Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DEVİKMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax döyükmək. Bunların devikdiyini görən Rüstəm dayandı. S.Rehimov.

DEVİRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Devirmek"den f.is.

DEVİRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

DEVİRMƏK f.
Altını üstüne çevirmek,
başıaşağı etmek. Qazanı devirmək. Stolu devirmək.
məc. Yıxmaq, hakimiyyetden mehrum etmek, ortadan qaldırmaq, leğv etmek. Mütləqiyyəti devirmək. Burjuaziyanı devir-mək.
İndi artıq yıxıldı, batdı qanlı saray-lar; Devirdilər taxtını, qan içən padşahın. Ə.Cavad.

DEVİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fr.]
Əsas bir fikrin, meslekin, eqidenin qısa şekilde ifadesi. Səbirlə fürsət gözləmək
. [Mollayevin] devizi idi. M.Hüseyn.
Konkurslarda: müellifin öz ad ve fami-liyası evezinde eseri üzerinde yazdığı söz, ya ibare.

DEVR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

Bax dövr

B ax dövrə
ci menada. Bu ümid ilə ki qəmzəndən ala kami-dilin; Düzülüb göz-lərini dövrünə müjgan səf-səf. S.Ə.Şirvani.
etnoqr. Eve getirilmiş geline xalça üzerinde yer açmaq adeti. Həsən ağanın bağçıları gəlinin yerini xalça üzərində aç-mağa başladılar. Buna devr deyirdilər.
M.S.Ordubadi.

DEVRİLİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Devirme işi, devrilme, çevriliş.

DEVRİLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Devrilmek"den f.is.

DEVRİLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch.
Altı üstüne çevril-mek, başıaşağı edilmek.
məc. Hakimiyyetden mehrum edilmek, mehv edilmek, ortadan qaldırılmaq. çar üsuli-idarəsi
ci il fevral ayının
də devrildi.
Şahlıq devrilsə də, başqa rəng alıb; Yaşayır əvvəlki zülm başqa cür. B.Vahabzade.

DEYƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

qoş. Sebeb ve ya meqsed bildirir. Gecikməsin deyə tezdən durdu.
Əmirxanı oyatmayır, dincəlsin deyə; Bəzən onun nə-fəsinə qulaq da asır. S.Vurğun. Rahat yatsın deyə körpəm beşikdə; Dayanmışdır keşikdə igid, qəhrəman Bakı. R.Rza.

DEYƏ-GÜLƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf Güle-güle, şen bir hal-da söhbet ede-ede. Əmirxan quş kimi qalxdı ayağa; Dostlar deyə-gülə getdilər bağa. S.Vurğun. Eyvazın manqasındakı oğlan və qızlar deyə-gülə işləyirdilər. Ə.Veliyev.

DEYƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

(Kİ) ara söz. Tutaq ki, ferz edek ki, ele bil. Deyək ki, bu gün xəstələndin. [Şamxal] Yaxşı, deyək ki, atam kişidi, gözü qızışıb, bəs bu nə üçün evini-eşiyini buraxıb arvad üstünə gəlib?! İ.Şıxlı.

DEYƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

dan. bax deyəsən. Deyən, o get-di.
Deyən, əkizlərlə gəldi bərabər; Poladın evinə ögey-doğmalıq. M.Rahim.

DEYƏN-GÜLƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Şen, üreyiaçıq, zara-
fatcıl, ehvallı. Deyən-gülən, söhbətcil oğlan.

DEYƏSƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ara söz mənasında. Ehtimal, gerek ki, görünür (ki). Onun dedikləri, de-yəsən, düz çıxmadı. Deyəsən, gələn var.
[Fazil:] Vallah, mən özüm də məəttəl qal-mışam; çünki o dəli övrətdən də, deyəsən, bir haray yoxdur. C.Memmedquluzade. [Se-nem:] Ax, deyəsən, ağa gəlir. Ay aman, ağa gəlir; dur qaç! ü.Hacıbeyov. Uşağın dalıs-ında, deyəsən, odun şələsi vardı. Mir Celal. // Sanki, ele bil.

