Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

AXTARILMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Axtarmaq"dan məch. Alman komandanlığının əmrinə görə, bütün evlər, zirzəmilər axtarılırdı. M.Hüseyn.

AXTARIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Axtarma işi, keşfiyyat. Neft axtarışı dəstəsi. // Bir şey, bir yol, bir çare ve s. arama. [Əli] sabit fikrə malik deyildi. Daima axtarış yolunda, tərəddüd içində yaşayırdı. çemenzeminli.
Cinayeti sübut edecek eşyayi-delil tap-maq meqsedi ile hökumet orqanları tere-finden icra edilen axtarma, yoxlama işi; teftiş emeliyyatı. Axtarış aparmaq. Başdan-başa axtarış.
[Pristav dedi:] Mən sabah onun [Meherremin] mənzilində axtarış yapıb şübhəli vəsiqələri taparam və sonra sürgün etmək qolaydır. H.Nezerli. Yəqin bu evdə axtarış gedirdi. S.Rehman. □ Cinayət axtarış idarəsi
cinayet axtarıb tapmaqla meşğul olan polis şöbesi.

AXTARIŞÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bir şey axtaran, yeni üsul, yeni yol ve s. axtaran. Yazıçı, şair, drama-turq, tənqidçi axtarışçı olmalıdır. S.Rehimov.

AXTARIŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Axtarışmaq"dan f.is.

AXTARIŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Herterefli axtarmaq, aramaq, tapmağa çalışmaq. Necə eyb axta¬rışırlar, necə gör yoldan azırlar, nə görür-lərsə yazırlar. M.Ə.Sabir.

AXTARMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Axtarmaq"dan f.is.

AXTARMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Gizli, yaxud gizledil-miş ve ya itmiş bir şeyi tapmağa, üze çıxar-mağa çalışmaq, aramaq. Kitabı nə qədər axtardımsa, tapa bilmədim. Yerə düşmüş iynəni axtarmaq.
Axtaran tapar. (Ata. sözü). // Görmeye, tapmağa çalışmaq. Usta Ağabala qapını axtarınca divardakı şəkil-lərə də bir nəzər yetirdi. çemenzeminli. Hər kəs öz yerini axtarır, tapır və əyləşirdi. S.Rehimov. // Aramaq, tapmağa çalışmaq. Məsmə, dərdlərini Tahirzadəyə danışmaq üçün vaxt, fürsət axtarırdı. Mir Celal.
Əlde etmeye çalışmaq. Iş axtarmaq. özünə otaq axtarmaq. öz haqqını axtar-maq. // Arzu etmek, bir şeyin olmasına, emele gelmesine, baş vermesine çalışmaq. Dava-dalaş axtarmaq.
Yoxlamaq, araşdırmaq, müayine etmek, teftiş etmek. Ciblərini axtarmaq. Stolun yeşiklərini axtarmaq.
Ey müfəttiş! Yolla-nan kağızları axtarma çox. M.Ə.Sabir.
Ummaq, gözlemek. Onda nə ədəb axta-rırsan. Bizdə elə şeylər axtarma.
məc. Heddinden artıq fikir vermek.
Böyük işlərə fikir vermir, amma xırda şey-
ləri axtarır.

AXTARTMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. Bir başqası vasitesile axtarmaq. [Şöle xanım:] Xan səni axtardır ki, tutdursun, öldürsün. M.F.Axundzade.

AX-TÜF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tüpürme, belğem getirme.

AX-UF : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Heyifsilenme, sızlama, inleme; inilti. Səttarzadə Gəldiyevin ax-ufunu, vurnuxduğunu gördü. Mir Celal. Yalıncaq ax-ufla heybəsini açıb, oradan
. bir ipək köynək çıxardı. M.Rzaquluzade. □ Ax-uf eləmək
sızlamaq, inlemek. Göyçək bacı isə ax-uf eləməkdən qupquru qurumuşdu. Ə.Veliyev.

AXUND : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. din.
İslamda dini rütbe.
Xüsusi tehsil görmüş din xadimi. Ey milləti cəhalətə vadar edən axund; Hər dürlü fəqrü əczə giriftar edən axund! M.Ə.Sabir. Xalıq bir dəstə pul çıxarıb axundun ovcuna basdı. S.Rehimov.

AXUNDLUQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. din. Axund seneti, işi; mollalıq, ruhanilik. [Vaqif:] Qəşəng şey çoxdur, sənnən mənə yoxdur! Bu axund-luqla keşişliyi boynumuza qoyub, dünyanı bizə haram eləyiblər. çemenzeminli.

