Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

BITMƏZLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bitmeyen, qurtarmayan şeyin halı; tükenmezlik.

BITMƏZ-TÜKƏNMƏZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qurtarma-
yacaq qeder çox; sonsuz, hedsiz, saysız-hesabsız. Olkəmizin bitməz-tükənməz təbii sərvətləri vardır. Bitməz-tükənməz mənbə.
Bu sonsuz və bitməz-tükənməz hərarət və atəş mənbəyi insanları cana gətirir. M.İbrahimov.

BITMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.sif. Qurtarmış, tamam olmuş, tamamlanmış, başa çatmış. Bitmiş işdən gül iysi gələr. (Ata. sözü). Ilyasov, Kazım kişi-nin mətləbini bitmiş hesab etdi. Mir Celal.

BITTƏMAM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [fars. bi... ve ər. temam] köhn. Tamamile, bütün, bütünlükle, hamısı. Cari olub xublar gəlsə bittəmam; Olmaz belə gözəl, belə xoşəndam.M.P.Vaqif. Indi olar da ayılıb bittəmam; Qalmadı heç yerdə sənə ehtiram. M.Ə.Sabir.

BITUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[lat.] miner. tex. Karbohidrogen-lerden ibaret tebii ve süni qatran maddele-rinin ümumi adı: asfalt, neft, qudron ve s.

BITUMLAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Bitumlaşmaq"dan f.is.

BITUMLAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. geol. Bitum halına gel-
mek, bitum şekline düşmek; qatranlaşmaq.

BITUMLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Terkibinde bitum olan.

BIVAXT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars. bi... ve ər. veqt] bax vaxtsız. Mərdan şəhərə gecə bivaxt döndü.
Mir Celal.
◊ Bivaxt xoruz kimi banlamaq
yersiz, münasibetsiz danışmaq, gözlenmeden yerin-den danışmaq.

BIVARIS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. [fars. bi... ve ər. varis] köhn. Varisi, veresesi olmayan; varissiz, ve-resesiz.

BIVEC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars. bi... ve ər. vech] bax vec-siz. Bivec adam. Bivec iş.
[Hacı Kamyab:]
Mənim bir bivec qardaşım və qardaşımın da bir avara oğlu var. Ə.Haqverdiyev. [Bağır xan:] Mən deyən altı min tüfəng
. kara gələn deyildir, köhnə sistemli və bivec şeylərdir.
P.Makulu.

BIVECLIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax vecsizlik.

BIVƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] köhn.
Dul qadın, erin-den boşanmış ve ya eri ölmüş arvad. [Taze:] Bivə övrətlərin əmri alınırmı nəzərə? [Köhne:] Canı çıxsın, o da getsin yenə bir tazə ərə.
M.Ə.Sabir.
Dul kişi, arvadı ölmüş ve ya arvadını boşamış kişi.

BIVƏFA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [fars. bi... ve ər. vefa] b ax vəfasız. Bivəfa yoldaş. Bivəfa dost.
Bivəfa dünyada, dəhri-fənada; Fələk məni yetir-mədi murada. M.V.Vidadi. Sən oldun aqibət rüxi-dildar məhrəmi; Bir yadə salmadın məni, ey bivəfa könül. S.Ə.Şirvani. // İs. me-nasında. Ey bivəfa ki, adət olubdur cəfa sana; Billah, cəfadır, olma demək bivəfa sana. Füzuli. Nə gərək sevəydim o bivəfanı; Nə də belə hicran dağı görəydim. Q.Zakir.

BIVƏFALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax vəfasızlıq. Vaxtında sən aşinalıq etdin; Döndün, belə bivəfalıq etdin. X.Natevan. Əzəldən eylədin mənnən aşinalıq; Indi nədən oldu bu bivəfalıq? Aşıq Dilqem.

BIVƏHM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [fars. bi... ve ər. vehm] köhn. Qorxusuz, qorxmayan. [Vezir:]
.Teymur ağa gör necə səndən bivəhmdir ki, günün günortasında mənim kimi kişinin evinə gi-ribdir. M.F.Axundzade.

BIYABAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Otsuz, bitkisiz düz yer; sehra, çöl (bezen, çöl-biyaban şeklinde işlenir). Ol pir qalıb orada heyran; Məcnun tutuban rəhi-biyaban. Füzuli. Gülgəz dəli olub, yoxsa divana; Uz çevirib gedir çöl-biyabana. Aşıq Abbas. Gəlmisən dağlar üstə cövlanə; Düşmüsən Qeys tək biyabanə. S.Ə.Şirvani. Məcnunun bəxtiyar və gənc yaşında; Axır qərargahı oldu biyaban. S.Vurğun.

BIYABANGƏRD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] köhn. Biya-
banları dolaşan avara. Mərdlə gəzən mərd olar, namərdlə gəzən biyabangərd olar. (Ata. sözü).

BIYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Kökünden boya ve xalq tebabetinde derman hazırlanan şirinköklü bir bitki. Pis siloslanan bitkilər bunlardır: gicitkən, yonca, biyan, dəvətikanı və xiyarın yaşıl hissəsi. Qara təpədən biyan talaları da görünürdü. Ə.Veliyev.

BIYANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Biyan biten yer, biyan tarlası.

BIYAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Aprel işğalından evvel kend-lilerin mülkedarlar üçün mecburi ve müfte olaraq icra etmeli olduqları mükellefiyyet, iş. [İmamverdi:]
.Bir ay bəylik, biray biyar, üç ay qış, üç ay yaz, vur-tut bir ay işləyir-sən. C.Cabbarlı. // Sif. menasında. Kənddən bir dənə biyar araba gətirib, qabanın cəm-dəyini içinə yıxıb, özüm də üstündə yola düşdüm. Ə.Haqverdiyev.
məc. ümumiyyetle, zor ve cebr ile, yaxud könülsüz görülen iş haqqında. Biyara get, bekar qalma. (Mesel).

BIYARLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Biyar yolu ile görülmeli olan, biyara mensub ve aid olan.

BIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

irinci şəxsin cəmi.
Danışan şexs bu sözle özü ile beraber bir neçe nefer, yaxud bir çox adam olduğunu bildirir. Biz qalib gələcəyik. Biz gəlmişdik, sən yox idin. O da bizlə gəldi.
Biz ümid olduq daza, daz özün qoydu naza. (Ata. sözü).
Bezen "men" evezinde deyilir. Bizim düşüncəmizə görə. Bizim irəli sürdüyümüz fikir. Bizə görə belədir. Bizim tədqiqatımız-dan bu nəticə çıxır ki.
Bezen "ler" cem şekilçisi ile
. bizlər
1) men ve menim kimiler (bu mənada bir qədər kinayə çalarlığı var). Bizləri daha say-mırsan! Bizləri dindirən yoxdur; 2) danışan şexsin mensub olduğu mühiti, cemiyyeti, xalqı, yeri ve s.-ni bildirir. Bizlərdə adət belədir.
Bəli, bizlərdə övrət boşamaq lazım olanda həmişə meydana bir bəhanə gəlir və halonki kişi övrəti boşamaqda muxtardır... C.Memmedquluzade.

BIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Deşik açmaq üçün ucu şiş metal alet. çəkməçi bizi.
[Kelbalı] yəhərqaş xurcununda həmişə neştər, biz və burulmuş nazik köşə gəzdirər, yeri gələndə işə salırdı. S.Rehimov. // Ucu çox sivri, batan şey haq-qında. Biz kimi.

BIZAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax bezar.