Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DAĞARCIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik dağar; çox vaxt de-riden tikilen kiçik torba, çanta. Dağarcığını çuvala tay tutur. (Ata. sözü). Amma məbada dağarcığın ağzı bərk bağlanmış olmuya, əgər pişik oradan özünü xilas eləsə, üz-gö-zünü cırmaqlayıb qanadar. C.Memmedqu-luzade. Dilənçi dağarcığından bir qədər çörək və soğan çıxardıb, Nurəddinə verdi. S.S.Axundov. [Qehreman:] Bütün məktəb uşaqları kimi biz də dağarcığa qum doldu-rub
. gətirirdik. Ə.Veliyev.
◊ Sirr dağarcığı
sirr ile dolu, anlaşılmaz, başçıxarılmaz adam, şey haqqında. [Nur-cahan:] Mən başdan-ayağa sirr dağarcığı-yam. N.Vezirov. Ancaq
. əmək haqqı böl-güsü olub sirr dağarcığı. "Kirpi".

DAĞAYISI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
zool. Dağlıq yerlerde yaşayan ayı növü.
məc. dan. Medeniyyetsiz, qaba, qana-caqsız adam haqqında.

DAĞBASAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dağeteyi, dağ hendeveri. Dağbasarda yaşayanlar. Dağbasar havası.

DAĞBƏYİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. tar. Yayda dağa köçen kö-çerilerin inzibati işlerini idare eden höku-met memuru. Nəbi yenə burda bir ad elədi; Dağbəyini tutub nə ad elədi! "Qaçaq Nebi".

DAĞBOYANASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. çetirçiçekliler fe-silesinden çoxillik ot bitkisi.

DAĞ-DAĞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dağ kimi uca, çox yüksek.

DAĞ-DAĞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
çox isti, qaynar. Dağ-dağ su.
məc. çox derdli. Ana yalqız dayanıb; Ananın qəlbi dağ-dağ. R.Rza.

DAĞDAĞA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bax dəğdəğə. çöllərdə var bağalar; Urəkdə dağdağalar; Yarın vur-duğu yara; Məhşər günü sağalar. (Bayatı). Elə belə, ürəyimə dağdağa düşüb ki, görə-sən, sən kimsən? "Koroğlu". [Əlimerdan:] Hə, indi bildim ki, ağ ilan bir şey bilirmiş. Yoxsa, bunu mən cin-şəyatin dağdağası sa-yırdım. (Nağıl).

DAĞDAĞA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Kiçik taxta parça-sından qayrılan ve fırladarken keskin, uğul-tulu ses çıxaran uşaq oyuncağı.

DAĞDAĞAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot.
Berk oduncağı olan, meşelerde biten bir ağac ve ya kol.
Dağdağan ağacının noxud iriliyinde olan şirin meyvesi.
Köhne meişetde: dağdağan ağacından qayrılaraq, guya pis gözden qorumaq üçün uşağın papağına bend edilen, yaxud bezi ev heyvanlarmın boynundan asılan şey. Papağı-na dağdağan tikmək. Dananın boynuna dağ-dağan asmaq.

DAĞDAĞANLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bot. Dağdağan ağac-
ları biten yer. Dağdağanlıqda bir ayı gör-dük. Dağdağanlıqda sərinlənmək.

DAĞ(İ)DAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] klas. Dağlı, üreyi dağlı, çox kederli, yaralı. Dağidar ürək. // Is. mənasında. üreyi dağlı adam. Ey sari¬ban, qətarimizi kuyi-yarə çək; Rəhm et, bu dağidarları laləzarə çək. S.Ə.Şirvani. □ Dağ(i)dar etmək məc.
yaralamaq, dağlamaq.

