Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

BOŞANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Boşanmaq"dan f.is.

BOŞANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ərinden ayrılmaq.

BOŞATDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Boşatdırmaq"dan f.is.

BOŞATDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Boşanmağa mecbur etmek, boşanmasına nail olmaq.

BOŞATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Boşatmaq"dan f.is.

BOŞATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Boşamasına sebeb olmaq, boşamağa mecbur etmek. [Xanperi:] Onun cadusunda mən bir hikmət görmüşəm ki, əgər istəsə, bu saat məni qocamdan boşadar. M.F.Axundzade.

BOŞBEYİN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Axmaq, başıboş, gic, sefeh.

BOŞBEYİNLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Axmaqlıq, başıboşluq, giclik, sefehlik.

BOŞ-BİKAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf İşsiz, boş-boşuna, veyil. Boş-bikar gəzmək. Boş-bikar qalmaq.
[Fi-ruz] boş-bikar oturub qalır. Ə.Memmed-xanlı. [Mesme:] Sənin nəyinə yaraşır gedib boş-bikar oturub çərəkə höccələyəsən?
Mir Celal.

BOŞBOGAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ağzına ve ağlına geleni danışan, boşuna danışan, menasız danışan; herzegu, naqqal, geveze. Boşboğaz adam.
Bizim bəzi boşboğaz yazıçılarımız da oxşayırlar haman təbiblərə ki, azarlının nəb-zinə baxandan sonra, "xudahafiz" deyib, börklərini axtarırlar. C.Memmedquluzade. // İs. mənasında. Sirr saxlamayan, ağzıboş. [Pyotr:] Vera da atası kimi ciddidir, sadiqdir, çoxdanışan və boşboğaz deyil. S.Rehman.

BOŞBOGAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Naqqallıq, boş-boş danışma, herzeçilik; boşboğaz adamın xüsu-siyyeti. Boşboğazlıqla məşğul olma.
[Süb-hanverdizade:] Hə, o mühəndis iş adamına heç oxşamır,
. boşboğazlıq eləyib gəzir. S.Rehimov. // Cefengiyat, boş sözler. [Əbül-hesen bey:] Mənim təbiət fəlsəfəsinə dair söhbətlərim tamamilə sadə və boşboğazlıq-dan ibarət imiş. M.S.Ordubadi.

BOŞ-BOŞUNA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Menasız, gereksiz, faydasız, semeresiz, neticesiz, heder, ebes. Boş-boşuna vaxt keçirmək. Boş-boşuna gəzmək.
Tərbiyəsiz uşaq kimi boş-boşuna hırıldama. M.Ə.Sabir. Bu vəfasız ömür, bu coşqun dərə; Gərək boş-boşuna axıb keç-məsin. M.Müşfiq.
İçinde heç bir şey olmadığı halda. Ki-misi boş-boşuna tüfəngin çaxmağını taqqıl-dadır, kimisi torbasını doldurur, bəziləri də ayaqqabılarını düzəldirdi. H.Nezerli.

BOŞBUYNUZLU : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. zool. Buynuzunun içerisi boş olan. Boşbuynuzlu heyvanlar.

BOŞBUYNUZLULAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Cütdırnaqlı
memeli heyvanların boş buynuzu olan növ-leri.

BOŞQAB : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İçine xörek ve s. tökmek üçün çiniden, saxsıdan, metaldan ve s.-den qayrılmış qab; nimçe. Dərin boşqab. Dayaz boşqab. Naxışlı boşqab.

BOŞLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Boşlamaq"dan f.is.

BOŞLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Buraxmaq, vaz keçmek, el çekmek. [Kerim:] Yəni bunu deməkdə qə-rəzin nədir? Istəyirsən ki, mən səni boşlayım, qaçasan? M.F.Axundzade. Boşla, ay molla dayı, sən də bizi çəkmə zora. M.Ə.Sabir. [Selim:] Urəyimə yatan işdir, boşlaya bil-mərəm. Mir Celal.
Bir işle daha meşğul olmamaq, terk et-mek. Papirosu çoxdan boşlamışam.

BOŞLANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax boşalmaq
ci me-
nada. Qoşun qaçdı, boşlandı meydani-cəng; Bütün getdi yəğmayə topü tüfəng. M.Ə.Sabir.

BOŞLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Boş yer, boş sahe. Bura başdan-başa boşluqdur.
Sahil boyu seyrək meşəlik və əngin bir boşluq idi. S.Rehimov. // Mesame, xırda deşik, oyuq. Külli miqdar-da neft və qaz, yalnız böyük həcmdə boşluq-ları, yəni müəyyən, məsamələri olan süxur-larda yerləşir. Quliyev. // məc. Feza. Uçurur fikrimi boşluqlara, bax; Göyü xəncər kimi dümdüz yararaq. S.Vurğun.
anat. Bedende: ayrı-ayrı üzvlerin yer-leşdiyi yer. Ağız boşluğu. Qarın boşluğu.
Boş şeyin halı; yumşaqlıq, kövreklik (bərklik ziddi). Torpağın boşluğu. Qəndin boşluğu.
Sıyıqlıq, duruhallıq. Xəmirin boşluğu.
məc. dan. Ciddiyyetsizlik, laqeydlik, za-
bitesizlik, zeiflik. Boşluq göstərmək.
[Gül-
memmed:] Bəy, özün də boşluq eyləyibsən.
Ə.Haqverdiyev.