AXUR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Heyvanlara yem tökmek üçün taxtadan, daşdan ve s.-den qayırılan divara yapışıq qab, qutu. [Əmioğlu:] Budaq baba,
. atı axura çək, rahat et, sonra uşaq-larınız ilə otağa buyurun, bizə qonaq olun. S.S.Axundov. Firidun söhbəti kəsib, yenə axurun üstündə oturdu. M.İbrahimov. Nadir axura arpa, saman töküb tövlənin o biri başında olan səkinin üstünə çıxdı. B.Talıblı.
məh. İçinde üzümü ezib, suyunu çıxar-maq üçün içerisi yonulub derinleşdirilmiş tava daşı. Baba isə üzümləri dərib gətirər, daş axura töküb, şalvarını dizinədək çırma-layır
. və şirə yığırdı. H.Sarabski.

AX-VAY : Azerbaijani Explanatory Dictionary

a x ah-vay.

AİD : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əd. [ər.] Nisbeti ve elaqesi olan, teellüqü olan, mexsus. Idarəyə aid işlər. Dilçiliyə aid terminlər. Məsələ bizə aid deyil. Şəkil
cü səhifəyə aiddir.
[Nadir bey:] Məncə, gözəllik zövqə aid bir şeydir. H.Cavid. □ Aid olmaq
nisbeti ve elaqesi olmaq, mexsus olmaq, dexli olmaq. Bu məktub Bəhramın öz qəlbinə və taleyinə aid idi. Ə.Veliyev.

AİDİYYƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Aid olma, nisbet ve elaqesi olma, dexli olma. Bunun sizə aidiy-yəti varmı? □ Aidiyyəti üzrə rəs.
haraya lazımsa, oraya, aid olduğu yere. Ərizəniz aidiyyəti üzrə göndərildi.

AİDLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

a x aidiyyət.

AİLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Ata-anadan, uşaqlardan, nevelerden ve yaxın qohumlardan ibaret olub, bir yerde yaşayan adamların hamısı; külfet. Ailə başçısı. Ailə saxlamaq. Ailə üzvü. Ailə tərbiyəsi. Ailə həyatı. Ailə vəziyyəti.
[Qetibe:] Ailəmizə üz verən böyük və bəd-bəxt faciələri sizə bildirməyə məcbur oldum. M.S.Ordubadi. Atılmış zəhmətə on dörd yaşında; Bir böyük ailə vardı başında. A.İldırım. Ailənin başqa üzvləri də sakit və altdan-altdan gah Şəmsiyyəyə, gah Səlimiyə baxır.. M.İbrahimov. // məc. çox mehriban. Bir ailə kimi yaşamaq.
zool. Bir erkekle bir ve ya bir neçe dişiden ibaret heyvan destesi. Arı ailəsi. Qarışqa ailəsi.
dilç. Menşece bir olan diller qrupu. Türk dilləri ailəsi.
AİLƏBAZsif. ve is. [ər. aile ve fars.
..baz] Umumi menafeyi deyil, birinci növbede öz qohum ve yaxınlarının menafeyini güden (adam).

AİLƏBAZLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Umumi menafeyin zid-dine olaraq, ilk növbede öz qohumlarının ve yaxın adamlarının menafeyini güdme.

AİLƏCANLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif öz ailesini çox seven, onun qeydine qalan, ailesine yaxşı baxan. Ailəcanlı kişi.
[Müellim:] Qonşu, görü-rəm, siz doğrudan da əsil qayğıkeş, ailə-canlı bir yoldaşsınız. Mir Celal. Həmişə evcanlı, ailəcanlı; Kişilər xoş gəlir çox qadınlara... M.Araz.

AİLƏÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan.
Bax ailəpərəstlik.
məc. Bir işin öz menfeetine, xelveti ve öz yaxın adamlarının mehdud çerçivesi içe-risinde aparılması, hell edilmesi; qohumbaz-lıq, dostbazlıq (menfi menada işlenir). Işdə ailəçiliyə yol verilməməlidir. Məsələni ailə-çilik yolu ilə həll etmək olmaz.

AİLƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ailesi olan, külfeti olan, arvad-uşağı olan; evli. Ailəli adam.

AİLƏPƏRƏST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [ər. aile ve fars.
..perest]
B ax ailəcanlı.
B a x ailəbaz. Ailəpərəst adam.

AİLƏPƏRƏSTLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Ailesine meheb-bet, ailesini sevme.
B a x ailəbazlıq.

AİLƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Ailesi, külfeti olmayan, arvad-uşağı olmayan, evli olmayan. Evsiz, ailəsiz məhəbbətmi var? S.Vurğun.