Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

AL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qırmızı. Al bayraq. Al qan. Al şəfəq.
Al yanaqların sanasan ki, qızılgül xərməni; Tər zənəxdaninə baxdıqca cünun eylər məni. M.P.Vaqif. Sənə al don yaraşır, niyə qarə geymisən sən; Məgər aşiqin ölüb-dür, sənə bu əza neçindir? S.Ə.Şirvani. Zümrüd göydə günəş yandı; Al şəfəqə yer boyandı. S.Vurğun. // is. Qırmızı paltar, al parça. Saqqalı ağ olanın qiymətidir bir qara pul; Gər girsən bəzənib gündə yaşıl, al içinə. M.P.Vaqif. Qərq olsun yaşıla, ala sərasər; Naz ilə sallana-sallana gəlsin! Q.Zakir. [Qeribin anası:] Gəlişin haradan, bazirganbaşı?; Sən alıb-satırsan alı, qumaşı. "Aşıq Qerib". □ Al geymək məc.
bezen-mek, qızarmaq. Al geyib qızarır yenə üfüqlər; Bir azdan gözünü açacaq səhər. S.Vurğun. Kəndimiz bəzənib süsən, sünbülə; Bağlar geyib al, başına döndüyüm. (Qoşma).
Qızmar, yandırıcı. Gecələr ayazda, gün-düzlər al gün altında gəmi muzdurunun zəh-məti hər bir zəhmətdən fövqdür. S.M.Qeni-zade.
is. köhn. Qadınların üzlerine, dodaq-larına sürtdükleri qırmızı boya, enlik.

AL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. köhn. Hiyle, mekr, yalan. Aldan-dılar, aldanmadıq dünyəvi məkrü alına. Nesimi. Onun hər muyunda yüz min qal oldu; Qaşı fitnə, qəmzəsində al oldu. Qurbani. Canım aldın mey üçün, saqi, içirdin mənə qan; Dad əlindən ki, məni al ilə məğbun etdin. Füzuli.
◊ Al dil
hiyle, mekr, aldatma, yalan. [Semaye] özü bir yaxşı ictimaiyyətçi qızdı; Heydərov onu al dillə aldadıb yoldan çıxart-mışdır. Mir Celal. Al dilə tutmaq
aldat-maq, tovlamaq, hiyle işletmek. [Əlemdar:]
.Bəy məni al dilə tutub bu dörd divarın arasına gətirib.. S.Rehimov. Ala düşmək
şere düşmek, keleye düşmek, tora düşmek.

AL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xurafata inananların tesevvü-ründe: qaranlıqda tek qaldıqda guya insanın gözüne görünen mövhum suret, xeyal; qul-yabanı (bezen "al anası" şeklinde işlenir). Ata, ata, süpürgəsaqqal gəlir; Ərdo Məlik gəlir, odur al gəlir. A.Sehhet. Zahıya deyər-dilər ki, yatma, yatsan, al anası gələr, ciyə-rini çıxarar. H.Sarabski.

ALA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Qarışıq rengli, tükünün bir hissesi ağ, o biri hissesi başqa rengde olan. Ala at. Ala inək. Ala öküz.
Bu gün onlar xaldar yabıya və ala cöngəyə dərz çatıb
daşıyırdılar. S.Rehimov. // Ala-bula. Ilan vuran ala çatıdan qorxar. (Ata. sözü) □ Ala gözlər
şehla gözler, açıq-mavi gözler. Xumar-xumar baxan ala gözlərin; Gərəkdir verəsən can qabağında. M.P.Vaqif. Of! Məni titrətdi sənin gözlərin; Göz yaşı görməsin ala gözlərin. S.Vurğun. [Merye-min] də gözləri iridir, bunun da; onun da gözləri aladır. B.Talıblı.
is. Taxıl zemisi ve ya şum suvarıldıqda, su basmayıb quru qalan yer, leke; alaca.

ALA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. dan. Qanın pozulması netice-sinde deride emele gelen ağ leke (deri xesteliyi). // Xal, leke. □ Ala düşmək
xal düşmek, ağ leke düşmek.

ALA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh.
B a x alaq.
Yemeli göyerti.
ala... Bir sıra mürekkeb sözlerin evve-linde sözün ifade etdiyi şeyde alalıq, reng-berenglik, ala-bulalıq, ağ reng ile qarışıq-lıq, yaxud yarımçılıq, qeyri-müeyyenlik, dağınıqlıq, adda-buddalıq, natamamlıq ve s. bu kimi xasseler olduğunu bildirir.