BOT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Boğazlı qaloş. Uşaq botu. Qadın botu.

BOTÄNİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Botanika mütexessisi, nebatatçı. Aşkara çıxarılmış dərman bitki-ləri botaniklər
. tərəfindən öyrənilərək, tibb praktikasına daxil edilməkdədir. Əliyev.

BOTÄNİKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] Bitkiler haqqında elm; nebatat elmi.

BOTİNKÄ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fr.] Alçaq boğazlı, ya boğaz-sız kişi, qadın ve uşaq ayaqqabısı. [Teymu-run] əynində boz rəngli nazik parçadan şalvar-köynək, ayağında isə qalın padoşlu soldat botinkası vardı. M.Hüseyn.

BOY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bedenin uzunluğu; qedd, qa-met. Boyu uca adam. Boyu qısa. Sənin boyda. Bir boyda.
Bir balaca boyu var, ev dolusu toyu var. (Tapmaca). // Beden quruluşu, be-dende tenasüb. O qadının heç boyu yoxdur.
ümumiyyetle, uzunluq. Gəbənin boyu.
Otağın boyu altı metrdir.
Yükseklik, hündürlük. Ağacın boyu.
Adeten boyda şeklinde
böyüklükde.
Bu boyda balıq görməmişəm.
Bundan təkcə
bir adama zərər dəymir, bu boyda məmlə-
kətin işi axsayır. M.Hüseyn. [Meded:]
.Bu
boyda kənddə bizdən savay adam tapmadı-
nız, qəzetə vurasınız? İ.Əfendiyev. // Adeten
boyu, boyunca, boyunda, boyu ilə şeklin-de zerf menasında işlenerek, bir şeyin uzu-nuna davamını, uzunluğunu, böyüklüyünü, yaxud müddetce davamını bildirir. Sahil bo-yunca ağaclar əkilmişdir.
Xəzər boyu yol uzanır dağ ətəyilə. R.Rza. Nur saçır Mingə-çevir; Gülür Kür boyu dağ-daş. Ə.Cemil. Ancaq bunlar tarix boyu bizi qazma daxma-dan çıxara bilməmişdi. Mir Celal. Bu tor-paqlar əsrlər boyu xalqımızın alın təri və qanı ilə suvarılmışdır. Ə.Memmedxanlı.
◊ Boy atmaq
1) uzanmaq, böyümek, inkişaf etmek. Uşaq boy atır. Ağac boy atır. Hər bir bitki cücərib boy atmaq və məhsul vermək üçün torpaqdan qida almalıdır. Tar-lalarda milyonlarla pambıq cücərtiləri yavaş-yavaş boy atır.
Siz sərv kimi sərkeş olub böylə boy atdız. M.Ə.Sabir. Burda, bu ağacda hər oğlan, hər qız; Bir zaman boy atıb bir nər olacaq. S.Vurğun; 2) məc. İnki-şaf etmek, tereqqi etmek, irelilemek, tec-rübe qazanmaq, berkimek, bişmek. Biz bu dostluq yollarında böyümüşük, boy atmışıq. S.Rüstem. Döyüşlərdə zəfər çaldın, boy atdın. R.Rza. Mən sevirəm üzərində boy atdığım torpağı. Ə.Cemil. Biz gözümüzü həyata burada açmış, onun göyləri, ulduz-ları altında boy atmışıq. Ə.Memmedxanlı. Boy çəkmək
bax boy atmaq
ci me-nada. Boy durmaq
ayaq üste düz durmaq. Boy görmə
köhne meişetde: hediyye apararaq, gelinle ilk defe görüşme. Boy vermək
1) b a x boy atmaq
ci menada;
2) boyca, yaxud uzunluqca beraber olmaq;
3) adam boyundan yuxarı olmamaq (suyun seviyyesi). Boya-başa yetirmək (çatdır-maq, çıxarmaq)
yetişdirmek, terbiyelen-dirib böyütmek. [Hacı Murad:] Budur, on iki ildir ki, mən ata-anasız yetimi
. boya-başa çatdırmışam. S.S.Axundov. [Qızın anası:] Hey, hey, zəhmət çəkmişəm, qız bö-yüdüb boya-başa çatdırmışam. Uşağımdan bezar ki deyiləm. H.Sarabski. Cavanları tərbiyələndirmək, onları gələcək üçün, ölkə üçün yetişdirib boya-başa çatdırmaq əlavə diqqət və qayğı tələb edirdi. M.Hüseyn. Boya-başa yetişmək (yetmək, çatmaq, çıxmaq)
yetişmek, böyümek, terbiyele-nib ortaya çıxmaq. Boya-başa çatan cavan
.. jaşistlərvn əlində əsir olub qalacaqdımı? Ə.Əbülhesen. Boy-boya vermək
ayaq üste dayanmaq (bir neçe adam haqqında). [Ballı:] Niyə belə boy-boya veribsiz? İ.Əfendiyev. Boyu dolu
hamile. Səbanın qarnı gözümə bir cür dəydi,
deyə Qaraxan
. arvadından soruşdu.
Boyu doludur, dayna,
deyə arvadı cavab verdi. S.Rehimov.

BOY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. folk. Dastanlarda müeyyen hadi-seye hesr edilmiş fesil, hisse. "Dədə Qorqud" boyları. Dəli Domrul boyu.