Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ÇATIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çatılmış, ucları qovuşuq, bir-birile bitişik. Göylər də yavaş-yavaş; Açır çatıq qaşını. R.Rza.

ÇATIQQAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax çatmaqaş(lı).

ÇATILAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatılamaq"dan f.is.

ÇATILAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. çatı1 ile bağlamaq, ken-dirle bağlamaq, sarımaq.

ÇATILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Yüklenmiş, dalına yük ça-tılmış (heyvan).
Cidalanmış.

ÇATILI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Baş-başa çatılmış.

ÇATILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatılmaq"dan f.is.

ÇATILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Yüklenmek, dalına yük qatılmaq (heyvanın). [Perinise erine:]
.Eşşəyin üstəyekə-yekə çuvallar çatılmışdı... C.Memmedquluzade. Qoca kiçik qızı atdan düşürtdü və sonra ata çatılmış (f.sif.) iki məf-rəşi açıb yerə saldı. S.S.Axundov.
Qalanmaq. Sağılmışdı sürü, naxır; ça-tılmışdı ocaqlar. A.Şaiq. Ocaqlar çatıldı, kabablar bişdi; Məclisin ahəngi yenə dəyiş-di. S.Vurğun.

ÇATILTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax çatırtı.

ÇATIRDAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatırdamaq"danf.is.

ÇATIRDAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. çatırtı sesi çıxarmaq;
çatıldamaq. Indi ocaqdakı kömür çatırda-yırdı. Q.İlkin.

ÇATIRTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Taxta, odun kimi berk şeyler yanarken çıxan ses; çatıltı. Aşağıda ocaqlar çatırtı ilə tüstülənirdi. Q.İlkin.

ÇATIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çatmaq işi, çatma, yetme.

ÇATIŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatışmaq"dan f.is.

ÇATIŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax çatmaq
ci menada. Doğrudan da, Hümmətəlinin nəyi çatışmır-dı? Son iki-üç ildə onun qazancı heç kəsin-kindən az olmamışdı. M.Hüseyn. Elə bil qa-rajda çox qiymətli bir şey çatışmırdı. H.Seyidbeyli.

ÇATLAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çatlamış, yarıq yer; çat. Uşaqların marağı daha da artdı və [Əsedin] arxasınca gedib yavaşca qapının çatlağından baxmağa başladılar. B.Talıblı. [Direktor:] Orada yeraltı çatlaqlar olması mümkündür. M.İbrahimov. // sif. çatlamış, çatlağı olan. çat-laq nimçə.
Qız bir çatlaq stəkanda çay gə-tirdi.. çemenzeminli.

ÇATLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatlamaq"dan f.is.

ÇATLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
çatıq emele gelmek, çatlaq olmaq, parçalara ayrılmayacaq şekil-de yarılmaq, bütövlüyü pozulmaq. Həsən çəkməni o biri üzünə çevirdi, üst tərəf də vecdən çıxmışdı, neçə yerdən çatlamışdı. çemenzeminli. Mollayev limonu o qədər bərkdən qarışdırdı ki, çay qaşığının zərbin-dən stəkan çatladı. M.Hüseyn.
Bir sıra isimlerden sonra getirilerek mürekkeb fel ve müxtelif ifadeler düzel-dilir; mes.: üreyi çatlamaq, başı çatlamaq, çiçeyi çatlamaq ve s. Dağ başında bir ço-ban; "Yazıq, zavallı çolpan; Görsə, ürəyi çatlar"; Deyərək, çəkdi bir car. M.Müşfiq.

ÇATLATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatlatmaq"dan f.is.

ÇATLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. çatlamasına sebeb ol-maq, çatıq emele getirmek, çatlaq hala ge-tirmek. Sirkə nə qədər tünd olsa, öz qabını çatladar. (Ata. sözü).

ÇATLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çatığı, çatlağı olan; çatlamış. [çinaryarpaq ağcaqayının] yaşlı ağaclarının qabığı tünd-qonur rəngdə olub, azca çat-lıdır. "Elm ve heyat".

ÇATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatmaq1"dan f.is.
Ucları ortadan bir-birine qovuşmuş. Qızın çatma qaşları vardı.
.Cahandar ağanın qara sifəti tunc kimi bozardı, iri hə-bəşi dodaqları titrədi, qalın, qıllı çatma qaşlarının arası düyünləndi. İ.Şıxlı.

ÇATMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çatmaq2"danf.is.

ÇATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir istiqametde gederek nezerde tutulan yere yetişmek; varmaq. Atlı-lar hələ dolamaları enməmiş, Məmməd bəylə Kiçikbəyim çaya çatmışdılar. çemenzeminli. [Qerenfil xala] poçta çatdı, sovqat yeşiyinin üstünü yazdırdı. Ə.Veliyev. // Eyni menada qatar, gemi, maşın, teyyare ve s. haqqında. Qatar stansiyaya çatdı. Təyyarə saat
də Moskvaya çatır. // Gönderilen ünvana, yere, şexse, sahibine yetişmek. Teleqram sahibinə çatdı.
Əziz, mehribanım, çatdı məktubun; Nə qədər sevindik, bilsən, ürəkdən. M.Rahim.
İreliye doğru getmekde olan bir ada-mın, maşının ve s.-nin ardınca gederek ona yetişmek, yetmek, özünü ona çatdırmaq. [Yusif:] Qara kəlin boynuna keçi piyi sürt-məklə onun yerişini, gücünü artırmaq ol-maz, onun ayağı ilə maşına çatmaq olmaz. B.Bayramov. // Vaxtında yetişmek, varmaq, özünü çatdırmaq. Qatara çata bilmədim.

..yaşa qeder yaşamaq, yetişmek. Gəlin-gəlin oynayan Pərşan iyirmi bir yaşına çatıb, orta məktəb qurtarmışdı. M.İbrahi-mov. [Vahid:] [Anam] and içib, peyman elə-di ki, mən iyirmi beş yaşına çatanda atam ba-rədə hər şeyi mənə açacaqdır.. B.Bayramov.
Müeyyen saya, hedde yetişmek. On üç il bundan irəli evləri yazanda Danabaş kəndinin tüstü çıxanı düz altı yüz əlli ikiyə çatmışdı. C.Memmedquluzade.
.Bəli, dostun qəbri üstə çatdı onun ömrü sona. B.Vahabzade.
Kifayet etmek, bes olmaq, yetmek;
çatışmaq. Nadir maşın üstə su qaynatdı, çay
dəmlədi və stəkan çatmadığı üçün qonşuya
getdi. B.Talıblı. [Əmine xanım:] Nə baxır-
sız? Xoşunuz gəlir, atanızla, babanızla gə-
lin, yeyin, hamınıza çatar. Ə.Əbülhesen.
Bir şeyin zamanı gelmek, gelib-yetiş-mek, gelib-çatmaq. Illər bir-bir sovuşdu, gə-lib çatdım yetmişə, hələ də rast gəlmədim; bir kəs ki, arzusuna doyumunca yetişə. R.Rza.
Qovuşmaq, yetişmek, birleşmek. [Röv-şen] bilmədi nə eləsin, başına nə çarə qılsın. Qız olduğunu da açıb desə, tamam biabır olacaq, öz sevgilisinə çata bilməyəcəkdir.
(Nağıl).
Melum olmaq, qulağa çatmaq, bilin-
mek. Verdiyevə bir şey də aydın oldu; de-
məli, Vahidin məsələsi yuxarılara çatmışdır.
Mir Celal.
Beraberleşmek, beraber olmaq, yetiş-
mek, tay ola bilmek. Riyaziyyatda heç kəs
ona çatmaz. [çerkez:]
Əyə, tez özünü ye-
tir, deyəsən yaman zırpı balıqdır, gücüm
çatmır. İ.Şıxlı.
Əlleri ile bir şeyin etrafını tutmaq, qu-caqlamaq, qavramaq. [Hekim] qollarını boy-nuna çataraq, bərkgərnəşdi. Mir Celal. Son-ra da gövdəsində qollarımı çatmışam; Onu bir ana bilib kölgəsində yatmışam. Z.Xelil.
Başa düşmek, derk etmek. Sözlərdəki məna, səslərdəki titrəyiş isə [Rüsteme] çat-mırdı. M.İbrahimov.
Bir sıra isimlerden sonra getirilerek mürekkeb feil ve müxtelif ifadeler düzeldi-lir; mes.: dadına çatmaq, gücü çatmaq, başa çatmaq, el çatmaq, qulağına çatmaq ve s.

ÇATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f
Yüklemek. Küsülü qardaş, gəl yükü çataq, yenə küsümüz küsü. (Ata. sözü). Hər birinə ağır taylar çatdılar; Bizləyə-bizləyə köçə qatdılar. Q.Zakir.
Ocağa, sobaya ve s.-ye odun ve s. qo-yub yandırmaq; qalamaq. Ocaq çatıldadıq-ca qığılcımlar ətrafa sıçraşır, yavaş-yavaş köz düşürdü. İ.Şıxlı. Olarmı meşədə tonqal ça-tasan; Gələnyağışadək izi qalmasın? N.Xezri.