Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DABANBALIĞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. çekikimiler fe-silesinden qırmızı üzgecli şirin su balığı.

DABANBASA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dabanbasma. Sənəm, səsəmi gəldin? Dabanbasamı gəldin? A.Şaiq.

DABANBASARAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dabanbasma. Kimi evə yüyürürdü, kimi də dabanbasaraq küçəyə qaçırdı. S.Şamilov.

DABANBASMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf
Süretle, qaçaraq, telesik.
Addım-addım izleyerek. Kürkçüoğlu onu göz açmağa qoymayıb, dabanbasma onu paytaxtadək təqib edirdi. M.F.Axundzade.

DABANCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik daban, ince daban.

DABANDAŞI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Əlde, dabanda berkleş-miş çirki sürtüb çıxarmaq üçün sünger kimi mesameli yüngül daş; pemza, süngerdaşı.

DABANIÇATLAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Pinti, natemiz. Yerə kəlağayı sərib, qızı onun üstündə gəz-dirərdilər ki, görsünlər, kəlağayı qırışmır ki.. Qırışmış olsa, dabanıçatlaqdır,
deyə almazdılar. R.Əfendiyev.

DABANIQALXIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Gezeyen.

DABANIQARA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax qaradaban.

DABANLAMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dabanlamaq"dan f.is.

DABANLAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Ardınca düşmek, addım-addım izlemek, teqib etmek. Yüzlər-lə adam bir-birini dabanlayırdı. S.Rehimov.

DABANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Dabanı olan. Dabanlı tufli.
məc. dan. Qılçaları qüvvetli. Dabanlı adam.

DABANSIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dabanı olmayan. Daban-sız ayaqqabı.

DABBAĞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Heyvan derilerini aşı-lama vasitesile göne ve meşine çevirmek seneti ile meşğul olan usta. Dabbağ sevdiyi dərini yerdən-yerə vurar. (Ata. sözü).
□ Dabbağ etmək
derini aşılama vasite-sile gön ve ya meşine çevirmek.
◊ Dabbağda gönünə bələd olmaq (gö-nünü tanımaq)
bir adamın keçmişine ve her cür gizli işlerine yaxşı beled olmaq, keç-mişini, iç-üzünü bilmek. [Əbdül:] Mənim gözüm kor deyil, mən Kərimin dabbağda gö-nünü tanıyıram. Ə.Haqverdiyev. [Xanlar:] Mən [Abuzer beyin] dabbağda gönünə bələ-dəm. M.Hüseyn.

DABBAĞXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər. debbağ ve fars.
..xane] Xam derilerden aşılama yolu ile gön ve meşin hazırlanan karxana, emalatxana. Qadın dabbağxana dərəsi məhəlləsinə dö-nərkən Fəxrəddin onu səslədi.. M.S.Orduba-di. Sərdar Təbrizin məşhur dabbağxanaları yerləşən səmtə doğru yönəldi. P.Makulu.
◊ Dabbağxanada gönünü tanımaq (gö-nünə bələd olmaq)
bax dabbağda gönü-nə bələd olmaq ("dabbağ"da). Mən onun dabbağxanada gönünü tanıyıram. A.Şaiq.

DABBAĞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xam derileri gön ve meşin halına salma seneti. Dabbağlıq etmək.
sif. Gön ve meşin olmağa yarayan. Dabbağlıq dəri.

DAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Yeyilen ve ya içilen şeyin acı-lıq, şirinlik, turşluq, duzluluq, şitlik ve s. ce-hetden hiss olunan xüsusiyyeti; tam. Kür su-yunun dadı nə acıdır, nə şordur, nə turşdur,
. nə iylidir. C.Memmedquluzade. □ Dad orqanı (üzvü) anat.
dilin sethinde olan ve dadı müeyyenleşdirmeye xidmet eden sinir ucları. Dadına baxmaq
1) yeyilen ve ya içilen şeyin dadını bilmek üçün ondan bir az yemek, ya içmek; 2) az yemek.
məc. Lezzet, neşe. Ad mənim, yar özgə-nin; Neylərəm mən bu dadı. Sarı Aşıq. [Qa-car:] Deyirlər şirindir busənin dadı; O da kor bəxtimə qismət olmadı. S.Vurğun. □ Dad almaq
lezzet almaq. Bu yeməkdən heç bir dad almadım.
Ol şuxə ki can olurdu Fər-had; Şirin dodağından aldı yüz dad. Xetayi. Qoy başını sinəsinə, bir dad al; Qoy babalın boynuma, get, arvad al. M.Ə.Sabir. Dad vermək
lezzet vermek, neşe vermek, xoşa gelmek. Bahar nə xoş gəlir, ruha dad verir; Xəyala, duyğuya qol-qanad verir. S.Vurğun. Yeni xəbərlər, xüsusən müsamirə qızlara dad verirdi. Ə.Veliyev. Dada gətirmək
dadlı
etmek, lezzetli etmek; dadlandırmaq. Dadı damaqda qalmaq, dadı damaqdan getmə-
mək
unudulmayacaq qeder lezzetli şey haqqında.
.Iştaham yox idi, gör xörəyin necə dadlıdır ki, hamısını yedim, hələ bir dadı da-mağımda da qaldı. M.Hüseyn. // Heç unutma-maq, yadda saxlamaq. [Hacı Semsam:]
.Indi sizə elə bir aş içirdim ki, ölənə kimi dadı da-mağınızdan getməsin. P.Makulu.

DAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars]
Feryad, feğan, haray. Dedi: ayə nədir bu dadə səbəb; Halətin gör-sənir nəzərdə əcəb. S.Ə.Şirvani. □ Dad elə-mək (etmək)
feryad etmek, feğan etmek. Dad eylərəm, yetişməzsən hərayə; Neçün rəhmin gəlməz mən binəvayə? Q.Zakir. Hər-çi dad eylədi, yahu; Eşidənlər dedi:
Yalan-
dır bu! M.Ə.Sabir.
Kömek, imdad. □ Dad istəmək
kö-
mek istemek, yardıma çağırmaq, xahiş et-mek. Dada gəlmək (çatmaq)
bax dada yetmək (yetişmək). Yatmışları, razı deyi-ləm, kimsə oyatsın; Tək-tək ayılan varsa da, haqq dadıma çatsın. M.Ə.Sabir. Həsən ha-mının dadına çatır, hamının xeyrini, şərini görür. S.Rehman. Hərdənbir qulaqucu oğlu-nun söhbətini eşidən Maral burada Züleyxa-nın dadına çatdı. Ə.Əbülhesen. Dada yet-mək (yetişmək)
kömeye gelmek, haraya gelmek, kömek etmek. Görüm indi kimlər yetər dadına; Koroğlunu tutan günlər necol-du? "Koroğlu". Vilayətdə gözəl çoxdu, nə fayda; Dərdi bilən, yetən dadə tapılmaz. Q.Zakir. Bu vaxtlar ləzgi Nüsrət.. [Bağırm] dadına yetişmişdi. Ə.Memmedxanlı. Dadı heç yana çatmamaq
heç kimden kömek ala bilmemek, kömeksiz qalmaq. Padşah
. lap qəmgin oldu, amma dadı heç yana çat-madı. (Nağıl).
Şikayet. □ Dad çəkmək (etmək, elə-
mək, qılmaq)
şikayet etmek, narazılıq et-
mek; şikayetlenmek. Müxənnətdən dad elə-
dim; Dost-aşnanı yad elədim. "Koroğlu".
Xəstə Qasım kimə qılsın dadını; Canı çıxsın,
özü çəksin odunu. Xeste Qasım. çoxları dad
çəkdi, şivən qopardı; Döndərmə yazımı xə-
zanə, gözlər! R.Rza. [Benövşe:] Sizin adınız
gələndə həm mühəndislər, həm də fəhlələr
dad çəkirlər. S.Rehman. Dada getmək
şi-
kayete getmek, şikayet etmek. Qələm düş-
mən əlində; Kimə gedim dadə mən? (Bayatı). çərxin sitəmindən, dövrün zülmündən; Gö-zəllər şahına dada gedirəm. Q.Zakir.

DAD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

nida. Aman, haray, vay. Ey sevdiyim, səndən qeyri kimim var? Gəl üstümə, aman, öldüm, dad, öldüm! M.V.Vidadi. Əhdi pozub əgərçi mən üsyanın eylərəm; Ey dad, haray, nə növlə samanın eylərəm. M.Ə.Sabir. // çox vaxt "dad
.. elinden" şeklinde işlenir. Anla-yana da can qurban, anlamayana da, dad ya-rımçıq əlindən. (Ata. sözü). Canım aldın mey üçün, saqi, içirdin mənə qan; Dad əlindən ki, məni al ilə məğbun eylədin. Füzuli. Aylar keçdi acı illərdən yaman; Dad sənin əlindən, hicran, ay hicran! M.Rahim.

DADAMAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Bir şeye (adeten arzu edilmeyen şeye) dadanmış, öyreşmiş; ver-dişli, adetkerde. □ Dadamal olmaq (öy-rənmək, düşmək)
adet etmek, öyreşmek, dadanmaq, verdiş etmek. Bir də istəmədim ki, uşağım hər dəfə bazara çıxanda dadamal öyrənsin. C.Memmedquluzade. Dadamal öy-rətmək
dadandırmaq, akşdırmaq, öyretmek.

DAD-AMAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dad3

DADANAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dadamal. □ Dadanaq ol-
maq
öyrenmiş olmaq, yaxın olmaq, tanımaq.

DADANDIRILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dadandırılmaq"danf.is.

DADANDIRILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. öyreşdiril-mek, alışdırılmaq, dadanaq edilmek.

DADANDIRMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dadandırmaq"dan f.is.