DEYİB-DANIŞMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Söhbet, söhbet etme.
DEYİB-DANIŞMAQ/ Söhbet etmek. Ye-tişibsən, indən belə yaraşmaz; Yadlar ilə deyib-danışmaq sənə. Q.Zakir. İndiyə kimi Rahimin evi belə şad deyib-danışmaq, oxuyub-gülmək, cavan səsləri eşitməmişdi. S.S.Axundov.

DEYİB-GÜLƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.is. Söhbetcil, şen, üre-yiaçıq (adam). Deyib-gülənlərin bəxtiyar səsi; Aygünün qəlbində dinir tar kimi. S.Vurğun. Qızların da arasında; Az deyildi deyib-gülən. M.Dilbazi.

DEYİB-GÜLMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şen bir halda söhbet
etme, şirin söhbet, şenlenme, sevinme. İkram
. yoldaşlarının deyib-gülməsində iştirak etmirdi. Ə.Əbülhesen.

DEYİB-GÜLMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Şen bir halda söhbet
etmek, şirin söhbet etmek; şenlenmek, se-vinmek. İnsan deyib-gülməz vətəndən ayrı. S.Rüstem. üzlərdə şənlik, deyib-gülmək, çalıb-çağırmaq həvəsi görünür. Mir Celal.

DEYİCİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Söyleyen, danışan. Bu sö-zün deyicisi kimdir?
is. məc. Araqarışdıran, şeytanlıq eden. Adamın min yeyicisi olsun, bir deyicisi ol-masın. (Ata. sözü).

DEYİCİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şeytanlıq, xeberçilik. □ Deyicilik etmək
şeytanlıq etmek, xe-berçilik etmek, xeber vermek. [Demirov:] Görəsən, məndən kim deyicilik eləyib? Yoxsa bu, rayona gələndən mənim üstümə belə bu qədər düşməzdi. S.Rehimov. Bir az qabaq yoldaşın səndən deyicilik elədi. Ə.Veliyev.

DEYİKLƏMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Deyiklemek"den f.is.

DEYİKLƏMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f. Kiçik yaşında iken qızı
oğlana adaxlamaq, nişanlamaq.

DEYİKLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Uşaqlıqdan adaxlanmış qız, ya oğlan; nişanlı. [Tarverdi:] Bu qız
. mə-nim deyiklimdir. M.F.Axundzade. Cəfərin əmisi qızını, uşaqlıqdan deyiklisi olan Xoş-qədəmi ona aldılar. Ə.Veliyev.

DEYİKLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Nişanlı olma.

DEYİL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əd.
özünden qabaq gelen söze inkarlıq, ya zidlik menası verir. O, tək deyil. Otaq qaranlıq deyil.
Əziziyəm, nə qandır; Gözdən axan nə qandır; Daş deyil, kəsək deyil; Rəhm eylə, bu ki candır. (Bayatı). // Eyni menada şexs sonluqları ile işlenilir: deyiləm, deyilsən, deyildir. Araz deyiləm, coşam; Kür deyiləm, qaynaşam; Apar sər-raf yanına; Gör nə qiymətli daşam. (Baya-tı). Deyilik biz nuxalı, gəncəli, ya kim bakılı; Belə boş işlərə vəqf eyləyək ehsanımızı. M.Ə.Sabir. Məncə, deyilsən qərib o qürbət ellərdə sən; Yaşayırsan əbədi azad könül-lərdə sən. S.Rüstem.
Felden sonra gelerek, xeberlik şekilçi-leri ile eyni menada cümlede xeber kimi iş-lenir. Fəqət Gülbadam çox duaya-zada ina-nan deyildi. N.Nerimanov. Zeynalın evdən soyumasına səbəb yalnız Mehribanın xəstə yatdığı deyildi. S.Hüseyn. Ay məndən yük-sək deyil; Ay mənimlə tən durur. R.Rza.
"Deyilmi?" şeklinde sual meqamında. Elə deyilmi? Sizi incitdim, deyilmi?