Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DƏRMƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

"Dermek"den f.is.
sif. Derilmiş, bir-bir toplanmış. Dərmə meyvə. Dərmə tut.
sif. Naxışlı. Dərmə kilim. Dərmə cecim. Dərmə corab.
dərmə-dərmə sif. Naxışlı, bezekli. Dağ, təpə dərmə-dərmə; Xalların dərmə-dərmə; Yetişməmiş nar gördüm; çağırır dərmə, dərmə. (Bayatı).

DƏRMƏDİRLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Qenimet etme, her ne ele geldi götürme. □ Dərmədirlik etmək
eline keçeni götürmek. Hər kəs özü-nə dərmədirlik edir, qadın libasından, kişi paltarından qənimət toplayır(dı). S.Rehimov.

DƏRMƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

f.
Meyve, çiçek ve s.-ni bir-bir qoparmaq, toplamaq. Alma dərmək. üzüm dərmək. Gül dərmək.
Qızılgülü dərərəm; Pəncərəyə sərərəm; Vəfalı bir yar olsa; Yo-lunda can verərəm. (Bayatı). Başına döndü-yüm, ay qəşəng pəri; Adətdir dərərlər yaz bənövşəni. Qurbani. Bağın nemətləri olduq-ca dən-dən; Əmirxan onları vaxtında dərdi. S.Vurğun.
Corab, kilim ve s.-de olan yırtığı toxu-yub yamamaq. Corabın yırtığını dərmək.

DƏRMİYAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] köhn. Orta, ara. □ Dərmiyan etmək (eləmək)
ortaya qoy-maq, araya çekmek. Dərmiyan eylədikdə pul sözünü; Hər kəs işdən kənar edir özünü.
M.Ə.Sabir.

DƏRNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh.
Yenge. Gəlinin dər-nəsi kim idi?
Toy başçısı. Dərnə olmaq.

DƏRNƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Ayaqqabı qoyulan tax-ça. Başmaqları dərnəyə qoymaq.

DƏRNƏK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Müeyyen bir meşğele üçün vaxtaşırı bir yere toplaşıb meşğul olan adam-lar qrupu. Xor dərnəyi. Dram dərnəyi. Ədə-biyyat dərnəyi.
Klubun Şərq və Qərb mu-siqi dərnəkləri müxtəlif havalar çalır, kişi və qadınlar rəqs edirdilər. S.Hüseyn. Badam xala birinci gün dərnəkdə ağzını açmadı.
Mir Celal.

DƏRNƏKÇİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dernek iştirakçısı, dernek üzvü. Bir gün dərnəkçilərimi ekskursiya üçün seçki [menteqesine] aparmışdım. Mir Celal.

DƏRNƏKÇİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. kit. Yalnız bir qrupun, bir tebeqenin mehdud menafeyini güden iş.

DƏRO : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. [fars.] Lekden leke keçen su yolu. Ləklərin dərosunu açıb suyu bu-raxmaq.

DƏROSƏR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] Pencere ve qapı yer-lerinin üstüne qoyulan tir ve taxtalar. Qapı dərosəri. Taxçanın dərosəri. Palıd dərosər.

DƏRRAKƏ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.] Ağıl, düşünce, şüur, anlaq; derketme qabiliyyeti. Məqsudunu, məramını qandıran; Dərrakədə kamil olan yar hanı? Aşıq Mehemmed. İnsanda iste-dad lazımdır, yəni zehin və qabiliyyət, şüur və dərrakə lazım(dır). C.Memmedquluza-de. Xanpəri indi hər işi dərrakə ilə görürdü. Ə.Veliyev.

DƏRRAKƏLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Derrakesi olan; ağıllı, düşünceli, anlaqlı. O oğlan yaşda səndən ki-çikdir, amma qat-qat dərrakəlidir. S.Rehman.

DƏRRAKƏLİLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Şüurluluq, düşün-
celilik, fehmlilik, anlaqlılıq.

DƏRRAKƏSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Derrakesi, şüuru, dü-şüncesi olmayan; şüursuz, düşüncesiz, an-laqsız, küt. Dərrakəsiz adam.
[İmamyar:] Adə, nə dərrakəsizsən, barının nə qədər uzun-luğu var? C.Cabbarlı.

DƏRRAKƏSİZLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Düşüncesizlik,
fehmsizlik, şüursuzluq, anlaqsızlıq, kütlük.

