Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

CİRİNGİLDƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Ciringildemek"den
f.is.

CİRİNGİLDƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax cingildəmək.
Qadir evin bir küncünə, elə belə xalça üs-tünə uzanmaq istərkən, baş qapının iri zəngi ciringildədi. Ə.Əbülhesen.

CİRİNGİLTİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax cingilti.
.Sərkar Həm-
dulla bu ciringiltilərin, kişnərtilərin, nərilti-gurultunun müqabilində döyükürdü. S.Rehi-mov.

CİSİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.[ər.]
Fezanın müeyyen bir qismini dolduran madde, materiya, şey; fe-zada ayrıca şey. Bərk cisimlər. Maye cisim-lər. Cisimlərin düşmə qanunu. Göy cisimləri (planetlər, ulduzlar). // riyaz. Eni, uzunu, de-rinliyi olan şey. Həndəsi cisimlər.
Beden, vücud. Oğlan, sən uşaqsan, ca-vansan hələ; Yenicə cisminə düşüb vəlvələ. M.P.Vaqif. Yandırır cismimi eşqin havası; Bimürvət, demirsən, qar sinəmdə var. Aşıq Əlesger. // Cenaze. Cismiyalnızgömülmüş-dür; Qəbrə, parlaq gözəl əməlləri yox! S.Rüstem.

CİSİMCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik cisim. Qan cisimcikləri.

CİSMANİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif [ər.]
Cisme mensub, maddi.
Bedenle, vücudla, beden quruluşu ile bağlı olan. Cismani yorğunluq. Cismani iş-gəncə.
[Kavus Milnire:] Cismani gözəlliyə bir ruhani hüsn də əlavə olunarsa, tam bir ahəng vücuda gələr. çemenzeminli.
kit. Maddi, maddi esaslara dayanan (ru-hən ziddi). Cismani aləm. // Şehvani, insanın nefsi ile bağlı, ondan ireli gelen. Cismani hisslər. Cismani yaxınlıq.

CİSMƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [ər.] Bir cisim olaraq, bir varlıq kimi; bedence. Cismən ayrılmaq.
Cis-mən cərgəmizdə yoxsan da əgər; Sənət dün-yasında həmişə varsan. S.Rüstem. Bugünkü işləri ilə
. [qız] cismən ölüb getmiş atasını ruhən yaşatmağa başlamışdı. S.Rehman.

CİVAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ətraf, yaxın yerler, etraf yerler. [Seferin] atası Qarabağ xanının Nax-çıvan civarında olan bir vuruşmasında öl-dürülmüş(dü). çemenzeminli. [Cemil bey Beypolada:] Oturalım, burası qədər gözəl, baxımlı bir yer bu civarda çox az bulunur. H.Cavid.
.Idrisin batalyonu düşmən müda-fiəsini birinci olaraq yarıb, şəhərin ci-varlarına yaxınlaşan ön hissələr içərisində idi. Ə.Memmedxanlı.

CİV-CİV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

təql. Körpe quşların çıxardığı ses.

CİVƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Gümüşü-ağ rengde ağır duru metal; kimyevi element. Civə və onun bir-ləşmələri zəhərlidir.
0 Civə kimi
bir an yerinde durmayan, ele-ovuca sığmayan adam, yaxud şey haq-qında (müqayise meqamında işlenir). Elçin ucaboylu, civə kimi oynaq bir oğlan idi. M.Rzaquluzade. Carçıyevin gözləri civə kimi oynadı. İ.Hüseynov.

ClVƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif İçerisinde, yaxud terkibinde cive olan. Civəli termometr.

CİVHACİV : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Durmadan civildeyerek, civ-civ ses çıxararaq. Quşlar civhacivlə uçu-şurdular. // Vıyıltı ile, vıyıldayaraq. Yanına civhacivlə tökülən güllələrə əhəmiyyət ver-məyib
. özünü bölüyəyetirdi. Ə.Əbülhesen.

CİVİLDƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Civildemek"den f.is.

CİVİLDƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Civ-civ (civil-civil) elemek, civilti sesi çıxarmaq. Nurəddin gözlərini dolandıranda gördü ki, bir yuva-dan dörd sərçə balası başlarını bayıra çıxa-rıb civildəyirlər. S.S.Axundov.

CİVİLDƏŞMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Civildeşmek"den f.is.

CİVİLDƏŞMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Ağız-ağıza verib birlikde civildeşmek. [İsmet:] Iştə bahar ol-muş, hər yer gülümsər; Quşlar civildəşir, bülbüllər ötər. H.Cavid. Qaratoyuq balaları; Kol dibində civildəşir. B.Vahabzade. Sər-çələr çəpərlərin üstündə, söyüd ağaclarının təpəsində civildəşirdi.. Ə.Abasov.

ClVİLTİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Quş balalarının ve bezi xırda heşeratların çıxardığı nazik ses. Quşlar ol dadlı civiltilə oxur; Aç gözün uyqudan, ey tifli-qəyur. A.Sehhet. [Serçelerin] anaları uçub yuvanın ağzına qondu. Balaları sarı ağızlarını açıb civiltini bərkitdilər. S.S.Axun-dov. Səhəri həmişə şaqraq civilti və cəh-cəhləri ilə qarşılayan meşə nəğməkarları susmuş(du). M.Rzaquluzade.

CİVİLTİLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Civilti ile olan. ötüşən quşların civiltili nəğməsi eşidilirdi. M.Rza-quluzade.

CİYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nazik, möhkem ip. Tazı sahibinin əlində isə uzun ciyə olardı. H.Sarabski. On-ların birinin [nökerlerin] qoltuğunda bükülü kisə, o birinin əlində möhkəm ciyə vardı. M.İbrahimov.

CİYƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ağ ciyər anat.
insan ve onurğalı heyvanlarda döş qefesinde yerleşen teneffüs orqanı (bu menada adeten ciyer şeklinde iş-lenir). Həkim Həsənin ciyərində kiçik bir ləkə olduğunu söylədi. çemenzeminli. [Heyder¬qulunun] kürəyindən dəyən güllə sol ciyərini parçalayaraq döşündən çıxmışdı. Ə.Sadıq. Qara ciyər
insan ve heyvan bedeninin öd hasil eden ve maddeler mübadilesi ile bağlı bir sıra mühüm prosesleri töreden daxili or-qanı; bağır.
0 Ciyər dolusu
derinden. Göyçək ciyər dolusu nəfəs alıb köksünü ötürdü. Ə.Veliyev. Ciyər eləmək
ürek elemek, üreklenmek, cesaret etmek. Səd parə könül, xövf eləmə tiri-bəladən; Mərdanə bu meydanə qədəm qoy, ciyər eylə. S.Ə.Şirvani. Ciyəri dağlan-maq
bax ciyəri yanmaq. Ciyəri qana dönmək
berk müteessir olmaq, üreyi qan olmaq. Ciyərim qanə dönüb, dərdü bəla gör-düm əcəb. S.Ə.Şirvani. Ciyəri odlanmaq
1) bax ciyəri (od tutub) yanmaq; 2) su-suzluqdan yanmaq. Ciyəri (od tutub) yan-maq
berk müteessir olmaq, acımaq. Zaki-rinəm, ey bivəfa dilbərim; Qoy baxsın üzünə həsrət gözlərim; Intizar çəkməkdən yanır ci-yərim. Q.Zakir. Qulu kişi bərk ufuldadı. Elə bil ciyəri od tutub yandı. H.K.Sanılı. Ciyə-rin yansın!
qarğış ifadesi. [Telli:] Məni qı-nayan, ciyərin yansın! Ə.Memmedxanlı. Ci-yərinə od düşmək
bax ciyəri (od tutub) yanmaq (odlanmaq). Buyurdular ki, vallahi, hər bir qoca, cındır libasda hammal görən-də ciyərimə od düşür, nəfəsim darıxıb az qalır ki, bihuş olub yıxılam. N.Vezirov. Ci-yərini çıxardaram!
hede, qorxu ifadesi. Ciyərini dağlamaq (yandırmaq)
bax ürəyini yandırmaq ("ürək"de). [Düşmen başçısı] Qazan xandan hayıf almaq, [xanın] ciyərini dağlamaq istəyirdi. M.Rzaquluzade. Ciyərini kabab eləmək (etmək)
bax ci-yərini dağlamaq. Ciyərinin başı sökül-mək
ürekden acımaq, halına yanmaq, berk müteessir olmaq. Xəstə uşağı gördüm, ciyə-rimin başı söküldü.

CİYƏRGUŞƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] çox sevimli övlad
(adeten tek uşaq) menasında. [Vezir:]
.Hələ
mənə bir möhlət ver ki, özümü xanın yanına yetirib sənin ciyərguşənin axırına çıxım, sonra sənin haqqına fikir çəkərəm. M.F.Axundzade. Gər dəysə soyuq, sancılanıb olsa da bimar; Hökm et gələ cindar; Göstərmə təbibə o ciyər-guşəni, zinhar. M.Ə.Sabir.

CİYƏRİYANMIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif ve is. Qarğış sözü.

CİYƏRLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif ürekli, cesaretli, qoçaq, qorxmaz.
.Məhərrəm də ciyərli kişi idi. M.Süleymanov.

CİYƏRPARƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[fars.] bax ciyərguşə. [Şeyx Amiri Şeyx Haşimiye:] Mən də eşit-mişəm, bilirəm ki, sənin ciyərparən, yeganə qız övladın misilsiz bir nazənindir. Ə.Mem-medxanlı. Sənin ciyərparəni mən sevirəm, nə olar? Göz gördü, könül sevdi, mənim nə günahım var. B.Vahabzade.

CİYƏRSUZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] klas. ürekyandı-
ran, yanıqlı. Leyli demə
şəmi-məclisəfruz; Məcnun demə
atəşi-ciyərsuz. Füzuli. Sa-laməleyküm, ağa Dərviş! Oğlan, genə nə var, nə olub, bu nə cigərsuz qəsidədir? N.Vezirov.