Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ÇIĞIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Berk qışqırmaq, bağır-maq. Nə üçün çığırırsan? çığırmaqdan səsi batdı.
Atalar doğru deyib:
Oğru elə çı-ğırdı ki, doğrunun bağrı yarıldı. Ə.Veliyev. // çığıra-çığıra demek, berk sesle demek. Polad çığırdı ki:
Mən bu dünyada; Ya-şadım namusla, vicdanla ancaq. M.Rahim.
Berkden ağlamaq, feryad etmek, haray salmaq, bağırmaq. Gördüm ki, bir balaca uşaq yıxılıb adamların ayağının altına, çı-ğırır. M.S.Ordubadi. O biri otaqda yatmaqda olan Ruqiyyə xanımın körpəsi yuxudan ayılıb çığırmağa başladı. S.Hüseyn. // Berkden özü-nemexsus ses çıxartmaq (heyvanlar ve quş-lar haqqında). Atlar daha da şiddətlə başla-dılar çığırmağa. C.Memmedquluzade. Hər-dənbir kəndin üzərindən yanıqlı-yanıqlı çı-ğıran (f.is.) durna dəstələri ötüb keçirdi. Ə.Memmedxanlı.

ÇIĞIRTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bağırma, çığırıq sesi, qışqı-rıq, bağırtı. Rüstəm kişi əlini dəstəyin üstünə basaraq üzünü divara tutmuşdu ki, Telli ar-vadın çığırtısı raykomda eşidilməsin. M.İb-rahimov. [Güllünün] diqqətini başı üzərin-dən uçan qaz dəstəsinin çığırtısı cəlb etdi. H.Seyidbeyli.

ÇIĞIRTMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Qızardılmış pomidor, ba-dımcan ve ya et tikelerinden ibaret xörek (bezen yumurta da vurulur). Pomidor (ba-dımcan) çığırtması.
[Ferhad:] Musa ilə iki-miz bir cücənin çığırtmasını bir çörək ilə do-yunca yemişik. Ə.Haqverdiyev. [Dilara] xır-daca doğranmış pomidor və turş xiyarla bərabər, toyuq çığırtmasını səliqə ilə stolun üstünə düzdü. M.Hüseyn.

ÇIĞIRTMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çığırtmaq"danf.is.

ÇIĞIRTMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb.
çığırmasına sebeb ol-maq; bağırtmaq, qışqırtmaq.
Ağlatmaq, bağırtmaq. Uşağı nə üçün çığırdırsan?

ÇIĞIRTMALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. çığırtmaya yarayan, çığırtma üçün. çığırtmalıq cücə.

ÇIĞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Feryad, feğan, şiven. Ətrafda qarğaşalıq və çığlıq qopar. H.Cavid.

ÇIĞNAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Qarğını ortasından yarmaq.

ÇIĞNAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ayaqlamaq, tapdalamaq.

ÇIXACAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. çıxılacaq yer, çıxış yeri, çı-xış. Binanın çıxacağı.
Bu qalanın bir gi-rəcəyi, bir çıxacağı var idi. S.Rehimov. Meşənin çıxacağında təzə tülu etmiş gün yuxudan oyanmış dilbər kimi üzümə güldü. A.Divanbeyoğlu.

ÇIXAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. riyaz. çıxma emelinde: birinci eded (reqem); azalan.

ÇIXAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xerc, mexaric, xerclenen miq-dar (gəlir qarşılığı). Kasıb çıxarını bilsə, gey-diyi atlaz olar. (Ata. sözü).

ÇIXARICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. xüs. çetin çıxan bir şeyi çı-xarmaq üçün alet. Lehmə nasosunun klapan yuvasını çıxarmaq üçün çıxarıcıdan
. istifadə olunur. "Qazmada tehlükesizlik texnikası".

ÇIXARILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çıxarılmaq"dan f.is.

ÇIXARILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çıxarmaq"dan məch. Əs-gərlik yaşında olan bəzi gənclər siyahıdan çıxarılmışdı. S.Hüseyn. Uzun çəkişmədən sonra Aslan bəy çıxarılacaq neftin otuz faizi-ni Quluya verməyə razı oldu. A.Şaiq.

ÇIXARIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Her hansı metnden (se-nedden) eynile köçürülmüş hisse. Qərar-dan çıxarış. çıxarışın məxəzini göstərmək.
çıxartmaq işi; çıxarma.
Texnoloji proses neticesinde bir meh-
suldan alınan başqa mehsul; ekstrakt. Quş-
üzümü ekstraktı
. quşüzümü meyvələrindən
alınan sulu çıxarışdır. R.Əliyev.

ÇIXAR(T)DIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çıxar(t)dırmaq"dan f.is.

ÇIXAR(T)DIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çıxar(t)maq"dan icb. Işdən çıxar(t)dırmaq. Mənzildən çıxar(t)-dırmaq.

ÇIXAR(T)MA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çıxar(t)maq"dan f.is.

