Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ÇƏHRAYILAŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. çehrayı rengi
vermek, açıq-qırmızı rengde etmek.
çƏHRAYILAŞMA"çehrayılaşmaq"dan f.is.

ÇƏHRAYILAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. çehrayı olmaq,
açıq-qırmızı olmaq.

ÇƏHRAYILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çehrayı rengde olan şeyin halı. [Güllünün] yanaqlarında
. yanar bir çəhrayılıq vardı. B.Bayramov.

ÇƏHRAYISİFƏT(Lİ) : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. üzü, çöhresi
çehrayı olan. çəhrayısifət, ucaboy qızın üzü əvvəlcə qıpqırmızı, bir an belə keçməmiş isə xal-xal oldu. M.Hüseyn.

ÇƏK-ÇEVİR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Mübahise, danışıq. Qərəz, uzun çək-çevirdən sonra Alı kişi bu ustanı da razı elədi. "Koroğlu". [Qara kişi:] Aydın məsələdir, canım, daha bunun özgə bir çək-çeviri ola bilməz. B.Bayramov. □ çək-çevir eləmək (etmək)
ölçüb-biçmek, götür-qoy elemek, herterefli fikir-leşmek. çək-çevirə salmaq
bir iş ve ya şey haqqında mübahise etmek, uzatmaq, sürün-dürmeye salmaq. [Fatmanise:] Ay adamlar, bu işi çək-çevirə niyə salmısınız? C.Cabbarlı.

ÇƏKDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çekdirmek"den f.is.

ÇƏKDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çekmek"den icb. Dü-yünü tərəzidə çəkdirmək. Divar çəkdirmək. Şəkil çəkdirmək. Rəng çəkdirmək.
Atan sə-nin şəklini istəyir məndən, bala; Sabah to-tuq üzünü çəkdirib sallam yola. S.Rüstem.
Bir sıra isimlerden sonra getirilerek, mürekkeb feil ve müxtelif ifadeler düzeldi-lir; mes.: dara çekdirmek, boğazdan çekdir-mek, qem çekdirmek, aclıq çekdirmek ve s.

ÇƏKƏLƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yüngül ev ayaqqabısı, şap-şap.
.[Letife] rəngbərəngparçadan tikilmiş ev çəkələyində səssiz addımlarla otağında gəzinir. M.Hüseyn.
.Qocanın çəkələklərinin şappıltısı və uzun illər boyu qəlyan çəkən adamlara məxsus boğuq öskürəyi eşidildi. İ.Hüseynov.

ÇƏKİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir şeyin terezide çekilmekle müeyyenleşdirilen ağırlığı; vezn. Taxılın çə-kisi. □ çəki daşı
şeyleri çekmek üçün ağırlıq ölçüsü kimi işledilen müeyyen ağır-lıqda cisim, terezi daşı. [Tahir] dəmir çarpa-yının altında cərgə ilə düzülmüş ağır çəki daşlarını götürdü.. M.Hüseyn. // ümumiy-yetle, ağırlıq. Binanın çəkisinin aşağı salın-ması hazırda
elmi-texniki tərəqqinin sürət-lə inkişaf etdiyi bir dövrdə çox vacib prob-lemlərdən biridir. "Elm ve heyat".
məc. Əhemiyyet, deyer, sanbal, siqlet. Deyirəm, Sabirin vəznli şeri; çəkidə nə yerə, nə göyə sığmır. B.Vahabzade.
0 çəkidə (çəkicə) yüngül, qiymətdə (qiymətcə) ağır
bax vəzncə yüngül, qiy-mətcə ağır ("vəzn"de) [Milyonçular]
.çə-
kidə yüngül, qiymətdə ağır əşyadan gəmi-lərdə əlaltı Irana keçirir, bir növ yır-yığış edirdilər. S.Rehimov.

ÇƏKİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Parça, deri ve s. üzerinde reng-bereng saplarla işlenmiş bezek: naxış; tik-me. Nuxa çəkiləri Azərbaycanda şöhrət tapmışdır. (Qezetlerden).

ÇƏKİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax çəkibalığı. çıxardıq dənizə alaqaranlıq; Xəşəmin, çəkinin olmazdı sayı. N.Xezri.

ÇƏKİBALIGI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Bedeni yoğun, quyruq hissesi nazik, uzun, pullu balıq: çeki.

ÇƏKİC : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Mıx vurmaq, metal döymek ve b. bu kimi işlerde işledilen metal ve ya taxta desteye keçirilmiş müxtelif formalı metal alet; toxmaq. çəkiclə mıx vurmaq. Dülgər çəkici. Dəmirçi çəkici. Daşdoğrayan çəkic.
[Camal:] Ay arvad, yadımda ikən get, eyvandan çəkici, beş-altı da mıx qoymuşam, onları gətir. Ə.Veliyev.
xüs. Metalı tezyiqle işlemek üçün zerb-vuran maşın. Buxar çəkici. Pnevmatik çəkic.
Atmaq, tullamaq üçün çekice oxşar id-man aleti. çəkic atmaq üzrə çempion adı üçün dörd nəfər yarışırdı. "Azerbaycanın görkemli idmançıları".

ÇƏKİCLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Əlinde çekic olan, çekic-le işleyen. Maşının arxasınca üzlərinin xət-ləri seçilməyən, yaxaları açıq, əlləri çəkicli adamlar gəlir. S.Hüseyn. [Qara kişi:] Fər-manı gələcəkdə özü kimi əli mişarlı, rəndəli və çəkicli bir kişi görmək istərdim. Ə.Sadıq.
xüs. çekici olan, çekicle techiz olun-muş. Jmıxı
. çəkicli doğrayan maşınlarla doğramaq mümkündür. "Qaramal".

ÇƏKİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Bir yana doğru çekilmiş, dartıl-mış kimi olan. Afəridə xanım çəkik gərdənini oynadıb otağa gedəndə Səlim gördü ki, ta-cirin gözləri işıqlanıb. M.İbrahimov. // İçe-riye doğru çekilmiş; batıq.

ÇƏKİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
bot. Əsasen yarpağı bara-maqurduna yedirilmek üçün ekilen tut ağacı növü. [Aqronom:] Beş ildə verdiyiniz məlu-mata görə on altı min çəkil, altı hektar mey-və bağı salmısınız. B.Bayramov.
Hemin ağacın barama qurduna yediril-mek üçün istifade olunan yarpağı. [Yusif:]
.Əməlli-başlı çəkilyoxdur. B.Bayramov.

ÇƏKİLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. üzerinde çekisi olan; tikmeli (bax çəki2). [Evin kişisinin] qırxılmış ba-şında paxlava çəkili ağ araqçın, əynində qara şaldan belibüzməli don
. vardır. H.Sarabski. [Qız] boş vaxtlarında Aslan üçün yadigar olaraq çəkili yaylıq hazırla-yırdı.. S.Veliyev.

ÇƏKİLİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çekilmek işi; çekilme. Yol çəkilişi. Elektrik xətti çəkilişi.

ÇƏKİLLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çoxlu çekil ekilmiş sahe, çekil bağı. çəkilliyi sulamaq.
Yayın cırcı-ramalı günlərindən birində Səltənətlə Cəmil kəndin qırağındakı çəkillikdə görüşdülər. Ə.Veliyev.
.Məsmə, Səkinə, Pəri çəkillikdə ipəkqurdu üçün budaq qırır, şələləyərək da-şıyırdılar. Mir Celal.

ÇƏKİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çekilmek"den f.is.
is. coğr. Deniz suyu seviyyesinin vax-taşırı olaraq enmesi, düşmesi, gerilemesi. Qabarma və çəkilmə hadisəsi.

ÇƏKİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çekmek"den (
3,
8,
13, 15,
21,
27 ve
cu menalar-da) məch.
f. Durduğu, dayandığı yerden başqa bir şeyin yanına, yaxud başqa bir terefe hereket edib durmaq. Qapıya tərəf çəkilmək.
Şölə xanım kor-peşman öz çarpayısına çəkildi. Ə.Abasov. // Bir yere gedib orada qalmaq, aram tapmaq. Sofya xanım otağına çəkilmək meylində idisə də, ayaqları getmir, student-dən aralana bilmirdi. çemenzeminli. Gü-nəş azca qızan kimi çəkilərdik bağlara; Bağlar bizə mehribandır, sığınırıq bağlara. S.Vurğun. // Bir yerden çıxıb getmek, bir yeri terk etmek. [Kamran:] Bizdəmi Bakı-dan çəkiləcəyik? H.Nezerli. // Geri otur-maq, geriye doğru getmek (getmeye mec-bur olmaq). Düşmənin qoşunu çəkildi.
f. Kinofilmde bu ve ya başqa rol ifa et-mek; oynamaq. Artist beş filmdə çəkilmiş-dir. Baş rolda çəkilmək.
f. Yox olmaq, keçib getmek, görünmez olmaq. üzünün şişi hələ də çəkilməyib.
Qaranlıqlar çəkildi göylərdən, dan söküldü; Hürriyyət şəfəqləri gözlərimizdə güldü. S.Rüstem. Şəkər islanmış tutaş kirpiklərini qaldırıb, Leylanın hələ də qızartısı çəkilmə-miş üzünə baxdı. B.Bayramov.
f. məc. Dediyinden dönmemek, birinin qabağından qaçmamaq, israr etmek. Fi-rəngiz çəkilmədi. Başını qaldırıb Muxtarın gözlərinə baxdı. B.Bayramov.
Əmr şeklinde: çəkil!
get! redd ol! itil! [Hacı Mehdi:] Itil gözümün qabağın-dan, çəkil! Ə.Haqverdiyev. çəkil, səni gör-mək bəladır, məncə; Get, axtar özünə başqa əyləncə! S.Vurğun.

ÇƏKİM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
çekmek işi; çekme.
Reqemlerle:
bir çəkim
bir defe çekmeye, işledilmeye, bir defeliye kifayet edecek miqdar. Bir çəkim maxorka.
[Zül-füqar:] Bir çəkim tənbəki ver, Nəcəfalı baba, səhərdən qəlyansızam, boğazım qovuşur. B.Bayramov.

ÇƏKİNDİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çekindirmek"den f.is.

ÇƏKİNDİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qebahetli, pis bir iş-
den saqındırmaq, saxlamaq, qaytarmaq. [Sevinc:] Buraxılan bir səhv insanı həmişə yanlış işlərdən çəkindirir. Z.Xelil.

ÇƏKİNGƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Her şeyden çekinen, qorxan, ürken, ehtiyat eden; cesaretsiz.