ALA-BABAT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve zərf dan. Ne yaxşı, ne pis; orta, babat, birteher. Ala-babat pal-to. çəpəri ala-babat düzəltmək. // Başdan-sovma. Ala-babat iş.
[Tapdıq] şəkilləri də ala-babat çəkib qurtardı. Ə.Veliyev.

ALA-BABATLIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ala-babat şeyin halı.

ALABAXTA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Meşe göyerçini. Qəhrəman naxırçı yoldaşları ilə birlikdə me-şələrdən dələyən yuvasını çıxarır, evdə bir cüt alabaxta balası saxlayırdı. S.Rehimov.

ALABALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. bax qızılxallı.

ALABANÇI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məh. bax alamançı.

ALABANÇILIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məh. bax alamançılıq.

ALABAŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. İt adı. Bildi hardansa bunla-rın sorağın; Alabaş kəsdi dəstənin qabağın. A.Sehhet. [Əlibendenin]
.qəbrinin üstündə bir alabaş köpək bağlanmışdır ki, meyiti aparıb yandırmasınlar. H.Sarabski.

ALABAYDAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Camaat arasında pis cehetden meşhur olmuş, pis ad qazan-mış, rüsvay olmuş adam. □ Alabaydaq etmək
aleme yaymaq, rüsvay etmek.

ALA-BƏZƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Müxtelif renglerden ibaret, rengbereng, ala-bula. Ala-bəzək parça. Ala-bəzək qutu. Ala-bəzək xalça. Ala-bəzək xoruz.
Bir dəfə bağda ala¬bəzək bir qurdu yarpağa büküb gətirdim. S.S.Axundov. [Ceyran] xalasının da nəzə-rini ala-bəzək şəkillərə cəlb etmək istəyir-miş kimi bu vərəqləri çevirməyə tələsmədi. Ə.Əbülhesen. □ Ala-bəzək bənövşə
çi-çeklerinin böyüklüyü ve elvanlığı ile adi benövşeden ferqlenen becerilen gül bitki.
məc. çox şit ve bir-birini tutmayan renglerde olan. Ala-bəzək paltar. Ala-bəzək tuman. Ala-bəzək köynək.

ALA-BƏZƏKLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Alabezek şeyin halı, alabulalıq.

ALABƏZGƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

a x bəzgək.

ALA-BİŞMİŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yarıbişmiş, ala-çiy, lazımınca bişmemiş. Ala-bişmiş ət.

ALABUĞA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. zool. Qanadı perdeli bir cücü.

ALA-BULA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Rengbereng xallardan, zolaqlardan ibaret, cürbecür renglere boyan-mış, müxtelif rengli. Ala-bula pişik. Ala-bula tula.
Ağaclar ala-bula rəng alırdı. M.Hüseyn. Bu gün Kosa təmizlik işində irəliyə gedib dəsmalı ilə mürəkkəb qabla-rını, yoğun qırmızı karandaşları və ala-bula qələmləri təmizləyirdi. S.Rehimov. □ Ala-bula çalmaq
rengleri düzgün olmamaq, müxtelif renglerde görünmek. Gözləri ala-bula çalmaq
1) şeylerin renglerini seçe bilmemek; 2) mestlik ve ya üzgünlük halında laqeyd suretde o yan-bu yana baxmaq.

ALA-BULALIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Ala-bula şeyin halı, ala-bezeklik.

ALA-BULANIQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Yarıbulanıq, bir yeri bulanıq, bir yeri duru.
zərfAla-bula. Ala-bulanıq görmək.

ALACA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

a x ala
ci menada.

ALACA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

a x ala-bula. [Dilber:]
.Gündə
4 manat faytona verəndə özünü itirir, elə bil, mən də onun üçün çitalaca geyəcəkdim.
C.Cabbarlı.

ALACAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Alınacaq borc, birine çata-caq pul, teleb. Alacağı verəcəyindən çoxdur.
Uçdə alacağı yox, beşdə verəcəyi. (Mesel). Hələlik Culfada müxtəsər bir alacağım var, onun üçün gedirəm. M.S.Ordubadi.