ÇIXAR(T)MAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Bir şeyi bir yerden ke-nar etmek, xaric etmek, dışarıya atmaq. // Bir yerden götürüb başqa yere qoymaq. Mebeli otaqdan çıxar(t)maq.
[Mehriban] vaxtın gec olmasına baxmayaraq, küçə balkonuna bir masa çıxarıb, süfrə düzəltdi. S.Hüseyn.
Bir şeyin içerisinde olan başqa bir şeyi oradan götürmek. Cibindən pul çıxar(t)maq.
[Qoca] kisəsini cibindən çıxardı. H.Ne-zerli. Şərəfoğlu stolun alt gözünü açdı, ora-dan işlətmədiyi üçün tozlanmış bir külqabı çıxardı. M.İbrahimov.
İşden, vezifeden, mektebden ve s.-den xaric etmek; azad etmek. Vəzifədən çıxar(t)-maq.
[Kerbelayı:] Sabah işdən çıxararlar, qalaram başıma döyə-döyə. H.Nezerli.
Qerar vermek, hökm vermek, teklif et-mek. Əlbəttə, dəlilsiz, sübutsuz, mühakimə-siz və məntiqsiz heç bir zaman ədalətli bir hökm çıxarmaq olmaz. S.Rehimov. Iclas öz-özünə dağıldı, heç bir qərar çıxarma-dılar. M.Hüseyn.
Paltarını, ayaqqabısını, papağını ve s. kenar etmek; soyunmaq. Papağını çıxar(t)-maq.
Mirbağır ağa girir, başmaqlarını çı-xardır, salam verir. C.Memmedquluzade. Nazlı əynindəki tünd-şabalıd rəngli ipək köynəyini çıxartdı. S.Rehman.
Bitdiyi, yapışdığı, girdiyi yerden çeke-rek kökü ile birlikde qoparmaq. Ağrıyan dişi çıxar(t)maq. Şitil çıxar(t)maq.
.çöplü çuxurun kolunu qırır, kötüyünü maşınlar çı-xarırdı. Ə.Veliyev.
Tehlükeli yerden uzaqlaşdırmaq, baş-qa, tehlükesiz yere köçürmek. Bayram aşa-ğı əyildi, yerə sərilmiş fəhlələrdən birini qu-cağına alıb ortadan çıxartdı.. M.Hüseyn. Zəhra Məmmədova o gecə 25 yaralını si-lahları ilə bərabər döyüş meydanından çı-xartdı. Ə.Veliyev.
Zorla olduğu yerden çıxmağa mecbur etmek; qovmaq. Sürünü əkin yerindən çı-xar(t)maq.
Yazıq Hacı Mirzə Həsən ağa, niyə səni qatır üstə mindirib, Təbrizdən çı-xardıb qovdular? C.Memmedquluzade. Mirzə Qədir evindəki kirəçilərdən heç birini dışarı çıxara bilməyəcəkdi. S.Hüseyn.
Müveqqeti olaraq yaşadığı yerden baş-qa yere aparmaq. Uşaqları yayda şəhərdən çıxar(t)maq.
Yaz gəlmişdi, Qəhrəman ailə-sini bir yana çıxarmaq barəsində düşünür-dü. S.Rehimov.

Neşr etmek, çap etmek, buraxmaq. C.Məmmədquluzadənin təsvirinə və tarixi sənədlərə görə o zaman Azərbaycan dilində qəzet çıxarmaq çox çətin məsələ imiş. M.İbrahimov.
Yerin altından istehsal etmek. Neft (qaz) çıxar(t)maq.
Atam gümüş çıxardığı halda, qızına bir gümüş medalyon da ala bilməmişdi. S.Veliyev.

Yara, sepme ve s. emele gelmek. çiban çıxar(t)maq. Yara çıxar(t)maq.
Amma son-ra haman uşaq çiçək çıxardır. C.Memmedqu-luzade.
Hündür bir yere qaldırmaq, aparmaq. Şiferləri dama çıxar(t)maq.
dan. Oynamaq, göstermek, nümayiş et-dirmek. Qədim vaxtlarda komediyanı yuna-nilər gülüş üçün çıxardırdılar. N.Nerimanov.

Atmaq, pozmaq, qaralamaq. Əlyaz-masının beşinci abzasını çıxar(t)maq.
dan. Boşamaq, ayrılmaq. Arvadını çı-xarmaq.
Bir sıra sözlerin yanına getirilerek, müxtelif ifadeler ve mürekkeb feiller düzel-dilir; mes:. temize çıxar(t)maq, elden çıxar(t)-maq, ad çıxar(t)maq, oyun çıxar(t)maq, yad-dan çıxar(t)maq.

ÇIXDAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Pis, keyfiyyetsiz, zay mal; nöqsanı, zedesi olan mehsul; brak.

ÇIXDAŞÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Pis, keyfiyyetsiz malı yax-şısından ayıran fehle.

ÇIXIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Oynaqda sümüklerin yerin-den oynaması. Imamverdi baba bilirdi ki, çı-xığı yerinə tez salmaq lazımdır. Hərgah tez salınmasa yerinə ət gələr və sonra onu dü-zəltmək çətin olar. S.S.Axundov.
sif. Yerinden çıxmış, yerinden oyna-mış. // İreli çıxmış, qalxıq. Zaman keçdikcə Güləbətinin üzünün çıxıq sümükləri görün-məz olur, rəngi açılırdı. M.İbrahimov. [Nu-riyye:] Lakin Qulu Kəhrizli balaca çıxıq gözlərini gizli bir təbəssümlə oynadaraq bi-rini Imi, digərini isə Cimi deyə, mənə təq-dim etdi. İ.Əfendiyev.

ÇIXILAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. riyaz. çıxma emelinde: baş-qa ededden (reqemden) çıxılacaq eded (re-qem); ikinci eded (reqem).

ÇIXILMAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
çıxmaq, qalxmaq çetin olan ve ya mümkün olmayan. çıxılmaz dağ.
[Aydemir:] Allah, özü bilir ki, o keçilməz meşələrdə, o çıxılmaz qayalarda Aydəmir bircə sənin xəyalınla yaşayır. C.Cabbarlı.
məc. ümidsiz, çaresiz, elacsız, içerisin-den çıxmaq mümkün olmayan. Fəxrəddin çı-xılmaz birvəziyyətdə qalmışdı. M.S.Ordubadi. [Pakize] çıxılmaz bir vəziyyətdə idi. A.Şaiq.