Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

ÇIRMAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırmamaq"dan f.is.

ÇIRMAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Paltarının qolunu ve ya şalvarının balağını bir neçe qat qatlayıb qal-dırmaq, çırmalamaq; çırmanmaq. [Gülse-nem] Tahirdən cavab almamış, qollarını çırmadı, un gətirib, xəmir yoğurmağa baş-ladı. M.Hüseyn. Musa kişi qolunu çırmadı, bıçağı daşa çəkdi. M.İbrahimov.
0 Qolunu çırmamaq məc.
bir işi gör-mek üçün hazırlıq görmek, hazırlaşmaq, hazır olub gözlemek. çırma qollarını, öt ustadını; Lakin əsərinlə, quru sözlə yox. S.Rüstem.

ÇIRMANMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırmanmaq"dan f.is.

ÇIRMANMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qayıd. Paltarının qolunu ve ya şalvarının balağını çırmamaq. çırma-nırıq keçməyə çay gəlməmiş; Başlayırıq qızmağa yay gəlməmiş. M.Ə.Sabir.

ÇIRPI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. Quru budaq, kol qırıntısı; çıl-çırpı. On altı-on yeddi yaşlarında bir qız çayaşağı enərək, meşənin ətəklərində çırpı yığırdı. çemenzeminli. Şərifzadə ehtiyatla yeriyir, ayaqları altında əzilən quru çır-pıların qəribə səsini dinləyə-dinləyə gedir-di. M.Hüseyn.

ÇIRPILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırpılmaq"dan f.is.

ÇIRPILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Bir şeyle vurularaq tozu çıxarılmaq (yorğan-döşek, geyim, xalça-palaz ve s. haqqında). Isti paltarların boğçadan çıxarılıb həyətlərdə, eyvanlarda çırpıldığını, şəritə atıldığını görmək olurdu. Mir Celal. Döşəklərin yunu çırpılır, didilir və təzədən salınır. Ə.Abasov.
Berk sesle örtülmek. Birdən qapı çır-pıldı bərk; Qız diksindi bu zaman. Ə.Cemil. Hümmət cavab verincəyə qədər qapı çırpıl-dı. B.Bayramov.
Şappıltı ile yere deymek: yıxılmaq. Gü-lüş [Memişi] otağın içində hərlədi, hıçqıra-hıçqıra qovladı, birdən sürüşüb üzüüstə dö-şəməyə çırpıldı. S.Rehimov.

ÇIRPINIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
çırpınma işi, çırpınma. Nədir o istəkli, o heyran baxış? Nə dadlı cik-cik, nə gözəl çırpınış! A.Sehhet.
məc. çalışıb-çapalama. [Kerimxana] elə gəlirdi ki, bəşər tarixində qəhrəmanları yetirən ancaq bir məqsədə olan meyil,
. bir arzuya doğru çırpınışdır! M.İbrahimov.

ÇIRPINMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırpınmaq"dan f.sif.

ÇIRPINMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Berk döyünmek, oyna-maq, titremek, vurmaq. ürəyi (qelbi) çırpın-maq.
Könül bir quşdur ki, sevməz əsarət: Daim çırpınır, istəyir hürriyyət. A.Sehhet. [Jasmen:] Seyr etdim o heçlikləri mən də; çırpındı könül matəm içində. H.Cavid.
özünü xilas etmek üçün qanadlarını oy-nadaraq telaş içinde çalışmaq (quşlar haq-qında). Qızılquş pəncəsindən qurtulub özü-nü insan əlində əsir görən kəklik qurtulmaq üçün həyəcanla çırpınır, əllərimizi dimdik-ləyirdi. A.Şaiq. Eldar hələ ölməmiş və çır-pınmaqda olan xoruzu götürüb, mənə uzat-dı. M.Rzaquluzade.
Zerbe ile örtülmek, bağlanmaq. Qapı çırpıldı.
Ses çıxardaraq toxunmaq, xefifce
çarpmaq. Neva çırpınır yatağında: Sudan
çıxmış balıq kimi. R.Rza. Bakıdan beş gün
ayrılanda; Yuxuma Xəzər girir; Sarı qumlu
sahillərdə çırpınan; Gümüş telli ləpələr gi-rir. N.Refibeyli.
üstündeki tozu, torpağı, su damlalarını düşürtmek üçün bedeni şiddetle sarsıtmaq; silkelenmek. Qoyun çimdiriləndən sonra çır-pındı.
Sərin sabah küləyi boşluğa yayılırdı; Quşlar yuvalarında çırpınıb ayılırdı. R.Rza.

ÇIRPINTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Döyünme, döyüntü, çırpın-ma.
.çırpıntılar içərisində çapaladığım hal-da, Mahrunu gözləməkdə idim. M.S.Ordu-badi.
.Birdən Səmədin qəlbinin riqqətli dö-yüntüsü narahat bir çırpıntıya çevrildi. İ.Hüseynov.

ÇIRPIŞDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırpışdırmaq"dan f.sif.

ÇIRPIŞDIRMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Gizlice götürmek;
oğurlamaq, çalmaq. Qurban demir ki, gərək kartoşkaya qarovul çəkək? Demir ki, ku-laklar kartoşkanı çırpışdırırlar? Mir Celal.

ÇIRPMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırpmaq"dan f.sif.

ÇIRPMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Tozunu almaq ve ya baş-qa meqsedle ağac ve ya elle vurmaq, dö-yeclemek, silkelemek. Yun çırpmaq. Xal-çanı çırpmaq.
Dəllək fitəni götürüb artır-mada çırpmağa başladı, yenə bir-iki məsəl çəkmək istədi. çemenzeminli. Gəldiyev qa-pıda üst-başını çırpır, papağını düzəldirdi.
Mir Celal.
Şiddetle vurmaq, çarpmaq, yıxmaq. Pası əl-ayağını uzadır və özünü yerə çırpır-dı. S.Rehimov. Bəy zıqqana-zıqqana ağır gövdəsini yerdən üzdü, dərhal yenə dö-şəkcəyə çırpdı. Mir Celal. // Hirsle atmaq, tullamaq, çarpmaq, vurmaq. Iskəndər itdən əl çəkib, çox həvəsli və kefli, şlyapasını kro-vatın üstünə çırpıb başlayır papiros eşməyə. C.Memmedquluzade. [Ruqiyye xanım] əli-ni qaldırdığı qədəhlə bərabər masanın üzə-rinə çırpdı. S.Hüseyn.
çarpdırmaq, vurmaq. Xəzri yeli ax-şamdan hirslə qalxıb, Bakı küçələrinin toz-torpağını daşa-divara çırpırdı. S.Qenizade. Axırda sel [Qaraca qızla Yasemeni] bir bö-yük daşa çırpdı. S.S.Axundov. // Şiddetle vurmaq, ilişdirmek, zerbe endirmek. Lal Hüseyn şallağı qapdı, [Rüstem kişinin] başına-başına çırpdı. M.İbrahimov. çoban [düşmene] qalxmağa fürsət verməyib ço-mağı başına çırpdı və özü bağıryaran bir səslə qıy vurub irəli şığıdı. M.Rzaquluzade.

Tez-tez vurmaq, döyünmek ("qelbi", "üreyi" sözleri ile). [Araz] Vanyuşanı gö-rüncə başı dumanlandı, qəlbi şiddətlə çırp-mağa başladı. A.Şaiq. Bu zaman bizim qəl-bimiz daha həyəcanla çırpır. M.İbrahimov.
Tut, qaysı ve bezi başqa meyveleri ağacın budaqlarını bir şeyle vurmaq ve ya elle terpetmekle yere tökmek. [Xanqulu] ağasının həyətində kələm əkir, göyərti becə-rir, tut ağaclarını çırpır, tutundan sirkə qa-yırırdı. çemenzeminli.
B ax çırpışdırmaq. [Xortdan:] Görəsən, varislərindən nə qədər çırpıbdır. Ə.Haq-verdiyev.
Bişirmek üçün yumurtanı sındırıb için-dekini qaba tökmek. Küküyə üç dənə yu-murta çırpmaq.

