Multilingual Turkish Dictionary Azerbaijani Explanatory Dictionary

DIRNAQŞƏKİLLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. Şekilce dırnağa
oxşayan, dırnaq şeklinde olan.

DIRNAQTUTAN : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dırnaq kesmek üçün
alet. Bu zorba bıçağın üç-dörd tiyəsi, qay-çısı, dırnaqtutanı, vintburanı vardı. M.Hüseyn.

DIŞ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Xaric, bayır, dışarı.

DIŞARI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Bayır, çöl, eşik. Dışarı bax-maq.
Qızıl Arslan Səba xanımın saraydan dışarı çıxdığı zaman heç kəsə bildirmədən həbsə alınmasını və edam edilməsini tapşır-mışdı. M.S.Ordubadi.

DIZ-DIZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

DIZZ təql.
Arılarm, çibinlerin, yaxud qaynamaqda olan samovarın çıxardığı ses.
Birine yanıq, acıq verende çıxarılan ses. [Qaraca qız:] Dızz, qara köpək, dızz, necəsən, tuta bilmədinmi,
deyə qara köpəyə yanıq verirdi. S.S.Axundov.

DIZIXMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i. dan. Sürüşmek, ekilmek, aradan çıxmaq, qorxub qaçmaq. Kədxuda üs-tünə qara yaxdılar; Sözlərin danışıb tez dı-zıxdılar. Q.Zakir.

DIZILDAMAQ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

i. Dızıltı sesi çıxarmaq. Samovar xoş bir ahənglə dızıldayır. Ə.Sadıq.

DIZILTI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. Dız-dız sesi. [Ovçu Qasım:] Gördüm kolun altında bir kor sərçə oturub, arının dızıltısını eşitcək ağzını ayırdı və arı buğdanı onun ağzına buraxıb getdi. Ə.Haq-verdiyev. Sonra dedim:
.Bu nə dızıltıdır belə; Pəncərə şüşəsində vurnuxur tək bir çi-bin. R.Rza.

DIZQAX : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. məh. Bitki bitirmeyen, meh-sul vermeyen yer.

Dİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

əd.
Tekid, emr, ya xahiş bildirir. Di, yaz! Di, tez ol! Di, gəl çıx!
Di, yumma göz-lərini, qoy görüm doyunca barı. X.Natevan. Toplayıb bir dəstə çiçək; Di, gəlin məktəbə gedək. Ə.Cavad. Odur, qızım,
deyə qarı ya-vaşdanpıçıldadı.
Di, dur! Ə.Memmedxanlı.
Teeccüb, narazılıq bildirir. Di gör, nə deyir. Di gəl, gör nə danışır.
0 Di gəl, di gəl ki...
amma, lakin, hal-buki.
..Indi hökumət bizə, tutaq ki, elə izin verdi ki, ana dilimiz məktəblərdə oxunsun. Amma, di gəl ki, müəllim hanı? C.Mem-medquluzade. Balaca qız uşağıdı. Di gəl ki, qüdrətdən buna elə bir məlahətli səs verilib ki, deyirsən, yeməyim, içməyim, oturum, qu-laq asım. Mir Celal.

DİABET : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] tib. çoxlu sidik ifrazı şek-linde tezahür eden bir sıra xesteliklerin adı. □ Şəkər diabeti
başlıca elameti sidikde ve qanda şekerin çoxalmasından ibaret olan xestelik; şeker xesteliyi. Yağlı-yavan, nə düşdü, yeyirsən iştahla sən; Nə diabet eşi-dib, nə min yara bilirsən.. R.Rza.

DİABETLİ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sif. ve is. tib. Şeker xesteliyi olan (adam).

DİAFRÄQMA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.]
anat. Döş boşluğu ile qarın boşluğu arasında olan perde. Hey-vanın qarın boşluğu ilə döş boşluğu ara-sında nazik əzələlərdən ibarət bir pərdə vardır, bu, onun diairaqmasıdır. C.Cebra-yılbeyli.
Optik cihazlarda: daxil olan işıq şüala-rını azaldıb-çoxaltmaq üçün daireşekilli perdecik. Fotoaparatın kamerasına düşən işığın miqdarı diairaqma vasitəsilə nizama salınır.

