Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DAŞLATMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

icb. üstünü daşla örtdür-mek, üstüne daş döşetdirmek.

DAŞLI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii.
Daşı olan, çoxlu daş olan; içinde daş, daş parçaları olan. Daşlı torpaq. Daşlı təpə. Bu düyü daşlıdır.
Eləmi daşlı yerlər; Torpaqlı, daşlı yerlər; Bu dünyada hələ var; Gözləri yaşlı yerlər. (Bayatı).
Daş döşenmiş, daşla örtülmüş. Iki bö-yük qayanın arasındakı daşlı yoldan keçib düzənliyə çatdıqda yolçu oturdu. S.Rehman.

DAŞLI-KƏSƏKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax daş-kəsəkli. O daşlı-kəsəkli boş səhralarda; çörək də ye-tirdik boz səhralarda. S.Vurğun. Budur, maşın çətin, daşlı-kəsəkli, sürüşkən dağyo-xuşlarını zorla yuxarı qalxır. M.İbrahimov.

DAŞLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Daş çox olan yer, daşla örtülü yer. Daş daşlığa yağar, dolu dəryaya. (Ata.
sözü). Atlar
. Kür sahilindəki daşlığın xəl-vət bir yerində söyüd ağaclarına bağlan-mışdı. M.Hüseyn. Dərinlərə düşmüş dərə ağ daşlıq və çınqıllıq üzrə uzanıb gedirdi. S.Rehimov. // sii. Daş çox olan, daşla örtülü. Daşlıq yer. Daşlıq çöl.
Daşlıq yolun kə-narlarında ot-ələfi elə ucalmışdı ki, deyərdin, buralar xüsusi biçənək yeridir. Mir Celal.

DAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Daşmaq"dan fi.is. çayın daş-ması. Samovarın daşması.

DAŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. aşp. Düyüsünün suyu süzül-meden bişirilen plov; demye. Daşma bişirmək.

DAŞMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i.
Kenarlarından çıxaraq et-rafı basmaq (su haqqında). Kür daşmışdır.
Bulandı dəryalar, həm daşdı sular; Qay-naqsız bulaqlar çaya dönübdür. Qurbani. çaylar daşıb sel olsun; Taxıllar tel-tel ol-sun. M.Ə.Sabir.
Qabın tutumundan çox olduğuna göre kenarlarından aşıb tökülmek. Qoyun, quzu bir-birinə qarışar; Qulplu qazanlardan qa-tıqlar daşar. S.Vurğun. // Berk qaynayaraq köpüb, qabarıb qabın kenarlarından axıb tö-külmek (mayeler haqqında). Süd daşır. Sa-movar daşdı.
məc. Bir şeyin çoxluğunu, bolluğunu bildirir (bu menada çox vaxt "aşıb-daşmaq" şeklinde işlenir).
məc. Coşmaq, qızışmaq, hiddetlenmek, son derece acıqlanmaq (bezen "coşub-daş-maq" şeklinde işlenir). Şişman adam coşdu-daşdı, ağzı köpüklənərək:
Bu sözün sənə neçəyə mal olacağını bilmirsən,
[dedi] A.Şaiq. // Hedeqesinden oynamaq (göz haq-qında). O həddindən artıq acıqlandı, qan pi-yaləsinə bənzəyən gözləri daşmağa başladı.
M.S.Ordubadi.

DAŞMALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. aşp. Daşma2 bişirmek üçün yararlı. Daşmalıq düyü.

DAŞMİŞARLAYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Daşları mişarlayıb
müeyyen endazeye salan işçi.

DAŞNAK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[erm.] XIX esrin
cı illerin-de meydana gelmiş milletçi-terrorçu erme-ni "Daşnaksütyun" partiyasının üzvü. Daş-nak quldur birləşmələri. Antanta ölkələri də daşnakların əməllərindən narazılıqlarını bildirirdilər."Böyük Ermənistan" xül-yalarından əl çəkməyən daşnak quldur bir¬ləşmələri Naxçıvan, Zəngəzur və Qarabağ qəzalarının azərbaycanlı əhalisinə qarşı məqsədyönlü soyqırımı və etnik təmizləmə aparırdılar.

DAŞOYNADAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Daşlarla gimnastik he-reketler gösteren ağır atletika idmançısı. Da-şoynadanların yarışı. // Sif. menasında. Da-şoynadan pəhləvan.

DAŞ-TƏRƏZİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. çeki levazimatı (tere-zi ve daşları). [Araz dedi:]
.Əli əsə-əsə daş-tərəzi tutan adamın bu sözlərinə inan-maram. A.Şaiq.

DAŞTÜLƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
Vehşi, vehşi böyümüş, ele öyredilmesi çetin olan qırğı.
Qoşquya getmeyen, yoldaşı ile qoşa,
yan-yana çekmeyen at.
məc. Sital, üzlü, sırtıq, heyasız (adam).

DAŞÜRƏKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax daşqəlbli. Daşürəkli
adam.
Mən ancaq onu bilirəm ki, arvad nə qədər daşürəkli də olsa, onu yola gətirmək olar. N.Vezirov. Nişan alıb ox atmağı, nə çarə; Daşürəkli mələklərdən öyrəndim.
M.Müşfiq.

DAŞÜRƏKLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax daşqəlblilik.

DAŞYONAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Tikinti üçün daşları yonub müeyyen şekle ve ölçüye salan usta. Hər na-muslu vətəndaş bizim eldə əzizdir; Alim, kur-yer, daşyonan, toxucu qadın, əsgər. R.Rza.

DAVA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Dalaşma, söyüşme; çar-pışma, vuruşma. Artıq bu səiər heç bir zor, heç bir dava kar eləmədi. S.Rehman. □ Dava axtarmaq
heç bir şey üste dava etmeye çalışmaq, dava etmek üçün behane axtarmaq. [Selimnaz xanım:] Sən bu gün aş-kara dava axtarırsan. N.Vezirov. Dava qalxmaq (düşmək)
dava baş vermek. Dava eləmək
1) savaşmaq, dalaşmaq, söyüşmek, vuruşmaq. [İsmayıl bey:] Mən bura dava eləməyə gəlməmişəm. N.Vezirov; 2) müba-hise etmek. Dava salmaq
aranı vuruş-durmaq, dava düşmesine sebeb olmaq.
Müharibe. Barıt və qan qoxusu ağır-laşdı havada; Daşlar belə qanadı bu uğur-suz davada. R.Rza. Əsgəran davasında ba-sılmaq xəbəri bütün yaylağı kədər və vahi-məyə salmışdı. Mir Celal. Sonra dava düşdü, çevrildi dünya; Bunu məndən gözəl siz bi-lirsiniz. M.Müşfiq.
Helli teleb olunan mesele, mübahiseli mesele; münaqişe; iddia. Aradakı davanı həll etmək. Onun davasına baxmaq.
[Ey-vaz:]
..Bizim davamız millət davası deyil, çörək davasıdır, azadlıq davasıdır. C.Cab-barlı. □
..davası etmək
.iddia etmek,
.üstünde mübahise etmek,
.teleb etmek. [Qafar:] Sən mənimlə paltar davası edirsən, eləmi? S.S.Axundov.
köhn. hüq. Müdafie üçün mehkemeye müraciet, qarşı terefi mehkemeye celb etme, mehkeme hüzurunda baxılan iş; mühakime. □ Dava çəkmək
mehkemede çekişmek, mehkemeye müraciet etmek, mehkemede iş açmaq. [Selime xanım:] Gərək indi dava çəkməyə məcbur olam. M.F.Axundzade.
◊ Dava dağarcığı
davakar adam haq-qında.

DAVA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Derman. Aptekdən dava almaq.
[Nurcahan:] Başına dönüm, həkim-başı, bu suyu bir baytal verib mənim azar-lıma, nəvəmə dava adına... N.Vezirov. Ap-tekdən təzə dərman gətirmişdilər. Haman dava mənə çox kömək edirdi. C.Memmed-quluzade.
məc. çare, tedbir, elac menasında. Sən də gəl, yadıma sal, deyək, bəlkə qoyunların qızdırmasına bir dava deyə. C.Memmed-quluzade. □ Dava etmək (eləmək)
müa-lice etmek. Xəstəyə dava etmək.

DAVACAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

top. [ər.]
Dava-derman, dermanlar. [İbrahim:] Bu dükanda
. dava-cat və qeyri ticarət şeyləri də var idi. S.S.Axundov. [Hekim:] Bəzi para davacat və cihazlar da gətirmişəm. S.Rehimov.
məc. dan. İçki menasında. Mikayıl, bu süirədə davacat görməyirəm, yoxsa hacı evində davacat olmaz? N.Vezirov.

DAVACATXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ərəbcədən davacat ve iars. xane] köhn. Aptek, dermanxana.

DAVACIL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax davakar. Davacıl adam.

DAVAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dava-derman hazırlayan ve satan adam. Səttarxandan sonra Əli davaçı danışmağa başladı. P.Makulu.

DAVAÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. Bax davakar. Davaçı adam. Davaçı qonşu.
is. Biri ile davalı işi olan. Məhkəmədə davaçının dindirilməsi.

DAVA-DALAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. bax dava
ci mena-
da. Daha burada hərb meydanını müiəssəl təsvir etməyin lüzumu yoxdur. çünki cəmi müsəlman qardaşların başı dava-dalaş çə-kib, hamı vuruşma görüb. çemenzeminli. Belə ki baxardın, hər gün sərxoş bəyin qa-pısında dava-dalaşdır. S.Rehimov. [Kend-de] həmişə dava-dalaş əskik olmazdı. Ə.Sa-dıq. □ Dava-dalaş salmaq
dava etmek, dava salmaq, qalmaqal salmaq. [Şamxalın]
.anası həmişə kişinin üstünə düşüb dava-dalaş salar, ağlayıb-sızıldayar, sonra da sakitləşərdi. İ.Şıxlı.

DAVA-DAVA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Uşaqlarm oynadığı vu-ruşma, döyüşme oyunu. Dava-dava oyna-maq. □ Dava-dava demək (vurmaq)
dava etmeye, vuruşmağa behane axtarmaq; dava etmeye, vuruşmağa hazır olmaq.