ÇIRT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

təql. Tüpürerken çıxan ses. □ çırt atmaq
tüpürmek, tüpürerken çırt sesi çı-xartmaq. [Qenberqulu:] [Əsger] uzun bir çu-buq da qoyub damağına, sağa da çırt atır, sola da. B.Talıblı. [Bey] yandan düşmüş dişinin yerindən çırt atdı və danışdı. Mir Celal. çırt çubuğu
tenbeki çekmek üçün uzun çubuq, qelyan. Rəhim bəy bunu deyərək bir dənə uzunquyruq çırt çubuğunu çıxardıb qabağına qoydu. Ə.Haqverdiyev. [Aftil:] Kəblə Fatma-nisənin də çırt çubuğu elə fısıldayır ki, elə bil paroxod bacasıdır. C.Cabbarlı. çırt tənbə-kisi
çırt çubuğuna doldurmaq üçün tenbeki. [Əmrah:] Necə ola bilər ki, çırt tənbəkisi çəkə, ağzından xanımapis iy gəlməyə?! Ə.Haqver-diyev.

ÇIRTAÇIRT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf çırtıldayaraq, çırt sesi çıxararaq; berk alışaraq. Nəhayət, tonqal alovlanıb çırtaçırt yandı. B.Bayramov.

ÇIRTDAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Quru odun, çırpı ve s. ya-narken çırt-çırt sesle qalxan qığılcım. Kö-zərən kösövlərdən qopan çırtdaqlar yuxarı-ya, bacaya doğru sıçradı. Ə.Memmedxanlı.

ÇIRTIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Bir ve iki elin bir neçe bar-mağını (adeten orta barmaqları baş barma-ğa) zerble bir-birine vurub çırt sesi çıxar-ma; çırtmıq. Birdən çırtıq və oxumaq səsləri eşidildi. İ.Əfendiyev. □ çırtıq vurmaq (çalmaq)
bir ve ya iki elin barmaqlarını bir-birine (adeten orta barmağı baş barmağa) vurmaqla ses çıxarmaq. Mərcan bəy acıqlı-acıqlı çırtıq vurur. ü.Hacıbeyov. [Şahmar:]
Oğlan oturduğu yerdə çırtıq çalmağa baş-ladı. B.Bayramov.
B ax çırtma
ci menada. □ çırtıq vurmaq
bax çırtma vurmaq
ci me-nada ("çırtma^&#
da).
0 çırtıq vursan qanı tökülər (çıxar)
- bax çırtma vursan qanı tökülər (çıxar) ("çırtma^&#
da). Pullu Məhərrəmin qızı Ca-vahirin də ki, çırtıq vursan qanı tökülər. "Aşıq Əlesger".

ÇIRTILDAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırtıldamaq"dan f.sif.

ÇIRTILDAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. çırt-çırt ses çıxarmaq,
çırt elemek. Yanan yüzlərlə elektrik lampa-larının süd kimi işıqlandırdığı yerdə qaynaq şamlarının gözqamaşdırıcı qığılcımları çır-tıldayır. M.Əlizade.

ÇIRTILTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Quru odun ve s. yanarken ve ya quru otu tapdalayarken çıxan ses, çırt-çırt sesi. Ocaq qalanmış, quru ağac budaq-larının çırtıltı ilə yanmasından əmələ gələn alov ocağın ətrafını qızdırırdı. T.Ş.Simurq. Qapıya yaxın qoyulmuş peçdəki çəkil odun-lar çırtıltı ilə yanıb səs etsə də, Nərgiz Hə-sənli telefonla rayona məlumat versə də da-nışanlara mane olmurdu. Ə.Veliyev.

ÇIRTI-PIRTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Boş, menasız, ce-
feng. çırtı-pırtı söhbət.

ÇIRTLAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yanan ve ya közeren ocaq-dan çıxan parıltılı kiçik hissecikler; qığılcım.

ÇIRTLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"çırtlamaq"dan f.sif.