DAĞ-DAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Yolu olmayan, yaşamaq üçün yararsız olan tepelik ve daşlıq yerler. [Se-lim qızı:]
.Aydəmir də, bilirsən ki, dağda-daşda, ona qızmı yaraşar? C.Cabbarlı. [Əmiraslan baba:] Bax, o zaman bizim bu Ağbulaq obasına, dağ-daşdan keçən darıs-qal cığırlarla, birtəhər, güc-bəla ilə gəlmək olardı. S.Rehimov. // ümumiyyetle, dağlıq, qayalıq, tepelik. Su gələr axar, doymaz; Dağ-daşı yıxar, doymaz. (Bayatı). Hər kim məni belə görə, bil, ağlar; Dağ-daş yanar; ulus, oymaq, el ağlar. M.V.Vidadi. // məc. Cansız tebiet menasında. Qanad verir dağa-daşa; Ana yurdun havaları. S.Vurğun.
◊ Dağa-daşa düşmək
1) ev-eşiyinden avara olmaq; avara-sergerdan olub insan ya-şamayan yerleri gezmek; 2) axtarmaq. Dağa-daşa salmaq
çetinliye salmaq, ora-bura göndermek, avara etmek. Di belə de, rəh-mətliyin oğlu, ta məni niyə dağa-daşa salır-san? C.Memmedquluzade. Dağa-daşa sığ-mamaq (sevinməkdən, şadlıqdan)
sevin-cinin heddi-hüdudu olmamaq. Biz sevinci-mizdən dağa-daşa sığmırdıq. Mir Celal. Dağ-daş dilə gəlmək, dağ-daş titrəmək (səs-dən, fəryaddan, nərədən ve s.-den)
çox güclü ses, gurultu haqqında. Yazıq heyvan elə bağırdı ki, səsindən dağ-daş titrədi. A.Şaiq. özünü dağa-daşa vurmaq (çırp-maq)
öz meqsedine çatmaq ve ya başqa sebebe göre heç bir çetinlikden qorxmaya-raq özünü her yere vurmaq, yorulmaq bilme-den çalışmaq. Hərgah maral bilsə ki, bu səs-şıppıltı yel əsib kolu tərpətməkdən, yarpaq-ları bir-birinə toxundurmaqdan əmələ gəlir, o vaxt o, qorxmaz və qorxudan özünü dağa-daşa çırpmaz. F.Köçerli. [Zeyneb xanım:] Mənim yəqinimdir ki, o dinc olmayacaq, özü-nü dağa-daşa vuracaqdır. N.Vezirov.

DAĞ-DƏRƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bax dağ-daş. Dağ-dərə-ni dolannam; Dərya kimi bulannam. (Bayatı). [Kerimqulu:] Bir də bu qızı kola-kosa, dağ-dərəyə buraxma! S.Rehimov. Iki qardaş ömür sürür; Dağ-dərədə uzun zaman. B.Vahabzade.

DAĞDİBİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dağın lap aşağı hissesinde olan.

DAĞDÖŞÜ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dağın ön ve orta terefi, azca mail sethi. // sif. Dağın döşünde yerleşen. Dağ-döşü otlaqlar.

DAĞƏTƏYİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dağın düzenliye qovu-şan maili tereflerinde yerleşen. Dağətəyi zonalar. Azərbaycanın dağətəyi və dağlıq rayonlarında əkmək üçün xaşa ən münasib çoxillik paxlalı bitkidir. // is. Dağın eteyin-de yerleşen sahe.

DAĞIDICI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dağıdan, dağıtmağa qadir olan. Zərbə dalğasının dağıdıcı təsiri. // Po-zucu, pozğunluq salan, çox zererli.

DAĞIDICILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dağıtma qabiliyyeti.
Atom bombasının dağıdıcılıq qüvvəsi.

DAĞIDILMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dağıdılmaq"dan f.is. Mən özüm
. küçədən keçərkən yenə bir nəfər pristavın dükanın dağıdılmasına mane ol-duğunu gördüm. M.S.Ordubadi.

DAĞIDILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dağıtmaq"dan məch.

DAĞIDILMAZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dağıdıla bilmeyen; yıxılmaz, yenilmez.

DAĞIDILMAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dağıdılmaz şeyin hal ve keyfiyyeti; yıxılmazlıq, yenilmezlik.

DAĞILIŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dağılışmaq"dan f.is.

DAĞILIŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qarş. Dağılmaq (çoxları haqqında), bir-birinden aralanıb müxtelif tereflere getmek, here bir terefe getmek. Qonaqlar dağılışdılar.
Quzular yenə çölə dağılışaraq otlayırdı. M.İbrahimov. Axıra qalmış qonaqlar da dağılışır, Imanova ürək-dirək verirdilər. M.Hüseyn.