Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DƏRƏCƏLƏNMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Derecelenmek"den f.is.

DƏRƏCƏLƏNMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

məch. Derecelere
bölünmek.

DƏRƏCƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif.
Derecesi olan, derece almış, dereceye malik olan. Dərəcəli elmi işçi. Dərəcəli idmançıların sayı getdikcə ar-tır. // Adeten sıra saylarından sonra. Ikinci dərəcəli diplom. Ikinci dərəcəli məsələ. Bi-rinci dərəcəli rol oynamaq.
Derecelere bölünmüş.

DƏRƏCƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Derecesi olmayan. Də-
rəcəsiz elmi işçi. Dərəcəsiz idmançı.

DƏRƏCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik dere. Dərəcikdə ge-cələmək.
Zığlı dərəciklər
. yaşıllaşırdı. M.İbrahimov.

DƏRƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
köhn. Uçurumun dibi.
Aşağı derece, aşağı pille.
Cehennem, cehennemin dibi.
DƏRƏLİK is. Dereler olan yer. // Sif. me-
nasında.
.Uçurum, dərəlik, sıldırım qayalıq yerlərdən keçirdim. A.Şaiq.

DƏRƏLİK-TƏPƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dərə-təpəlik.

DƏRƏLİ-TƏPƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax dərə-təpəli. Dərəli-təpəli səhralar.
[Zöhrab] Gözünü Kürə, meşəyə, Ceyran çölün son bahar ya-şıllığına bürünmüş dərəli-təpəli çöllərinə zillədi. İ.Şıxlı.

DƏRƏMUM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Temizlenmemiş mum; qaramum.

DƏRƏ-TƏPƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dereli-tepeli yer, düz olmayan yer. [Cahangir bey:] Onda dərə-təpələr dolardı qaçaqla. N.Vezirov. [Kosa-oğlu:] Deyəsən, Imran da ona uyub. Oz iş-gücünü bir yana buraxıb, dərə-təpə gəzir.
İ.Şıxlı.
◊ Dərədən-təpədən
oradan-buradan, adda-budda.

DƏRƏ-TƏPƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Dere-tepesi çox olan, düz olmayan. Dərə-təpəli sahələr.

DƏRƏ-TƏPƏLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dere ve tepeler olan
yer. Vaxtı ilə çılpaq dərə-təpəlik o yuxarı dağlıq hissə indi gül-çiçəyə bəzənmişdir. (Qezetlerden).

DƏRGAH : Azerbaijani Explanatory Dictionary

DƏRGƏH is. [fars.] klas.
As-
tana, kandar, qapı önü; böyük adamların qa-pısı; saray, iqametgah. [Xaqani:] Nizami! Lütf ilə soruşsan nəyəm? Sənin dərgahında aciz bəndəyəm. M.Rahim.
məc. din. Allahın merhemeti, şefqeti, kömeyi, inayeti menasında (bezen "Allah", "heqq" sözleri ile). Yarəb, kərəm et ki, xarü zarəm; Dərgahə bəsi ümidvarəm. Füzuli.
.Həmşəriləri təziyə məclisinə
. qoymayan-da
. başlarını salardılar aşağa və öz-özlərinə deyərdilər:
Allah, şükür dərgahı-na! C.Memmedquluzade. Xəlifə onların hər birinə tək-tək cavab verib, onlar üçün Allah dərgahından səadət və dövlət rica edəcəyini və duasını onların barəsində şamil edə-cəyini vədə verdi. M.S.Ordubadi. □ Əlləri-ni Allah dərgahına qaldırmaq (qalxız-maq)
Allaha müracietle ellerini göye qal-dırıb ona yalvarmaq, raz-niyaz etmek. [Sona xanım:] Əziz Allah, dərgahına qalxızmışam əllərimi! Ə.Haqverdiyev.
məc. tənt. Ev. Peymanını pozan xəyal həmdəmim; Dərgahıma sayə salmayacaq-dır. S.Vurğun.

DƏRHAL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf [fars. der ve ər. hal] O saat, tez, elüstü, fövren, gecikmeden. Hamı dərhal ayağa qalxdı.
Qanadların qayaya çırparaq uçar qartal; Dikib yerə gözünü ov üçün baxar dərhal. A.Şaiq. Nurəddinin özü də şad oldu və dərhal heybəsini götürüb cəld getdi. S.S.Axundov.

DƏRHƏQİQƏT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

zərf[fars. der ve ər. he-qiqet] köhn. Doğrusu, doğrudan da, heqi-qetde, heqiqeten.

DƏRİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is.
İnsan ve heyvanın bedeninin üstünü örten mikroskopik mesameli et ör-tüyü. Qolumun dərisi soyulub. Dərisi səp-mək.
Qulunun başının tükləri, qaşları və kirpikləri xına rəngində idi. Hətta dərisi belə kürənə çalırdı. M.İbrahimov.
Heyvanın tükle örtülü derisi. Qoyun dərisi. Tülkü dərisi.
Pələngin dərisini so-yub evə dönərkən qonşular başıma toplandı. A.Şaiq. // Xez. Dəri yaxalıqlı palto.
Gön. Ozümüz üçün lazım olan paltar və ayaqqabı hazırlamaqdan ötrü heyvanlardan yun, xəz, dəri (gön) əldə edirik.
Pendir, yağ ve s. saxlamaq üçün qoyun ve keçi derisinden xüsusi üsulla hazırlanan motal.
.Bir tərəfdə un çuvalları düzülüb, bir tərəfdə də yağ dəriləri, yun məfrəşləri qo-yulubdur. M.F.Axundzade. Kərə yağı gön-dər mənə bir dəri. M.Möcüz.
Deriden qayrılmış, deriden düzeldilmiş, deriden tikilmiş. Dəri palto. Dəri yaxalıq. Dəri ayaqqabı. Dəri cild.
..Almurad baba
. dəri qından bir qəmə çıxarıb satıla çəkdi. İ.Əfendiyev.
Meyvenin qabığı.
◊ Bir dəri, bir sümük
son derece arıq, sısqa, zeif adam haqqında. çəngələdi qo-canı yatağından qaldırdı, bir dəri bir sümük idi, evi başına uçmuş bir quş müqəvvası kimi yüp-yüngüldü. Ə.Memmedxanlı. Dəri-dən çıxmaq
1) heddinden artıq çalışmaq, elleşmek, elleşib-çapalamaq. [Əhmed] Biri gecə-gündüz dəridən çıxıb işləyir, o biri at belində gəzir. İ.Şıxlı; 2) çoxlu zehmet, pul, mal serf etmek. Dəridən-dırnaqdan çıxmaq
bax dəridən çıxmaq
ci menada. Qur¬banəli bəylər çar məmurlarına xoş gəlmək üçün dəridən-dırnaqdan çıxırdılar. M.İbra-himov. Dərisi üstündə yanmaq
arıqla-maq, qurumaq. Işləməkdən dərisi üstündə yanıb. Dərisinə saman təpmək
çox eziy-yet vermek, çox incitmek, divan tutmaq; öl-dürmek.
Məgər qorxmayırsan onun qohum-əqrəbasından? Dərinə saman təpərlər, axı! N.Vezirov. Görək, kim kimin dərisinə saman təpəcək. Ə.Əbülhesen. Dərisinə sığmamaq
1) son derece kökelmek; 2) kibrlenmek, çox teşexxüslenmek, öyünmek. Dərisini soymaq məc.
berk cezalandırmaq, ceza vermek, di-van tutmaq. [Aslan bey:] Tarverdi, get, uşaq-lara söylə ki, odun yığıb o qayanın başında bir çıraqban etsinlər ki, bütün mahal işığını gör-məsə, dərilərin soyaram. C.Cabbarlı. Dərisini sudan çıxarmaq
birteher canını qurtarmaq. Quru dəri
çox arıq, çox zeif adam haq-qında. Aşiqin məşuqu gərək çağ olsun; Nə hasil o quru dəridən sənə. Q.Zakir.

DƏRİALTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. anat. Derinin altında olan. Dərialtı toxumalar. Dərialtı piy təbəqəsi.

DƏRİAŞILAYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xam derileri aşıla-
maqla meşğul olan usta.

DƏRİBİÇƏN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Deriden ayaqqabı, paltar ve s. biçen usta. // Sif. menasında. Dəribiçən qayçı.

DƏRİBOYAYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Derileri müxtelif renglerde boyayan usta. // Sif. menasında. Dəriboyayan alət.

DƏRİCİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Kiçik deri, ince deri, nazik deri.

DƏRİÇƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.]
Kiçik qapı.
Divarda kiçik taxça. [Odabaşı:] Divar-larda xırdaca dəriçələr var. Ə.Haqverdiyev.

DƏRİÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Deri istehsalı işçisi; dabbağ.

DƏRİÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Deriçi seneti; dabbağlıq.

DƏRİXANA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Deri emal edilen yer, kar-xana; dabbağxana. Girəcəkdəki ikimərtəbə mülkün altı dərixanadır.