DİAFRAQMALI : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. xüs. Diafraqması olan.

DİAKRİTİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sifi. [yun.] dilç. Herflerin üs-tünde ve ya altında qoyulan. □ Diakritik işarə
herfin altında ve ya üstünde olan ve teleffüzü gösteren işare.

DİAQNÖST : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] tib. Diaqnozu düzgün teyin eden hekim (b a x diaqnoz). O həkim yaxşı diaqnostdur.

DİAQNOSTİK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sii. [yun.] tib. Diaqnoza, diaqnostikaya aid olan, xesteliyin xüsusiy-yetini bildiren. Diaqnostik üsullar.
.Diaq-
nostik nıəqsəälərlə hazırda, tərkibində dəqiq indikatorlar olan izotoplar daxil edilmiş bəzi birləşmələr işlədilir. A.Qarayev. Dərman bit-ki materiallarında bir sıra müxtəlif diaqnostik nişanələr olur. R.Əliyev.

DlAQNÖSTlKA : Azerbaijani Explanatory Dictionary

yun.] Tibbin, xestelik-lerin elametlerinden, diaqnoz qoyma üsul ve prinsiplerinden behs eden şöbesi. // Diaq-nozu müeyyen etme, diaqnoz qoyma (qo-yulma).
.Rentgen şüaları fotoqrafiyada və bəzi xəstəliklərin diaqnostikasında tətbiq edilməklə bərabər, müalicə məqsədi ilə də işlədilə bilər. A.Qarayev. Diaqnostika işlə-rində radioaktiv fiosfiorun rolu çox böyük-dür. R.Əliyev.

DIÄQNOZ : Azerbaijani Explanatory Dictionary

yun.] tib. Xesteni herterefli müayine neticesinde onun xesteliyinin müeyyen edilmesi. Əziz əlini ürəyinin üstü-nə qoyandan sonra həkim diaqnozunun dü-rüstlüyünə daxilən sevindi. Ə.Veliyev. Mə-nim gümanım gələn bir diaqnozu bu gün yoxlamaq istəyirəm. Mir Celal. □ Diaqnoz qoymaq
xesteni herterefli müayine ede-rek onun xesteliyini teyin etmek. Uranla zəhərlənmələrin diaqnozunu qoymaq üçün sidikdə albuminlərin, amin turşularının ta-pılmasının
. böyük əhəmiyyəti vardır. A.Qarayev.

DlAQONÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

lat. esli yun.]
riyaz. çox-bucaqlrnrn ve ya çoxüzlünün yanaşı olmayan tepelerini birleşdiren düz xett. Dördbucaq-lının diaqonalı.
Toxuma milleri çepine geden sıx parça növü. // Bu parçadan tikilmiş. Diaqonal şal-var. Diaqonal kostyum.

DlAQRÄM : Azerbaijani Explanatory Dictionary

yun.] Müxtelif kemiyyetler arasındakı nisbeti gösteren qrafik tesvir; cedvel. Neft sənayesinin artım diaqramı.
O, diaqramlarla kifiayətlənməyib
. özfiikrini əyani surətdə göstərirdi. M.Hüseyn. Əhmə-dov divardakı cədvəllərə, diaqramlara ba-xırdı. Mir Celal.

DLALEKT : Azerbaijani Explanatory Dictionary

[yun.] dilç.
Yerli şive, lehce. Məhəlli dialekt. Bakı dialekti.
Bax dialektal. Dialekt sözləri.

DlALEKTÄL : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sifi yun.] dilç. Dialekte aid olan, dialekt mahiyyetinde olan. Dialektal iiadə. Dilin dialektal xüsusiyyəti.

DIALEKTIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

is. yun.] iəls. Dialektik felse-fe terefdarı, dialektik üsul tetbiq eden (me-taiizik eksi).

DLALEKTIK : Azerbaijani Explanatory Dictionary

sifi yun.] fiəls. Dialektikaya aid olan, dialektika qanunlarına esaslanan, metafizikaya zidd olan. Dialektik iəlsəiə. Dialektik təiəkkür. Dialektik üsul. Dialektik materializm.