DƏRS : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [ər.]
Müeyyen bir fenni öy-renmek üçün daimi, müntezem telim. Edi-rəm kəsbi-elm leylü nəhar; Gündüzüm dərs-dir, gecəm təkrar. S.Ə.Şirvani. // Tedris işi, mektebde meşğele. Dərslər saat
da baş-lanır.
Payız fəsli daxil oldu. Dərslər baş-landı. C.Memmedquluzade. [Nigar] hər gün dərsə gedir, iclasları da buraxmayırdı. S.Hüseyn. // Ayrıca bir fenne hesr olunmuş vaxt, saat. üçüncü dərs ilə dördüncü dərs arasında böyük tənəffüs.
Aşağı siniflərdə birinci dərslərim pis keçmədi. A.Şaiq.
Gelen meşğeleye hazırlaşmaq, oxuyub öyrenmek üçün müellimin şagirde verdiyi tapşırıq, iş. Dərsini hazırlamaq (öyrənmək). Dərslərini yaxşı bilmək. // Mektebde keçi-len fennin her biri. Musiqi dərsi. Riyaziyyat dərsi.
Ədəbiyyat dərsi
. maraqlı idi, elə bil hamı dadlı həyatın şeri ilə nəfəs alırdı. M.Hüseyn. Reyhan bütün dərslərindən; Hər bir zaman beş alırdı. M.Dilbazi. // Oxuma, tehsil alma.
.Aqil də yır-yığış edib şəhərə, dərsə gəlməyə hazırlaşırdı. Mir Celal. □ Dərs oxumaq
tehsil almaq. [Ferman] məktəbdə dərs oxuyur, kənd klubunda kino tamaşalarına baxır, rayon mərkəzindən və Bakıdan gələn artistləri dinləyirdi. Ə.Sadıq. // Tehsil, elm, bilik, savad. Onun dərsi azdır.
.Mən ləqəb sözünü bildirə kimi bilməzdim, çünki dərsim o qədər yoxdu. C.Memmed-quluzade.
məc. Nesihet, telqin, öyretme. Dərsini yaxşı veriblər. // İbret, gelecek üçün netice çıxarıla bilecek bir şey, hadise. İnsan üçün böyük dərslərin biri də tarixdir. C.Mem-medquluzade. □ Dərs almaq
ibret götür¬mek, öyrenmek. Yaxşı yoldaşdan dərs al-maq.
Gah batan, gah çıxan qış günəşin-dən; Dərs alıb dayanma gendə, ey ilham. M.Müşfiq. Dərs olmaq
ibret olmaq. Qo-yun örnək olsun qalanlarına; Dərs olsun bu, qoca-cavanlarına. H.K.Sanılı.
məc. Tenbeh, ceza. □ Dərs(ini) vermək
tenbeh etmek, cezalandırmaq. [Orxan:] Yavər belə qələt eləyə bilməz. Yoxsa, Səfa o dəqiqə dərsini verərdi onun. İ.Melikzade.

DƏRSARASI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Derslerin arasında olan. Dərsarası tənəffüs.

DƏRSDƏNKƏNAR : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. Derslerden, meş-
ğelelerden kenar, dersden sonra. Dərsdən-kənar məşğələ.

DƏRSLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Savadlı, tehsilli, oxu-muş, bilikli. Dərsli adam.

DƏRSLİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Her hansı bir fenne dair ders kitabı. Ədəbiyyat dərsliyi. Əlifba dərs-liyi. Sabit dərslik.

DƏRSSİZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. dan. Elmsiz, tehsilsiz, oxu-mamış, savadsız. Dərssiz adam.

DƏRUN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. [fars.] klas.
İç, daxil.
məc. Qelb, ürek. çapdı dərunumu cə-lalın şövqi; Ağlımı uğratdı zayə qaşların. "Aşıq Qerib". [Hesenqulu bey:] Bu qədər çirkin ürəkli və qara qəlbli adamlar içində bir nəfər saf dərun və qəlbi pak adam gör-mək necə böyük xoşbəxtlikdir. ü.Hacıbe-yov. Sonra gözlərini onlardan çəkib öz də-rununa, qəlbinə çevirdi. Ə.Əbülhesen.

DƏRUNİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. [fars.] üreye, qelbe, daxile, daxili aleme mensub olan, aid olan, mexsus olan.
.Ruhiyyat alimləri də başqasının ru-hunu və başqasının dəruni xüsusiyyətlərini ancaq öz ruhi və dəruni xüsusiyyətləri ilə ölçmüşlər. M.S.Ordubadi. [Nizami] Afaqın səsində təqib edilməkdə olan doğma ana dilinin o qəribə və dəruni musiqisini eşidib həyəcanlanır, bu dildə yaratmaq, bu dildə öt-mək, bu dildə ağlamaq həsrəti qəlbini yandırıb-yaxırdı. Ə.Memmedxanlı. // ürek-den gelen, içden gelen, semimi. Mədəndə işə girdikləri ilk həftədən bu balaca otaqda dəruni bir dostluq yaranmışdı. M.Hüseyn.

DƏRVAZA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

ax darvaza.
.Palanlı ata minmiş bir qocanı dərvazamızın ağzında durmuş gördüm. S.S.Axundov.