aşinayi bilməmişsən, ey bilişdən yad olan; Mərifətdən dəm vurursan, neyləyim, biganəsən. Nesimi.
köhn. Dost, yaxın, tanış. Yad olmişəm yenə bu gün biliş ilə, nedəyin. Q.Bürhaned-din. Ey bilişim, məndən axır olma yad. Yusif
Meddah.

BİLİTTİFAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf[ər.] köhn. İttifaq ile,
birge, bir yerde.

BİLKÜLLİYYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] köhn. Tama-
mile, büsbütün, bütünlükle. [Şöle xanım:] Əlbəttə, gərəkdir vəzir bu işləri bilməyə, yoxsa xana bildirər, iş bilkülliyyə pozular. M.F.Axundzade.

BİLLAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[ər.] köhn. Allaha and olsun (and). Yar cövr etməz mana, əğyar təlim etmədən; Billah, əğyar eyləyən ehsanı yar etməz mana. Füzuli. Riyai xəlqdir, billah, namaz əhlinə yar olma. S.Ə.Şirvani. Xərcin tükənib kəsilmir ardı; Billah, dəxi pullarım qutardı. M.Ə.Sabir.

BİLLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Uşaqlara verilen her cür şirniyyat, meyve ve s. dadlı şeyler.

BİLLİON : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Rus, fransız ve Amerika hesab sisteminde min milyona (bir milyar-da), yaxud alman ve ingilis sistemlerinde bir milyon milyona (min milyarda) beraber olan say.

BİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Bilmek"den f.is.

BİLMƏDƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Bilmediyi halda,
bilmeye-bilmeye. Bilmədən danışma.
B a x bilməyərək.

BİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şey haqqında melumatı olmaq, xeberdar olmaq, vaqif olmaq. Mən bunu çoxdan bilirdim. Bu xüsusda mən heç bir şey bilmirəm. Bilirsənsə, gəl söylə. Mən sənin fikrini bilmək istərdim.
Ey dil, aman¬dı, sirrini biganə bilməsin. M.Ə.Sabir. Qoy həqiqəti bilməyənlər bilsinlər. Ə.Haqver-diyev. // Her hansı bir sahede xüsusi biliyi, seriştesi olmaq, yaxşı beled olmaq. Ədəbiy-yatı yaxşı bilmək. Bir neçə dil bilmək. Maşını yaxşı bilmək.
öyrenmek, xeber tutmaq, melumat al-maq. Onun adını indicə bildim. Sizin gəl-diyinizi təzəcə bilmişəm. Qatarın nə vaxt gələcəyini bildinmi?
Bağışla, bilmişəm biganələrlə aşinasənmiş. S.Ə.Şirvani.
Başa düşmek, derk etmek, aydın tesev-vür etmek. Mən bilirəm ki, bu iş baş tutma-yacaq. Bilmirsən ki, gecikmək olmaz? Bunu yaxşı bil!
Bilməyən yoxdu kim bu mənanı; Tərbiyət kamil eylər insanı. S.Ə.Şirvani. [Qoca:] Bilin ki, bu şəhərin hər bir daşına bir igidin qanı tökülüb... M.Hüseyn. // Sez-mek, duymaq, hiss etmek, anlamaq. Mən o saat bildim ki, o nəyi nəzərdə tutur.
Tanımaq. Adamları bilmək olmur.
Əlinden gelmek, tesevvürü olmaq, ba-
carmaq. Dülgərlik işini bilmək. Oz işiniyaxşı bilmək. O, bir neçə sənət bilir. Mən çalğı çala bilirəm.
özü üçün aydın etmek, müeyyen et-mek, öyrenmek.
.Həkim azarlının azarını biləndən sonra
. xolera tutana "butin" da-vası verir... C.Memmedquluzade.
Riayet etmek, yerine yetirmek, hesab-laşmaq, kenar çıxmamaq. Oz yerini bilmək. Vəzifəni yaxşı bil! Adam danışanda həddini bilər.
Xatrrlamaq, yada salmaq. İndi bildim ki, o kimlərdəndir. Bilmədim ki, sizə nə vaxt gəlmişdim.
Zenn etmek, güman etmek. Mən elə bildim ki, siz getmişsiniz.
Hesab etmek, zenn etmek, saymaq.
Bu işdə kimi müqəssir bilirsən?
Zövqü
sadə gülüş bilmək, heç bir kəsə əfv olunmaz.
S.Vurğun. // dan. Şübhelenmek, isnad ver-
mek, görmek. Mən bu işi ondan bilirəm.
Yardımçı feil kimi iltizam fellerinin axırına getirilerek, feilin bacarıq forması düzeldilir, mes.: dura bilmek, qaça bilmek, yaza bilmek ve i. a.
Bilirsən (bilirsiniz), bilsən(iz) (ara söz menasında)
müsahibin diqqetini esas metlebe celb etmek üçün işlenir. Axşam, sabah, çeşmə, sənin başına; Bilirsənmi, necə canlar dolanır? Aşıq Əlesger.
İnkar şeklinde: bilməmək
bir sıra sözlere qoşularaq, hemin sözlerin ifade etdiyi şeyin, keyfiyyetin, halın mövcud ol-madığını bildirir; mes.: yuxu bilmemek (heç yatmamaq), istirahet bilmemek (heç istirahet etmemek), basılmaq bilmemek (heç basıl-mamaq) ve i.a.
0 Bildiyindən qalmamaq
tekid ve israr etmek, inad etmek, bildiyinden el çekme-mek, öz bildiyini etmek. Sənə söz deyilir, amma sən bildiyindən qalmırsan. Mən biləsi, mən bilən(i)
mence, menim fikrimce, menim zennimce. Mən biləsi dünyada şəxs gərək elə bir iş tutsun ki, onu bacarıb yerinə yetirməyə qabiliyyəti olsun. C.Memmedqu-luzade. Kim bilir (ara söz)
melum deyil. Kim bilir, maşın nə vaxt gələcək. Ozü bilər
- ne isteyir, ele de etsin, ixtiyar özündedir, öz hereketinde serbestdir.

BILMƏMƏZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Anlamama, xeberi olmama; xebersizlik, melumatsızlıq. □ Ozü-nü bilməməzliyə qoymaq
özünü qesden bilmeyen, tanımayan kimi göstermek. Yol-daşını gördü, özünü bilməməzliyə qoydu.
- Mahmud isə özünü bilməməzliyə qoyub, xam adamlar kimi üzünü o tərəfə çevirirdi və sanki heç zad görməyirdi. B.Talıblı.
Haqq ve yaxşılıq itirme.

BILMƏRRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Heç, esla, heç bir defe, qetiyyen, tamamile, büsbütün. Bir qə-dər keçəndən sonra musiqiyə olan həvəsim o qədər azaldı ki, başıbəlalı düdüyü bil-mərrə gözdən saldım. C.Memmedquluzade. Hacı Xəlilin səsi gəldikcə zəifləşirdi, axırda nəfəs bilmərrə qət olub, yavaş-yavaş do-daqları tərpənirdi. Ə.Haqverdiyev. Gecə tozlu və soyuq olduğuna görə, adamların ayağı küçə-bazardan bilmərrə çəkilmişdi. S.M.Qenizade.

BILMƏYƏRƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Qesdi olmadan,
istemediyi halda. Qız özü bilməyərəkdənmi, Vasyanı çaşdırmaq üçünmü
əvvəlcə qərarlaşdırdığı mövzudan kənara çıxdı.
M.S.Ordubadi.

BILÜMUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf[ər.] köhn. ümumiyyetle, hamılıqla, ümumen, bütün, tamamile. Və bir
də bu məktəblilər bilümum; Oxurlar kəma-lınca ali ülum. M.Ə.Sabir.

BILVASITƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Arada vasite olmaq üzre; başqasının iştirakı ile, vasitesi ile, kö-meklikle (bilavasitə ziddi). [Qız:] Bu məq-sədin həyata keçməsində bilvasitə iştirak edənlər xain və avantüraçı sayılmırlarmı?
M.S.Ordubadi.

BILYÄRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.]
üzerine mahud çekil-miş xüsusi miz üstünde şarlarla oynanılan oyun. Bilyard oynamaq. Bilyard şarı.
Ma-şallah, gecə-gündüz valimiz; çalır parta-piyan, oynayır bilyard. Q.Zakir. Bu oğlan bilyard oyununu özünə peşə eləmişdi. Ə.Haqverdiyev.
Bu oyun üçün bortları ve yanlarında kisecikleri (torları) olan miz. Onlar bilyard taxtası üstündə toqquşan şar kimi bir-birindən aralanıb uzaqlaşırdılar. Ə.Əbülhesen.

BILYARDÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bilyard oynamağı seven, yaxşı bilyard oynayan adam.

BILYARDXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr. bilyard ve fars.
..xane] Bilyard oynanılan yer. Mirzə Cava-dın
. oğlu şəhərdən əl çəkməyib gecə-gündüz vaxtını bilyardxanalarda keçirirdi. Ə.Haq-verdiyev.

BIMAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars.] Xeste, naxoş, azarlı. Barilaha, gülzarına qıyma sən; Xəstə düşüb, bimarına qıyma sən! Aşıq Peri. Bir təbibə gedib də bir bimar; Dedi: mədəmdə ağrı bir şey var. M.Ə.Sabir. Vahidəm, bimari-eşqəm, qeyridən yox minnətim. Ə.Vahid.